Koszmary senne - kiedy skonsultować się z psychiatrą?

Koszmary senne – przynajmniej raz w życiu – miewa większość ludzi. Osoby, którym przytrafiają się one epizodycznie, nie powinny się niepokoić, inna już jednak jest sytuacja tych ludzi, u których koszmary występują bardzo często i przez to dochodzi do pojawiania się u nich pewnych problemów. O jakich problemach mowa i kiedy tak naprawdę występowanie koszmarów nocnych powinno zostać skonsultowane z lekarzem?

Spis treści

1. Koszmary senne
2. Przyczyny koszmarów sennych
3. Możliwe konsekwencje koszmarów
4. Koszmary senne: kiedy udać się do lekarza?
5. Co zrobić, by uwolnić się od koszmarów?

Koszmary senne

Koszmarami sennymi nazywa się wywołujące nieprzyjemne emocje marzenia senne, które pojawiać się mogą w czasie snu fazy REM. Miewają one bardzo różnorodną tematykę, najczęściej jednak obejmuje one takie zagadnienia, jak uciekanie przed prześladowcą, ryzyko utraty życia, katastrofy czy konflikty wojenne i śmierć jakichś bliskich osób.

Charakterystyczne dla koszmarów jest to, że po przebudzeniu się człowiek odczuwać może nasilony nawet lęk, mieć przyspieszoną czynność serca czy wzmożoną potliwość. Intensywność związanych z nimi doznań bywa taka, że ponowne zapadnięcie w sen bywa bardzo trudne, a czasami nawet niemożliwe.

Koszmary senne – przynajmniej okresowo – miewa tak naprawdę większość populacji. Najczęściej pojawiają się one u dzieci, u dorosłych również mogą one jednak występować. Zastanawiające dla wielu osób bywa to, skąd się biorą nieprzyjemne sny – otóż możliwych przyczyn ich pojawiania się wyróżnić można bardzo dużo.

Przyczyny koszmarów sennych

Koszmary bywają odzwierciedleniem trudnych emocji i napięcia, którego ludzie doświadczają na co dzień – z tego powodu występować mogą one ze zwiększoną częstością u osób, które zmagają się z silnym stresem lub w których życiu zaszły jakieś istotne zmiany (takie jak np. przeprowadzka, utrata pracy czy rozstanie z wieloletnim partnerem).

Zdarza się tak, że przyczyną koszmarów są pewne występujące u pacjenta zaburzenia psychiczne i wtedy stanowić mogą one jeden z ich objawów. Wśród problemów, w których przebiegu pojawiać się mogą nieprzyjemne sny, wymienić można przede wszystkim zaburzenie stresowe pourazowe (PTSD), zaburzenia depresyjne czy rozmaite postacie zaburzeń lękowych. Problemy dotyczące zdrowia psychicznego nie są jednak jedynymi, w których przypadku pacjenci mają zwiększone ryzyko występowania koszmarów – pojawiać się one mogą także i w przebiegu różnych chorób przewlekłych, takich jak np. niewydolność serca, cukrzyca czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Dość często koszmary miewają również pacjenci cierpiący na choroby nowotworowe.

Koszmary bywają następstwem stosowania różnych używek – miewają je osoby uzależnione od alkoholu, jak i ludzie przyjmujący różnego rodzaju narkotyki. Sprzyjać ich pojawianiu się może bezsenność, jak i przyjmowanie pewnych farmaceutyków. Wśród leków, których następstwem stosowania mogą być marzenia senne o nieprzyjemnej treści, wymienić można m.in. leki przeciwdepresyjne, preparaty hipotensyjne (obniżające ciśnienie tętnicze krwi) czy środki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona.

Możliwe konsekwencje koszmarów

Koszmary same w sobie zdecydowanie nie są przyjemne, jeszcze jednak gorsze są ich możliwe następstwa. Pierwsze pojawiają się zwykle bezpośrednio po przebudzeniu się ze strasznego snu – pacjentowi zazwyczaj trudno jest ponownie zasnąć z powodu odczuwanego przez niego lęku. Nie trzeba chyba tutaj szerzej wyjaśniać, jakie mogą być konsekwencje nieprzespanej nocy – za dnia człowiek może mieć trudności z koncentracją, odczuwać zmęczenie czy niepokój, przez co wszystko może on nie być zdolny do wykonywania swoich codziennych obowiązków.

Koszmary senne u jednych występują częściej, u innych rzadziej – mało kto z ich powodu decyduje się na odwiedzenie lekarza. Pewne jednak sytuacje wskazują na to, że wizyta u specjalisty jest po prostu konieczna.

Koszmary senne: kiedy udać się do lekarza?

Osoba zmagająca się z koszmarami sennymi powinna rozważyć konsultację z lekarzem przede wszystkim wtedy, gdy nieprzyjemne sny pojawiają się u niej bardzo często. Do specjalisty warto udać się w sytuacji, w której koszmary sprawiają, że upośledzone staje się zwyczajne funkcjonowanie – człowiek nie jest w stanie wykonywać swojej pracy czy staje się on nadzwyczaj drażliwy.

Jak już wspomniano wcześniej, koszmary senne utrudniają ponowne zapadnięcie w sen, u niektórych jednak osób problem przybiera znacznie większe nasilenie. Te osoby, które miewają nieprzyjemne sny wyjątkowo często, czasami zwyczajnie obawiają się pójścia spać. Zdarza się, że już od wczesnych godzin porannych rozmyślają one o ryzyku ponownego pojawienia się koszmarów następnej nocy, przez co przez cały dzień zmagają się one z rozdrażnieniem czy uczuciem niepokoju. Wtedy, gdy koszmary zaczynają w znaczący sposób wpływać na życie, konsultacja ze specjalistą staje się po prostu niezbędna.

Co zrobić, by uwolnić się od koszmarów?

W celu wygrania walki z koszmarami konieczne jest przede wszystkim znalezienie przyczyny ich występowania. To z tego chociażby powodu aż tak istotne bywa udanie się do lekarza – czasami powód ich występowania jest dość oczywisty, a mimo te osobie borykającej się z problemem trudno jest jej go zauważyć samodzielnie.

Zazwyczaj pierwszym specjalistą, do którego udają się pacjenci, którzy często miewają koszmary, jest psychiatra. Lekarz tej specjalności – po przeprowadzeniu wywiadu i badania psychiatrycznego – jest w stanie stwierdzić pewne możliwe przyczyny koszmarów, takie jak np. depresja czy zaburzenia lękowe. Wtedy, gdy za nieprzyjemne sny odpowiadają takie właśnie jednostki, ich skuteczne leczenie może doprowadzać do ustąpienia nocnych problemów.

W sytuacji, gdy koszmary związane z nadużywaniem substancji psychoaktywnych, do przywrócenia dobrej jakości snu konieczne jest podjęcie walki z uzależnieniem. Jeżeli za nieprzyjemne sny odpowiadają zaś stosowane przez pacjenta leki, możliwe jest, ich modyfikacja farmakoterapii poskutkuje tym, że przestaną się one pojawiać.

Wtedy zaś, gdy koszmary senne stanowią następstwo doświadczanego na co dzień stresu, rozwiązać problem mogą odpowiednie zachowania samego pacjenta. Konieczne jest wtedy podjęcie różnych działań, dzięki którym możliwa będzie redukcja doświadczanego napięcia. Sposobów na pozbycie się go wyróżnić można wiele, ostatecznie poprawiać jakość nocnego wypoczynku i niwelować częstość występowania koszmarów sennych może m.in. regularna aktywność fizyczna, treningi relaksacyjne czy spędzanie czasu w otoczeniu bliskich osób.