Wyznaczanie celów: jak nauczyć się to robić?

Wyznaczacie celów nie należy do najłatwiejszych zadań. Niemal oczywistym wydaje się, że są rzeczy ważne i ważniejsze, jednak często o tym zapominamy, pogrążając się w drobnostkach, nie zastanawiając nad priorytetami. Jak więc nauczyć się wyznaczania celów? Poznajcie porady psychologa!

Spis treści

1. Wyznaczanie celów: jak wybrać priorytety?

Wyznaczanie celów - jak to skutecznie zrobić? Bez zastanowienia się nad priorytetami bardzo utrudniamy sobie zadanie - bywa, że wręcz skazujemy na porażkę. Myśląc o celach np.: nauce języka obcego, awansie zawodowym, schudnięciu 7 kilogramów czy byciu lepszym rodzicem, nie odnosimy ich do tego, co jest naprawdę dla nas istotne. Dopiero wyznaczając priorytety mamy szanse podjąć świadome decyzje, zaplanować właściwe kroki i wykonać konkretne działania.

Wyznaczanie celów: jak wybrać priorytety?

1. Pierwszym krokiem jest przyjrzenie się swoim wartościom

Można skorzystać z gotowej listy. Wybierz z niej np. 4 najistotniejsze dla ciebie i ustaw je w kolejności od najważniejszej. Warto ten zabieg powtarzać co jakiś czas, sprawdzając, jak w danym momencie plasuje się lista priorytetów.

Często w wyniku procesu wychowania pojawia się przekonanie, że inni wiedza lepiej. Konsekwencją tego może być oczekiwanie na wskazówki z zewnątrz dotyczące tego, co jest ważne, a co nie, które potrzeby należy zaspokoić, a które ignorować. Jeżeli próbując wsłuchać się w siebie nie masz pewności, że odkrywasz swoje priorytety, poświęć chwilę na małe ćwiczenie. Codziennie do planu swojego dnia dopisz odpowiedź na dwa pytania: "Czego dziś chcę?", "Czego dziś potrzebuję?".

Ważne, aby odpowiedzi były autentyczne, bez twojej cenzury. Ten prosty zabieg powtarzaj przez miesiąc. Dzięki temu nie tylko wzmocnisz nawyk wsłuchiwania się w siebie i nawiązywania kontaktu ze sobą, ale również po przeanalizowaniu wszystkich odpowiedzi, będziesz bliżej ustalenia swoich priorytetów. Przyjrzyj się odpowiedziom, które najczęściej się powtarzają. Sprawdź, jakie emocje z nimi się wiążą. Poświeć również odrobinę uwagi tym, które z czasem przestały się pojawiać. Te odpowiedzi, które zniknęły, prawdopodobnie były priorytetami kogoś innego np. rodzica, nauczyciela czy przekazu medialnego.

Chcąc trzymać się swoich wartości, warto zadać sobie pytanie: "Co się stanie, jeżeli zaniedbam konkretny priorytet?". Co stanie się, jeżeli zrezygnuje ze spędzenia z dzieckiem popołudnia na placu zabaw? Co stanie się, jeżeli zrezygnuje z dodatkowego dyżuru w pracy? Przyjrzenie się ewentualny konsekwencjom decyzji ułatwi trzymanie się priorytetów. Istotne jest w tym wszystkim pamiętanie o tym, co w danym momencie jest najważniejsze dla ciebie, a nie co inni uważają, że powinno być ważne.

Czytaj też:

Jak być tu i teraz? Porady psychologa

Poczucie własnej wartości: czym jest i jak je zbudować?

Samoakceptacja: jak poczuć się dobrze z samą sobą?

Asertywność, czyli umiejętność wyrażania własnego zdania

2. Porównaj swój plan dnia z listą priorytetów

Cześć codziennych aktywności to kwestia przyzwyczajeń i bezrefleksyjnych wyborów. To, co ułatwia trzymanie się wyznaczonego kursu, to zestawienie ze sobą codziennych zadań z wartościami. Widząc, że realnie podejmowane aktywności oddalają cię od tego, czego potrzebujesz czy pragniesz, masz możliwość podjęcia decyzji o zmianach.

3. Sprawdź, na co masz wpływ

Wyznaczając cel zgodny z priorytetami warto pamiętać, że nie na wszystko mamy wpływ. To niby oczywistość, ale często fakt ten umyka podczas planowania. Przyjrzyj się swojemu grafikowi, podziel poszczególne zadania na te, nad którymi masz pełną kontrolę, te które zależą od ciebie w pewnym stopniu i te, na które nie masz żadnego wpływu. Ten prosty zabieg pozwoli złagodzić ewentualne poczucie winy, jeżeli droga do celu nie zawsze obfituje w sukcesy.

Jednocześnie pokaże, w których obszarach z czasem możesz poszerzyć swój wpływ nawet, jeżeli dziś go nie masz. Jeśli mimo wyznaczenia priorytetu "rodzina" decydujesz się wziąć dodatkowe obowiązki zawodowe, bo w przeciwnym razie możesz stracić posadę, nie zadręczaj się wyrzutami sumienia, że rezygnujesz ze wspólnego wyjścia z najbliższymi.

Wyrzuty w tej kwestii to tylko dodatkowe obciążenie, potraktuj je jako komunikat przypominający o priorytetach. Niech będą sygnałem mówiącym o potrzebie zmiany np.: koniecznością spokojnego rozejrzenie się za inna pracą. Dziś czujesz, że nie masz wyboru, więc robisz tak, ale w przyszłości chcesz mieć większy wpływ i dać sobie możliwość decyzji, więc zaczynasz szukać pracy, która chociaż w jakimś stopniu to umożliwi. Ważne, aby w drodze do realizacji priorytetów i związanymi z nimi celami pamiętać, że jest to proces i wymaga czasu.

Czytaj też:

Komunikacja interpersonalna: co ją utrudnia?

Jak dotrzymać danej sobie obietnicy?

4. Mówiąc czemuś "tak", jednocześnie mówisz czemuś innemu "nie"

Jeżeli godzisz się na przejęcie dyżuru koleżanki, to nie pójdziesz na spacer. Warto próbować świadomych wyborów szacując, co na danym etapie życia jest ważniejsze: dodatkowe pieniądze za nadgodziny (bo np. zbierasz na wakacje lub ratę kredytu), czy trening (bo np. ze względu na nadciśnienie lekarz zalecił regularny ruch). Warto przyjrzeć się co w danym momencie jest priorytetem.

5. Urealnij cele

Jak planujesz schudnąć nie zmieniając tryby życia? Jeżeli masz zajęty cały grafik i nie możesz włączyć do planu dnia ćwiczeń zmniejszasz szansę na poprawienie formy. Wyznaczając cel warto zadbać o to, aby był realny do osiągnięcia. W przeciwnym wypadku skazujemy się na rozczarowanie.

6. Coś musi spaść z listy

Jeżeli uznajesz, że teraz zdrowie jest priorytetem, to ułatwisz sobie zadanie, przesuwając na liście priorytetów mniej istotne rzeczy na niższy poziom. Może pójście na spacer lub zajęcia zumby okażą się ważniejsze niż dodatkowe odkurzanie. Czasem wykreślenie z listy kilku punktów, które tylko wydają się obowiązkami, skutecznie pomoże w dotarciu do celu.

7. Ważne sprawy można łączyć

Spróbuj połączyć swoje priorytety w bloku. Być może okaże się, że można wpleść sport i dbanie o zdrowie w czas spędzony z dziećmi. Albo poprawnie relacji z bliskimi w rozwijanie pasji np. wyjście z partnerem lub partnerką na wystawę czy wyprawa na ryby.

Czytaj też:

Jak nie przejmować się tym, co inni powiedzą? Porady psychologa

Czarne myśli: jak przestać się zadręczać?

8. Sprawdź, jakie masz nastawienie

Nie każde "muszę" łatwo da się zamienić na "chcę", ale mimo to warto przyjrzeć się co stoi za zadaniami do których przyklejona jest jakaś powinność. Przyjrzenie się czy coś, co wydaje się być priorytetem na pierwszy rzut oka, naprawdę nim jest. Przykładem może być kolejny rok z rzędu próbujesz jest nauczyć się języka obcego, bo udało ci się ustalić, że rozwój, wiedza, wykształcenie to jeden z priorytetów.

Niestety z jakichś powodów mimo podejmowanych starań cel nie zostaje osiągnięty. W takim przypadku warto temu się przyjrzeć. Wsłuchaj się się w głos, który mówi: "Musisz perfekcyjnie mówić po angielsku". Czyje to są Twoje słowa, czy na przykład rodzica? A głos, który mówi: "Nie możesz czuć szczęścia, jeżeli nie schudniesz 10 kilogramów." To głos krytycznej koleżanki z podstawówki, twój czy twojego kardiologa? Jeżeli Twój lub twojego lekarza, warto pochylić się nad pomysłem diety i ćwiczeń. Jeżeli jednak to priorytet kogoś innego może właściwe będzie skreślenie z listy wartości pomysłu o odchudzania.

9. Rewolucja czy małe kroki?

Dla niektórych najbardziej skutecznym rozwiązaniem jest wprowadzenie drastycznych zmian, gdy tylko ustalą swoje priorytety. Często słyszy się o ludziach, którzy z dnia na dzień rzucili palenie lub w ciągu kilku tygodni otworzyli biznes okazujący się ogromnym sukcesem.

Szczęście to umiejętność: czym jest i co pomaga je osiągnąć?

Jednak dla większości ludzi nagłe i drastyczne zmiany wzmagają niepokój i poczucie straty, co nie ułatwia osiągania celów. Ważne, aby zmiany, które pozwolą żyć zgodnie ze swoimi wartościami, wprowadzane były łagodnie. Pamiętaj, żeby dać sobie czas i wyrozumiałość w słabszych momentach.

10. Pomyśl o finale

Sprawdzając lub przymierzając do siebie kolejne priorytety i cele z nimi związane, spróbuj wyobrazić sobie jak wyglądać będzie dotarcie do mety. Jakie emocje i myśli będą temu towarzyszyć? Jak będzie wyglądał twój dzień? Jak ten cel na ciebie wpłynął? Jak udało ci się wprowadzić tę zmianę? Próba odpowiedzi na te pytania oraz zwizualizowanie osiągniętego celu i wszystkich związanych z tym aspektów umożliwi poszerzenie perspektywy i wzmocni motywację do podążania wybraną drogą.

Wyznaczając cele i planując działania z nimi związane, zadbaj o weryfikowanie kursu, na jakim się znajdujesz. Sprawdzanie aktualnych wartości czy priorytetów i celów, które na ich podstawie wyznaczamy, powinno wejść w nawyk. Spróbuj za każdym razem sprawdzając w lustrze jak dzisiaj wyglądasz, zapytać siebie o to, co jest dzisiaj dla ciebie ważne.

Patrycja Szeląg-Jarosz