Kompleks Elektry – na czym polega i jak sobie z tym radzić?

Weryfikacja

Autor: Dominika Wilk

Kompleks Elektry pojawia się we wczesnym dzieciństwie i jest odwróceniem kompleksu Edypa. Polega na odczuwaniu przez dziewczynkę silnych uczuć (także tych o wymiarze erotycznym) wobec ojca i odrzuceniu w tym czasie postaci matki. Jest naturalnym etapem dorastania, jednak nieodpowiednie jego zakończenie, może prowadzić do niewłaściwego rozwoju psychoseksualnego dziewczynki i zaburzonych relacji z przyszłym partnerem.

Kompleks Elektry to rodzaj zaburzeń psychoseksualnych, który dotyczy dziewczynek w wieku od 3-7 lat. Przejawia się nadmierną fascynacją osobą ojca. Nazwa tych zaburzeń nawiązuje do królewny mykeńskiej – Elektry, która pomściła śmierć ojca zabijając matkę i jej kochanka. Kompleks ten jest odwróceniem konfliktu Edypa tak szeroko opisywanego przez Freuda.

Spis treści

1. Czym jest kompleks Elektry?
2. Jak rodzic powinien postępować w trakcie trwania kompleksu Elektry?
3. Czym grozi niewłaściwe rozwiązanie kompleksu Elektry?
4. W jaki sposób można leczyć kompleks Elektry u psychoterapeuty?

Czym jest kompleks Elektry?

Zamiast zafascynowania matką przez syna (kompleks Edypa), mamy tu niezwykłe zainteresowanie tatą, które okazuje córka (kompleks Elektry).

Ten nagły nadmiar uczuć przybiera wymiar erotyczny, dziewczynka często bowiem próbuje uwodzić ojca wyglądem, czułostkami lub też mówieniem wprost, że chce z nim wziąć ślub.

Zbliżając się tak mocno do taty, dziewczynka automatycznie zaczyna traktować matkę jako rywalkę i próbuje odsunąć ją od męża. Stara się też zakładać z tatą sojusze i próbować „górować” nad mamą.

Jak rodzic powinien postępować w trakcie trwania kompleksu Elektry?

Jeśli proces rozwoju dziecka ma przebiegać prawidłowo, ojciec powinien stawiać dziecku jasne granice i mówić wprost, że jego uczucia do mamy są niezmienne i że są inne niż do córki (co nie oznacza, że gorsze). Powinien chwalić córkę, powtarzać, że jest mądra i piękna, a jednocześnie podkreślać, że to mama jest jego żoną, córka zaś w przyszłości może wyjść za mąż za jednego ze swoich kolegów z przedszkola, ale nie za swojego tatę.

Również mama odgrywa w tym okresie niezwykle istotną rolę. Choć może czuć się odrzucona przez dziecko, nie powinna tego po sobie pokazywać. Nie wolno jej też okazywać zazdrości, czy też wyrażać niechęci wobec dziecka.

Traktując zachowanie dziecka jako naturalny etap rozwoju, powinna wyrażać wobec córki miłość i akceptację, akcentując jednocześnie, że ona i tata stanowią parę i dziecko nie może tego zmienić.

Czym grozi niewłaściwe rozwiązanie kompleksu Elektry?

Nieodpowiednie rozwiązanie konfliktu w dzieciństwie, wynikające np. z niewłaściwego zachowania ojca, zbytniego zbliżenia się do dziecka w kontekście erotycznym, może rzutować na późniejsze relacje dziewczynki z mężczyznami.

Taka dziewczynka, już jako dorosła kobieta, może nieustannie porównywać swoich obecnych partnerów do taty i żaden z nich nie będzie wydawał jej się dość dobry, by zostać u jej boku. W ten sposób nie będzie potrafiła nawiązać żadnej trwałej relacji z mężczyzną i szybko będzie kończyła nowe związki.

Może być też tak, że kobieta będzie próbowała znaleźć dużo starszego od siebie partnera, który zastąpi jej tatę i będzie oczekiwała, że otoczy ją opieką i obdarzy bezgraniczną miłością. Pragnąc miłości bezwarunkowej, taką jaką żywią rodzice wobec dziecka, będzie jednak nieustannie rozczarowana, bo partner z oczywistych względów, nie obdarzy ją tego typu uczuciem.

Kobieta z nierozwiązanym pomyślnie kompleksem Elektry może też przyjmować postawę roszczeniową wobec swojego mężczyzny, sądząc, że wszystko jej się należy, tak jak należało się jej kiedyś w dzieciństwie.

Z kolei zbyt szorstkie odrzucenie przez ojca w trakcie trwania kompleksu Elektry może doprowadzić do obniżonej samooceny kobiety. Niskie poczucie wartości sprawi wówczas, że kobieta będzie tworzyć związki z partnerami, którzy ją wykorzystują i podporządkowują.

Taka osoba może mieć też zaburzone poczucie własnej kobiecości, co w konsekwencji będzie rzutowało na jej życie seksualne. W sypialni może czuć się skrępowana, nie dość dobra lub nie dość ładna, by wzbudzić pożądanie partnera.

W jaki sposób można leczyć kompleks Elektry u psychoterapeuty?

Według psychoterapeutki Beaty Matys-Wasilewskiej: „rolą psychoterapeuty jest przede wszystkim pomoc w dotarciu, uświadomieniu a następnie zrozumieniu wszystkich uczuć i doznań, jakie miały miejsce w dzieciństwie i których kobieta doświadczyła zarówno od strony ojca, jak i matki. W trakcie terapii następuje konfrontacja ze swoimi pragnieniami i odczuwanymi w związku z nimi: poczuciem winy, wstydu, czy złości. Drogą do rozwiązania konfliktu Elektry jest przepracowanie przez kobietę wszelkich urazów, jakich doznała w relacji ze swoimi rodzicami i uświadomienie sobie, że jednym ze sposobów do uzyskania szczęścia i harmonii w swoim dorosłym życiu w relacji z partnerem jest odzyskanie uczucia do matki oraz spojrzenie na swoich rodziców jako całość, która powołała ją do życia.”

Dominika Wilk