Ergofobia, czyli lęk przed pracą. Jak sobie z nim poradzić?

Ergofobia to problem, który może być uznany za przejaw niebywałego lenistwa czy za chęć unikania obowiązków – termin ten oznacza bowiem występowanie lęku przed… pracą. Zjawisko to, choć szczęśliwie dość rzadkie, w wyjątkowo znaczący sposób może utrudniać człowiekowi zwyczajne funkcjonowanie. Skąd u niektórych ludzi może się brać ergofobia, jakie są jej objawy i co można zrobić, aby pomóc pacjentowi z takim problemem – na czym opiera się leczenie ergofobii?

Spis treści

1. Czym jest ergofobia?
2. Jakie mogą być przyczyny ergofobii?
3. Jakie są objawy ergofobii?
4. Jakie mogą być konsekwencje ergofobii?
5. Jak rozpoznaje się ergofobię?

Ergofobia to rodzaj fobii specyficznej. W tej grupie znajdują się problemy z grupy zaburzeń lękowych, w których przypadku lęk u pacjenta pojawia się w związku ze ściśle określonym czynnikiem czy sytuacją. Wyróżnia się tutaj wiele różnych jednostek – jako ich przykłady można podać m.in. akrofobię (lęk wysokości), arachnofobię (lęk przed pająkami) czy klaustrofobię (lęk przed zamkniętymi przestrzeniami). Czasami wśród fobii specyficznych wymienia się również i inne jeszcze, dość interesujące zaburzenia, takie jak np. filofobia (lęk przed zakochaniem) czy androfobia (lęk przed mężczyznami), ciekawym problemem jest również i ergofobia.

Czym jest ergofobia?

Termin "ergofobia" wywodzi się z języka greckiego, powstał on z połączenia słów "ergos" (praca) oraz "phobos" (strach). Jak więc można się łatwo domyślić, w przypadku tej fobii specyficznej u pacjenta lęk jest bezpośrednio powiązany z aktywnością zawodową. Co jednak więcej, obawy towarzyszyć mogą nie tylko wyjściu do pracy – osoby z ergofobią mogą się lękać również i innych związanych z tym aspektem życia czynności, takich jak np. konieczność poszukiwania zatrudnienia.

Jakie mogą być przyczyny ergofobii?

Do dziś nie udało się tak naprawdę ustalić, jakie są dokładne przyczyny fobii specyficznych. Ogólnie sugeruje się, że wpływ na występowanie problemów z tej grupy mają czynniki natury biologicznej, jak i rozmaite czynniki środowiskowe. W przypadku pierwszych z wymienionych mowa przede wszystkim o dziedziczonych genach – wyraźnie bowiem zauważalne jest to, że osoby, w których rodzinach ktoś cierpiał na jakiegoś rodzaju fobię specyficzną (niekoniecznie na ergofobię) lub innego rodzaju problem z grupy zaburzeń nerwicowych, same mają zwiększone ryzyko tego, że również i u nich pojawi się któreś z wyróżnianych zaburzeń lękowych.

Zwiększoną podatność na wystąpienie fobii specyficznych mają te osoby, które w swoim życiu doświadczyły jakichś ciężkich, trudnych dla psychiki wydarzeń. Mowa tutaj np. o problemach w środowisku rodzinnym, takich jak np. niedostateczna uwaga ze strony opiekunów, ale i nadopiekuńczość. Zwiększone ryzyko wystąpienia ergofobii w dorosłości mają także te osoby, które doświadczały we wczesnych latach życia szykanowania ze strony rówieśników.

Innym jeszcze czynnikiem, który także może prowadzić do rozwoju u człowieka lęku przed pracą, są problemy doświadczane w samym środowisku zawodowym. Zdarza się bowiem, że człowiek zmaga się np. z mobbingiem ze strony przełożonych – tego rodzaju problem (szczególnie, gdy osoba doświadczająca go pozostaje z nim całkowicie sama) również może prowadzić do tego, że w końcu u człowieka rozwinie się ergofobia.

Czytaj też:

Mobbing w pracy: gdzie go zgłosić i jak go udowodnić? Poradnik 

Kompetencje społeczne w pracy: jak je rozwijać?

Stres w pracy: jak wpływa na nasze zdrowie psychiczne?

Jakie są objawy ergofobii?

Istotą fobii specyficznych jest to, że czynnik, który prawidłowo nie powinien budzić lęku, w doświadczającej któregoś z tych problemów osobie mimo wszystko prowadzi do odczuwania bardzo nawet nasilonych obaw. W przypadku ergofobii lęk koncentruje się wokół pracy – pacjent może ogólnie obawiać się podejmowania wszelkich swoich obowiązków, jak i jakichś konkretnych czynności, takich jak np. konieczność przedstawienia jakiegoś projektu w grupie współpracowników. Dochodzić może również i do tego, że w przypadku zaistnienia potrzeby poszukiwania sobie nowego zajęcia, pacjent nie będzie w stanie tego zrobić – przerażać go może konieczność przeglądania ogłoszeń czy potencjalne odbywanie rozmów kwalifikacyjnych.

Podkreślić tutaj trzeba to, że nasilony lęk pracy pojawia się nie tylko wtedy, kiedy pacjent znajduje się w swoim środowisku zawodowym, ale i wtedy, kiedy to tylko pomyśli on o pracy czy w sytuacji, gdy szykuje się do wyjścia z domu właśnie do miejsca, w którym pełni swoje obowiązki zawodowe.

Z fobiami specyficznymi związane są nie tylko trudności psychiczne, ale i nierzadko różne problematy natury somatycznej. Wśród somatycznych objawów lęku, które mogą występować u pacjentów z ergofobią, wymieniane są przede wszystkim:

• zawroty głowy,
• drżenie rąk,
• przyspieszenie czynności serca,
• kołatanie serca,
• przyspieszony oddech, nierzadko powiązany z dusznością,
• wzmożenie potliwości ciała.

Czytaj też:

Wypalenie zawodowe: przyczyny i objawy

Jak znaleźć pracę po pięćdziesiątce?

Wyznaczanie celów: jak nauczyć się to robić?

Jakie mogą być konsekwencje ergofobii?

O tym, że ergofobia może prowadzić do znacznego upośledzenia funkcjonowania doświadczającego jej człowieka, prawdopodobnie nie trzeba nikogo przekonywać. W przypadku, gdy jest ona u pacjenta bardzo nasilona, może on zwyczajnie nie być w stanie uczęszczać do pracy – skutkować to może tym, że stawać się on będzie zależny finansowo od swoich bliskich.

Otoczeniu pacjenta może być ciężko zrozumieć jego problem – jego lęki mogą być bagatelizowane i tak naprawdę lęk przed pracą może być uznawany za przejaw lenistwa czy życiowej niezaradności. Skutkować to może różnymi napięciami, a czasami nawet i poważnymi awanturami w środowisku rodzinnym pacjenta z ergofobią. Wszystkie wymienione nasilać mogą z kolei ryzyko tego, że pojawią się u niego innego jeszcze rodzaju zaburzenia psychiczne (np. zaburzenia depresyjne).

Jak rozpoznaje się ergofobię?

Ogólnie ergofobię stwierdzić tak naprawdę bardzo ciężko, ponieważ… nie widnieje ona w oficjalnych klasyfikacjach schorzeń, w związku z czym nie ma tak naprawdę jednoznacznych kryteriów jej rozpoznawania. Lęk przed pracą może być stwierdzany zasadniczo wtedy, gdy potwierdzone zostanie u danej osoby występowanie znacznego niepokoju w sytuacjach bezpośrednio powiązanych z aktywnością zawodową.

Wspomnienia wymaga tutaj to, że osoba, która przejawia potencjalne objawy ergofobii, powinna mieć przeprowadzone pełne badanie psychiatryczne. Zdarza się bowiem tak, że to, co brane jest za przejaw lęku przed pracą, tak naprawdę stanowi objawy całkowicie innego zaburzenia psychicznego, np. zespołu lęku uogólnionego lub zaburzeń depresyjnych.