Codziennie zasypiasz przed telewizorem? To ważny sygnał dla twojego zdrowia
Planujesz kolejny odcinek ulubionego serialu w serwisie streamingowym? A może wieczorek filmowy z rodziną? Zasiadasz przed telewizorem i... odpływasz? Budzisz się na napisach końcowych? A może przeciwnie – w sposób zamierzony ustawiasz jakiś film, żeby przy losach jego bohaterów znaleźć się w objęciach Morfeusza? Jeśli telewizja powoduje, że zasypiasz, warto się zastanowić, co się za tym kryje. Czy taki objaw to powód do niepokoju?
Dlaczego niektóre osoby lubią zasypiać przed telewizorem
Istnieje pewne grono osób, które nie wyobrażają sobie zaśnięcia bez włączonego telewizora. Istnieją też takie osoby, które chciałyby nawet i wytrwać do końca filmu czy odcinka serialu, ale, z nieznanych przyczyn, nie są w stanie.
Zasypiają w sposób niekontrolowany przed włączonym telewizorem. Wbrew pozorom, nie jest to domena seniorów, którym zdarza się przysnąć w fotelu.
Zacznijmy od tego, że zasypianie przed ekranem nie jest zdrowe. Światło ekranu może niekorzystnie wpływać na jakość snu. Zasypianie przy telewizorze może więc przełożyć się na uczucie zmęczenia, nawet jeśli teoretycznie długość snu była odpowiednia.
Dlaczego niektóre osoby „odcina” przed telewizorem? Skoro – teoretycznie – powinien pobudzać, a w przypadku wielu osób właśnie tak się dzieje? Naukowcy szukają odpowiedzi na pytanie, dlaczego jedne osoby telewizor usypia, podczas gdy inne pobudza.
Telewizja jest głośna, a zazwyczaj do spania potrzebujemy ciszy. Dlaczego więc niektórych uspokaja telewizja? Aric Prather, psycholog leczący bezsenność, w rozmowie z serwisem Yahoo Life, przyznał, że nie jest dokładnie jasne, dlaczego niektórzy mogą zasnąć przy włączonym telewizorze, podczas gdy inni nie.
- Niektórzy są bardziej wrażliwi niż inni, a niektóre bodźce bardziej pobudzają.
Molly Atwood, adiunktka psychiatrii i nauk behawioralnych na Uniwersytecie Johna Hopkinsa, w wypowiedzi dla Yahoo Life wskazała, że powodem, dla którego większość ludzi znajduje ukojenie w telewizji, jest to, że zapewnia ona dźwięk tła, który pozwala uspokoić lub odwrócić uwagę od myśli:
-Mamy w organizmie system podobny do głodu – im dłużej jesteśmy na jawie, tym większy mamy apetyt na sen. Ale jeśli jesteśmy w stanie lękowym lub jeśli nasz system ‘walki lub ucieczki’ jest aktywowany, może to przezwyciężyć naturalny napęd do snu.
Nicole Carmona, adiunktka w Stanford Sleep Health and Insomnia Program, dodała, że niektórzy ludzie zmagają się z „lękiem przed efektywnością,” gdy nadchodzi czas na sen, bo presja, jaką odczuwają, jest zbyt duża:
- W takich okolicznościach telewizja może odwrócić uwagę od wszelkich lękowych myśli związanych z zasypianiem.
O czym świadczy zasypianie przed telewizorem?
Pytanie o zasypianie przed telewizorem spędzało - nomen omen - sen z powiek wielu badaczy, którzy próbowali rozwikłać to zagadnienie. Jakie są koncepcje? Podejrzewa się, że za faktem, iż niektóre osoby mogą, a nawet lubią zasypiać przed ekranem, mogą świadczyć następujące czynniki:
- indywidualnie zróżnicowana wrażliwość na bodźce, przez co dla niektórych osób szum telewizora może być kojący, a dla innych drażniący i uniemożliwiający zasypianie. Analogicznie w różnym stopniu można być osobą wrażliwą na światło
- potrzeby psychiczne – oderwanie od własnych myśli. Jeśli zasypianie powoduje gonitwę myśli, stres, smutek lub inne negatywne emocje, to z kolei oglądanie telewizji może być w takiej sytuacji „wypełniaczem”, który sprzyja zapomnieniu o własnych problemach, za to umożliwia skupienie na treści filmu i – paradoksalnie – relaksację.
- naturalny rytm snu – niektórzy badacze dopatrują się zaburzeń rytmu dobowego w potrzebie zasypiania przed telewizorem
Dlaczego ciągle zasypiam przed telewizorem?
Istnieje kilka udowodnionych naukowo powodów, które mogą sprzyjać zasypianiu przed telewizorem. Telewizor emituje jednostajny dźwięk i obraz, które dla wielu osób mogą działać jak „biały szum”.
Tego rodzaju dźwięki są monotonne, niezbyt głośne i przewidywalne, co sprzyja wyciszeniu układu nerwowego. Subtelne dźwięki dialogów, muzyki czy szumów z ekranu mogą maskować inne hałasy w otoczeniu, pomagając stworzyć wrażenie spokoju.
Często wieczorne oglądanie telewizji przypada na czas, gdy nasz organizm jest już zmęczony po całym dniu aktywności. Melatonina, hormon odpowiedzialny za regulację snu, zaczyna się wydzielać w godzinach wieczornych, przygotowując nas do snu.
Jeśli w tym czasie zasiadamy przed telewizorem w wygodnym fotelu lub na kanapie, ciało automatycznie odbiera to jako sygnał do relaksu i odpoczynku.
Dla niektórych osób oglądanie telewizji jest stałym elementem wieczornego rytuału, który może kojarzyć się z odpoczynkiem. W takich przypadkach telewizor działa jak psychologiczny „wyzwalacz” relaksu, który podświadomie przygotowuje ciało do zaśnięcia.
Chociaż telewizor emituje niebieskie światło, które może zaburzać wydzielanie melatoniny, niektórzy zasypiają, ignorując ten efekt. Dzieje się tak, ponieważ sam proces oglądania nie wymaga dużego wysiłku intelektualnego i pozwala nam na częściowe „wyłączenie” mózgu. Dla zmęczonego umysłu nawet światło ekranu może przegrać z potrzebą snu.
Siedzenie w miękkim fotelu lub leżenie na kanapie sprawiają, że nasze ciało osiąga stan komfortu fizycznego. Brak aktywności i wygodna pozycja sprzyjają wyciszeniu mięśni oraz spadkowi ciśnienia krwi, co razem może prowadzić do zaśnięcia.
Zasypianie przed telewizorem może być też sygnałem, że organizm domaga się snu, gdy nie zapewniamy mu odpowiedniej ilości odpoczynku w nocy. Może to być objaw bezdechu sennego, przewlekłego zmęczenia lub nawet zaburzeń rytmu dobowego. Jeśli zasypianie w takich okolicznościach staje się codziennością, warto skonsultować się z lekarzem.
Jak spać lepiej? 9 wskazówek na dobry sen
Czy zasypianie przed telewizorem jest zdrowe?
Choć dla niektórych osób może być to sposób na relaks, zasypianie przed telewizorem ma swoje minusy. Dźwięki i światło z ekranu mogą zakłócać głęboki sen, nawet jeśli uda nam się zasnąć. Dodatkowo, spanie w niewygodnej pozycji, np. na kanapie, może prowadzić do bólu pleców czy sztywności mięśni.
Najlepszym rozwiązaniem jest stworzenie odpowiednich warunków do snu w sypialni – w ciemności, ciszy i na wygodnym łóżku. Jeśli jednak zdarza się zasnąć przed telewizorem, nie ma powodu do nadmiernych obaw – czasem nasz organizm po prostu wie, czego potrzebuje.
Czy spanie przy włączonym telewizorze szkodzi zdrowiu?
Spanie przy włączonym telewizorze może mieć zarówno negatywne, jak i pozytywne skutki dla zdrowia. Naukowcy wykazali, że światło emitowane przez telewizor, zwłaszcza światło niebieskie, może zakłócać jakość snu, wpływać na produkcję melatoniny i wywoływać negatywne skutki dla zdrowia psychicznego oraz fizycznego. Z drugiej strony, dla niektórych osób telewizor może stanowić źródło komfortu, które ułatwia zasypianie.
Negatywne skutki snu przy telewizorze
Eksperci zalecają, by dorośli spali od siedmiu do ośmiu godzin na dobę. Jednak spanie z włączonym telewizorem może uniemożliwiać osiągnięcie tego celu. Jasne światło i hałas emitowane przez telewizor stymulują umysł, utrudniając zaśnięcie oraz powodując częste wybudzanie się w nocy. Badania pokazują, że osoby śpiące przy włączonym telewizorze częściej doświadczają zmęczenia po przebudzeniu i problemów z koncentracją.
Dr Meena Khan, lekarka medycyny snu w Ohio State University Wexner Medical Center, wyjaśniła, że jeśli ktoś ma problemy ze snem, telewizja może być tego przyczyną:
Oglądanie telewizji może opóźnić pójście spać, szczególnie jeśli osoba oglądająca angażuje się w program, który jest emitowany.
Światło, zwłaszcza niebieskie emitowane przez ekrany, zakłóca naturalny cykl snu i czuwania, hamując produkcję melatoniny – hormonu odpowiedzialnego za wyciszenie organizmu przed snem. Migotanie ekranu telewizora może także wydłużać czas zasypiania i skracać regeneracyjną fazę snu REM, co wpływa na pogorszenie procesów myślowych, zaburzenia koncentracji i pamięci.
Przewlekły niedobór snu może zwiększyć ryzyko wystąpienia poważnych problemów zdrowotnych, takich jak:
- Choroby serca
- Nadciśnienie
- Cukrzyca typu 2
- Otyłość
- Udar
- W jednym z badań przeprowadzonych na grupie 43tys. kobiet w wieku 35–74 lat, wykazano, że spanie przy włączonym telewizorze wiązało się ze zwiększonym ryzykiem przybierania na wadze.
Zasypianie przy włączonym telewizorze każdej nocy może oznaczać, że coś przeszkadza ci w zasypianiu w sposób naturalny. Molly Atwood, adiunktka psychiatrii i nauk behawioralnych na Uniwersytecie Johna Hopkinsa, skomentowała:
Jeśli masz trudności i czujesz, że telewizor jest jedyną opcją, by zasnąć, warto porozmawiać z kimś takim jak specjalista od snu, aby opracować metody radzenia sobie z lękiem lub wyciszeniem umysłu, ponieważ istnieje wiele skutecznych terapii i narzędzi.
