Terapia psychodynamiczna: na czym polega, jak przebiega i jak działa?

Terapia psychodynamiczna - na czym polega? Opiera się ona na rozmowie – pacjent opowiada o tym, o czym ma w danej chwili chęć mówić, a terapeuta dokładnie analizuje wypowiedzi, jak i zachowanie pacjenta. Kiedy wykorzystywana bywa terapia psychodynamiczna? Dlaczego w jej przypadku aż tak bardzo ważny jest wybór odpowiedniego terapeuty, jak ona przebiega i działa?

Spis treści

1. Terapia psychodynamiczna: na czym polega?
2. Terapia psychodynamiczna: jak przebiega?
3. W jakich przypadkach warto skorzystać z terapii psychodynamicznej?
4. Terapia psychodynamiczna: jak długo trwa?
5. Terapia psychodynamiczna: kto może ją prowadzić?
6. Terapia psychodynamiczna: jakie przynosi efekty?

Terapia psychodynamiczna to jeden z rodzajów psychoterapii. Psychoterapia jest drugą – obok farmakoterapii – podstawową metodą leczenia, wykorzystywaną w przypadku osób z różnymi zaburzeniami psychicznymi.

Terapia psychodynamiczna w dużym stopniu jest zbliżona do terapii psychoanalitycznej– w przypadku obu terapii ich podstawowe założenia wywodzą się od freudowskiej psychoanalizy – wymienić można jednak pewne szczególne cechy terapii psychodynamicznej, które to stanowią podstawę do tego, aby zdecydowanie wyodrębniać ten rodzaj psychoterapii spośród innych nurtów terapeutycznych.

Terapia psychodynamiczna: na czym polega?

Podstawowym założeniem terapii psychodynamicznej jest to, że różne objawy psychopatologiczne – np. lęki, zaburzenia nastroju czy zaburzenia osobowości– rozwijają się na skutek nieuświadamianych sobie konfliktów psychologicznych.

O części przykrych i trudnych sytuacji myślimy na bieżąco (czyli znajdują się one w świadomej części naszego umysłu), inne jednak zdarzenia mogą być wyjątkowo ciężkie i wtedy bywają one niejako spychane do nieświadomości. Istnienie takiego mechanizmu miałoby chronić nas przed wystąpieniem całkowitego załamania nerwowego. Nie jest jednak tak, że jeżeli jakaś sytuacja wywołująca konflikt psychologiczny zostanie zepchnięta do nieświadomości, to problem znika.

Wręcz przeciwnie – nieprzepracowany konflikt psychiczny, doświadczony np. we wczesnym dzieciństwie, może rzutować na całe przyszłe, dorosłe życie danego człowieka. Istotą terapii psychodynamicznej jest wykrycie tych nieuświadomionych konfliktów i późniejsze ich przepracowanie. Podstawą tego rodzaju psychoterapii jest rozmowa, którą pacjent prowadzi ze swoim psychoterapeutą.

Tutaj właśnie pojawia się charakterystyczna cecha terapii psychodynamicznej – tak jak czasami psychoterapia kojarzona jest z leżanką i z tym, że pacjent swobodnie rzuca opowieściami ze swojego życia, przebywając w pozycji horyzontalnej, tak już psychoterapia psychodynamiczna przebiega całkowicie inaczej.

Czytaj też:

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach: na czym polega?

Terapia małżeńska: kiedy ma sens?

Terapia poznawczo-behawioralna: jak przebiega?

Terapia psychodynamiczna: jak przebiega?

Terapię psychodynamiczna można by zasadniczo uznawać za taką, w której relacja pomiędzy terapeutą a leczonym jest najbardziej intensywna. Prowadzone podczas tej psychoterapii rozmowy odbywają się twarzą w twarz – terapeuta obserwuje wszelkie zachowania przejawiane przez jego pacjenta.

Istotna jest nie tylko mimika pacjenta, ale i to, czy pojawiają się u niego jakieś dodatkowe ruchy (np. nerwowe drganie kończyn dolnych). Terapeuta psychodynamiczny zwraca uwagę na różne aspekty – obserwuje on np., jakich tematów pacjent unika, ważne jest nawet to, czy pacjent przychodzi na spotkania terapeutyczne punktualnie. Interpretowany jest cały zakres zachowań, które przejawia pacjent.

Czego jednak dotyczą rozmowy przeprowadzane w gabinecie terapeutycznym? Tak naprawdę – wszystkiego. Ogólnie terapeuta nie zadaje pacjentowi pytań, nie narzuca on też poruszanej podczas sesji tematyki: pacjent ma mówić o tym, o czym mówić chce. Analizowanie dobieranej przez pacjenta tematyki jest istotnym elementem całej terapii psychodynamicznej.

Bardzo ważne w terapii psychodynamicznej są różnorodne zjawiska psychologiczne. Mowa tutaj chociażby o przeniesieniu, czyli zjawisku, gdzie pacjent swoje emocje – kierowane ku całkowicie innym ludziom, np. swoim rodzicom czy partnerowi – niejako przekierowuje ku terapeucie. Bezpośrednio związane z tym jest przeciwprzeniesienie, czyli to, jakie emocje pojawiają się u terapeuty pod wpływem zachowań pacjenta. Zarówno przeniesienie, jak i przeciwprzeniesienie, są bardzo ważne z tego powodu, że ich przeanalizowanie może pomóc pacjentowi odnaleźć równowagę psychiczną.

Kiedy pacjent okazuje wobec terapeuty stany emocjonalne, z którymi zmagał się podczas ciężkich sytuacji życiowych – np. w przypadku trudnej, nieprawidłowej relacji z rodzicem – możliwe jest poszukiwanie tego, dlaczego takie właśnie emocje się u niego pojawiały, a także przeanalizowanie tego, do jakich problemów takowe zdarzenia później doprowadziły. Ostatecznie w gabinecie terapeutycznym dochodzić ma do przepracowania takich nierozwiązanych konfliktów psychologicznych.

Terapia psychodynamiczna: jak długo trwa?

Konkretnego czasu, przez który trwa terapia psychodynamiczna, podać niestety nie można – ilość koniecznych do poprawy stanu psychicznego pacjenta sesji jest zależna m.in. od tego, jaki problem podlega leczeniu, a także od tego, jak szybko pojawiają się efekty wdrożenia terapii.

Ogólnie jednak terapia psychodynamiczna raczej trwa dłużej niż krócej – zdarza się, że cykl terapeutyczny trwa kilka miesięcy, ale i może on trwać nawet kilka lat. W tym czasie pacjent spotyka się z terapeutą określoną ilość razy (zwykle 2-3) w tygodniu, a pojedyncza sesja trwa typowo około 45-60 minut.

Terapia psychodynamiczna: kto może ją prowadzić?

Psychoterapię psychodynamiczną prowadzić mogą tylko te osoby, które posiadają specjalne certyfikaty oraz które same przebyły psychoterapię. Psychoterapeutą może być np. osoba, która ukończyła psychologię, ale i lekarz, którego specjalizacją jest psychiatria.

Wcześniej wspominano, że terapia psychodynamiczna jest taką, gdzie funkcjonuje dość specyficzna relacja między terapeutą a pacjentem. Z tego właśnie względu pacjent, który planuje skorzystać z terapii psychodynamicznej, powinien rozważnie wybrać specjalistę, do którego będzie on uczęszczał.

Jeżeli dany psychoterapeuta od początku nie wzbudza naszego zaufania, czujemy do niego niechęć lub jakieś inne negatywne odczucia, to w takiej sytuacji najkorzystniej byłoby poszukać innego specjalisty. Osiągnięcie celów terapii psychodynamicznej możliwe jest tylko wtedy, kiedy pacjent będzie otwarty i szczery w stosunku do swojego terapeuty – zanim więc zaczniemy terapię, najpierw zastanówmy się, czy rzeczywiście będziemy w stanie otworzyć się przed danym specjalistą.