Cichy borderline. 10 objawów, które powinny zwrócić uwagę

Weryfikacja

Autor: lek. Patryk Jasielski

Osobowość chwiejna emocjonalnie typu borderline (czyli tłumacząc z angielskiego „z pogranicza”) to jedno z najczęściej występujących zaburzeń osobowości. Charakteryzuje się występowaniem wahań nastroju, napadami nasilonego gniewu oraz niestabilnymi i często burzliwymi relacjami międzyludzkimi. Występujące symptomy są różne, w zależności od podtypu zaburzenia. Jakie są najczęstsze objawy zaburzenia osobowości typu borderline, o podtypie cichy?

Spis treści

1. Cichy borderline - 10 objawów:
• 1. Hamowanie złości/ zaprzeczanie, że odczuwa się gniew
• 2. Szybkie zmiany nastroju, niezauważalne dla innych
• 3. Obwinianie siebie, gdy powstaje jakiś konflikt
• 4. Przewlekłe poczucie winy i wstydu, uczucie pustki
• 5. Odczuwanie derealizacji i depersonalizacji
• 6. Brak dystansu, odbieranie wszystkiego personalnie
• 7. Lęk społeczny, tendencja do izolowania się
• 8. Trudności w budowaniu relacji, lęk przed odrzuceniem i samotnością
• 9. Przeświadczenie o byciu ciężarem dla innych i próby przypodobania się, nawet własnym kosztem
• 10. Myśli samobójcze/samookaleczanie się

Osoby z borderline wykazują się dużą drażliwością. Dominuje u nich uczucie wewnętrznej pustki, dlatego usilnie starają się zatrzymać ludzi przy sobie, tak by nie pozostać opuszczonym i odrzuconym. Jednak objawy tego zaburzenia mogą być różne, w zależności od jego podtypu. Naukowcy wyróżnili cztery główne typy borderline:

• impulsywny,
• drażliwy,
• samoniszczący
• i cichy.

Każdy z nich cechuję się nieco innymi objawami, często trudnymi do zróżnicowania czy zauważenia. W tym artykule zajmiemy się omówieniem tego ostatniego z wymienionych podtypów, czyli podtypem cichy. Opisane zostaną najczęstsze i najbardziej charakterystyczne objawy.

Cichy borderline - 10 objawów:

1. Hamowanie złości/ zaprzeczanie, że odczuwa się gniew

Osoby cierpiące na zaburzenie osobowości typu borderline odczuwają często skrajne emocje, również gniew. Osoby trzecie mogą to dość łatwo zauważyć, ponieważ nie kryją się one z tymi emocjami.

Jednak w podtypie cichym postronny obserwator nie zauważy, że taka osoba właśnie odczuwa gniew. Wynika to z silnej potrzeby hamowania się w obecności ludzi. Osoby z zaburzeniem typu cichy borderline nie dają po sobie poznać, że są rozgniewane.

Nawet jeżeli ktoś zauważy, że coś się dzieję, wówczas natychmiast zaprzeczają, mówiąc, że wszystko jest w porządku.

2. Szybkie zmiany nastroju, niezauważalne dla innych

Osoby z zaburzeniem osobowości typu borderline mają tendencję do niestabilności odczuwanego nastroju. W jednym momencie odczuwają radość, by po niedługim czasie przeszedł on w smutek i rezygnację.

Dla obserwatorów jest to istna „karuzela humorów”. U osób o podtypie cichym, taka huśtawka nastrojów również występuje. Jednakże, podobnie jak w przypadku gniewu, bardzo rzadko pokazują na zewnątrz, co w danym momencie czują.

Dla innych mogą wydawać się być obojętni, wyobcowani, chociaż w tym samym czasie, w swoim wnętrzu, tak naprawdę odczuwają wiele skrajnych emocji.

3. Obwinianie siebie, gdy powstaje jakiś konflikt

Wśród osób z podtypem cichym borderline często pojawiają się zachowania mające na celu szybkie załagodzenie powstałego konfliktu. Wynika to z tego, że osoby te zazwyczaj obwiniają siebie o wywołanie nieporozumienia.

Mają przeświadczenie, że to ich słowa czy zachowania były powodem wybuchu kłótni. Nawet gdy nie jest to prawdą, to bardzo trudno jest ich przekonać, że jest inaczej. Niejako z automatu myślą o sobie jako o prowokatorach spięcia i chcą jak najszybciej je załagodzić.

4. Przewlekłe poczucie winy i wstydu, uczucie pustki

Poczucie winy i wstydu dość często towarzyszy osobom cierpiącym na cichy borderline. Mają przekonanie, że wszystko co im w życiu się nie udało lub nie wyszło jest wynikiem jedynie ich zaniedbania czy braku umiejętności. Nie potrafią spojrzeć na swoje porażki w sposób krytyczny – od razu obwiniają tylko siebie.

Również w przypadku współpracy, brak sukcesu traktują jako swoją osobistą winę. Wstydzą się siebie i swojego życia. Towarzyszy im także uczucie pustki wewnętrznej. Jest to poczucie samotności, niespełnienia, bycia zmuszanym do życia.

Osobom takim trudno poradzić sobie z pustką. Jej odczuwanie wiąże się także z większym ryzykiem depresji i prób samobójczych.

5. Odczuwanie derealizacji i depersonalizacji

Innymi, często występującymi objawami są wrażenie derealizacji i depersonalizacji. Pierwszy z objawów to wrażenie, że otaczający nas świat nie istnieje, jest zmyślony, sztuczny. To co taką osobę otacza wydaje się snem na jawie. Mogą pojawiać się wrażenie braku poczucia czasu, a także spójności, dopasowania do rzeczywistości. Osoba z cichym borderline jest przekonana, że nie pasuje do świata, który ją otacza.

Drugi z objawów, depersonalizacja, oznacza z kolei zaburzenie odczuwania siebie. Osoba dotknięta tym zaburzeniem ma wrażenie, że niejako obserwuję swoje ciało i umysł z zewnątrz. Jest od siebie oddzielona. Współistnieje z tym poczucie bycia we śnie i obcości własnego ciała czy umysłu. Własna przeżycia są postrzegane jako sztuczne i odrealnione.

6. Brak dystansu, odbieranie wszystkiego personalnie

Osoby z cichym borderline potrafią być bardzo wyczulone na swoim punkcie. Nawet niewinny żart mogą uznać za atak na ich osobę. Brak im pewności siebie, więc wszystkie uwagi traktują bardzo osobiście.

Są nieufni, chęć pomocy traktują jako krytykę i próbę wyśmiania. Brak im dystansu do siebie, dlatego trudno im w przypadku pomyłki czy błędu obrócić to wszystko w żart.

7. Lęk społeczny, tendencja do izolowania się

Cichemu borderline często towarzyszy poczucie niepokoju w sytuacjach społecznych. Osoby takie mają duże problemy z nawiązywaniem nowych znajomości. Przemowa do grupy ludzi, wystawienie się na ocenę i krytykę są dla nich paraliżujące.

Lęk może, podobnie jak w fobii społecznej, pojawiać się w określonych sytuacjach, np. podczas wspólnego posiłku, zabawy, w pracy lub w szkoły. W związku z tendencją do izolowania się osobom cierpiącym na cichy borderline jest trudno podtrzymywać nawiązane znajomości i tworzyć trwałe przyjaźnie czy związki. Często ich relacje z innymi są przelotne i mało zobowiązujące.

8. Trudności w budowaniu relacji, lęk przed odrzuceniem i samotnością

Oprócz lęku społecznego i izolowania się, cichemu borderline towarzyszą sprzeczne tendencje. Z jednej strony osoby z tym zaburzeniem odczuwają silny lęk przed samotnością. Pragną kontaktu z ludźmi, by nie zostały same.

Z drugiej jednak strony, odczuwają ogromny lęk przed odrzuceniem ich przez ludzi. Boją się w pełni zaangażować w relacje by nie zostać zranionym. Wszystko to prowadzi do wyżej opisanego izolowania się oraz dużej trudności w budowaniu prawdziwych, zdrowych relacji międzyludzkich.

9. Przeświadczenie o byciu ciężarem dla innych i próby przypodobania się, nawet własnym kosztem

Zaburzenie osobowości borderline o podtypie cichym charakteryzuje się również niskim poczuciem własnej wartości i wynikającym z tego wrażeniem bycia ciężarem dla innych. Osobom z tym problem ciężko prosić innych o pomoc czy przysługę. Nie czują się wystarczające dobre, by takową pomoc otrzymać. Wolą same rozwiązać dany problem niż poprosić kogoś o wsparcie.

Z drugiej strony, w związku z silną potrzebą utrzymywania relacji z ludźmi starają się im często przypodobać. Potrafią zrezygnować z własnych planów i wolnego czasu, byleby tylko zyskać czyjąś sympatię, np. poprzez pomoc w jakimś zadaniu.

Wszystko to prowadzi do sytuacji, że rezygnują z własnych planów i ambicji, by choć na jakiś czas zyskać czyjąś uwagę i wrażenie przyjaźni.

10. Myśli samobójcze/samookaleczanie się

Osoby z podtypem cichym borderline, podobnie jak w innych podtypach tego zaburzenia osobowości, mają myśli samobójcze. Często groźby samobójstwa potrafią wykorzystywać w celu zyskania uwagi i zainteresowania ze strony otoczenia. Jednakże czasem, gdy nie radzą sobie z uczuciem pustki wewnętrznej i problemami życiowymi, potrafią targnąć się na swoje życie. Mogą się także samo okaleczać, tak by zyskać uwagę otoczenia lub by zmniejszyć odczuwane napięcie wewnętrzne i pustkę.

Osoby cierpiące na zaburzenie osobowości typu cichy borderline często mogą wydawać się dla otoczenia osobami zdrowymi, bez zaburzenia. Potrafią w sposób umiejętny ukrywać swoje problemy i wewnętrzne napięcie. Mogą sprawiać wrażenie bardzo uczynnych, trzymających się nieco na uboczu ludzi. Często same nie wiedzą, dlaczego mają trudności w nawiązywaniu relacji i odczuwają przygnębiającą pustkę.

W przypadku podejrzewania u kogoś z otoczenia tego typu zaburzenia osobowości, warto z nią porozmawiać i polecić jej pomoc psychologiczną – lekarza psychiatry lub psychologa. Odpowiednio poprowadzona terapia może zmniejszyć odczuwane objawy i poprawić codzienne funkcjonowanie w społeczeństwie.

lek. Patryk Jasielski