Fobia szkolna: gdy dziecko nie lubi chodzić do szkoły

Twoje dziecko nie chce chodzić do szkoły lub przedszkola? Niechęć do szkoły nie musi być oznaką lenistwa. Tak może objawiać się fobia szkolna, której towarzyszą wymioty, stany podgorączkowe, bóle głowy, biegunka. Jakie są przyczyny fobii szkolnej i jak pomóc dziecku?

Spis treści

1. Fobia szkolna: nerwica spotykana u uczniów
2. Nie ignoruj skarg
3. Co szóste dziecko unika korzystania ze szkolnej toalety. Problemem jest poziom czystości i brak podstawowego wyposażenia
4. Fobia szkolna wymaga leczenia przez specjalistę
5. Czy to fobia szkolna?

Zobacz galerię 10 zdjęć

Każdemu bez wątpienia zdarzyły się takie dni, kiedy pójście do szkoły lub przedszkola wydawało się najgorszym z możliwych pomysłów. Jednak gdy niechęć do szkoły lub przedszkola staje się uczuciem stałym, a dziecko zdecydowanie i kategorycznie odmawia do niej pójścia, gdy próby podejmowane przez rodziców i nauczycieli nie pomagają, a dziecko skarży się na dolegliwości zdrowotne - może to być fobia szkolna.

Fobia szkolna: nerwica spotykana u uczniów

Fobia szkolna jest jedną z nerwic dziecięcych związanych ze środowiskiem szkolnym, stawianymi tam wymaganiami i obowiązkami. Jeśli więc każdego ranka dziecko ma złe samopoczucie, „udaje chorego” i szuka pretekstu, by pozostać w domu, wówczas rodzice mają powód do niepokoju. Takie zachowanie między piątym a dziesiątym rokiem życia oznacza, że dziecko odczuwa paraliżujący strach przed opuszczeniem domu – bezpieczniej przystani.

Idąc pierwszy raz do szkoły każde dziecko, nawet to nastawione entuzjastycznie, odczuwa niepokój. To lęk przed nieznanym, jakim jest szkoła. Większość uczniów oswaja się z tymi lękami i obawami w krótkim czasie. Są jednak dzieci, które nie dają sobie rady z „oswojeniem nieznanego”.

Wówczas niepokój związany z oddzieleniem od rodziców i stres wynikający ze znalezienia się w nowym, obcym środowisku może przerodzić się właśnie w fobię szkolną. Nerwica ta może rozwijać się powoli i niezauważalnie.

Istotą tej nerwicy jest całkowita odmowa (a także fizyczna wręcz niemożliwość) chodzenia do szkoły. Przy czym protesty przed wyjściem do szkoły najczęściej po raz pierwszy pojawiają się po wakacjach, feriach, krótkiej chorobie czy stresującym wydarzeniu, jakim może być dla dziecka np. przeprowadzka.

Nie ignoruj skarg

Ten irracjonalny strach występuje u dzieci chodzących do żłobka, przedszkola i zerówki, największe nasilenie osiąga jednak u pierwszoklasistów. Charakterystyczne u dzieci cierpiących na fobię szkolną są poranne skargi na ból głowy, gardła lub brzucha. Większość tych objawów ustępuje zwykle po kilku godzinach - oczywiście jeśli rodzice pozwolą dziecku zostać w domu.

Towarzyszy im też często wypowiadanie przez malca całego szeregu komunikatów, za pomocą których dziecko usiłuje uzasadnić swoją niechęć do szkoły. Rodzice mogą więc usłyszeć, że lekcje są za trudne, nauczyciel niesprawiedliwy, a koledzy głupi. Jednak bagatelizowanie takich zachowań i zmuszanie do pójścia do szkoły nie jest dobrym rozwiązaniem. Takie traktowanie dziecka może doprowadzić do zaostrzenia objawów i pogłębienia nerwicy.

Co szóste dziecko unika korzystania ze szkolnej toalety. Problemem jest poziom czystości i brak podstawowego wyposażenia

Stan toalet w polskich szkołach jest daleki od ideału. Dzieci skarżą się na niedogodności w korzystaniu ze szkolnych łazienek – toaleta jest brudna, brakuje papieru toaletowego, ręczników czy mydła. Wolą zaczekać na możliwość skorzystania z toalety w domu lub u kolegi.

Akcja obywatelska POZYTYWNA UWAGA przebojem wdarła się do szkół w całym kraju. Anna Zapał - mama Nikodema i Anna Bartoszewska, nauczycielka z SP 52 na stołecznym Targówku opowiadała w rozmowie z Michałem Poklękowskim na czym polega akcja i co jest głównym celem. Czy dzieciom w Polsce brakuje uwagi nauczycieli? Posłuchajcie:

Fobia szkolna wymaga leczenia przez specjalistę

Przede wszystkim, na początek, należy próbować odróżnić fobię szkolną od pretekstu do zwykłych wagarów. Ponieważ objawy fizyczne - różnego rodzaju bóle – są niespecyficzne i mogą świadczyć o innych chorobach, może się to wydawać trudne. W przypadku podejrzenia o fobię szkolną należy jak najszybciej zasięgnąć porady specjalisty - najlepiej skonsultować się z lekarzem psychiatrą. Jeśli bowiem dziecko prześladowane lękami nie uzyska profesjonalnej pomocy, konsekwencją może być zaburzenie normalnego rytmu edukacji, a także społecznego rozwoju dziecka. Do psychiatry dziecięcego może skierować pediatra, pod którego opieką jest dziecko. W opinii specjalistów każdy przypadek irracjonalnego lęku przed szkołą jest podatny na terapię. Jeśli dziecko uzyska pomoc lekarza, rodziców i pedagogów ma ogromne szansę na powrót do zdrowia.

Czy to fobia szkolna?

Dziecko cierpiące na fobię szkolną:

• stara się na wszelkie sposoby uzyskać zgodę rodziców na opuszczanie zajęć, ucieka się przy tym do również manipulacji
• zazwyczaj lubi szkołę - jest staranne, obowiązkowe i dokładne, ale boi się chodzić do szkoły z powodu lęku
• martwi się sprawami dotyczącymi nauki i rodziców
• gdy musi uczestniczyć w zajęciach szkolnych, cierpi na dolegliwości zdrowotne
• niechętnie wychodzi z domu, ciągle chce być z rodzicami

Co odróżnia fobię szkolną od wagarów?

Wagarowicz - symulant:

• stara się ukryć nieobecności w szkole przed rodzicami
• nie odczuwa lęku przed pójściem do szkoły
• często oszukuje
• rzadko powołuje się na dolegliwości fizyczne
• po lekcjach chętnie przebywa poza domem
• jest pod dużym wpływem rówieśników