Rodzaje PŁCI: płeć chromosomalna, gonadalna, somatyczna i metaboliczna

Płeć możemy różnicować na podstawie odmiennych zachowań kobiety i mężczyzny, oczywistych różnic w budowie, jak też tego, czy dany osobnik czuje się kobietą czy mężczyzną. Z naukowego punktu widzenia, zależnie od tego, co będziemy porównywali, oprócz płci hormonalnej, psychologicznej i społecznej możemy wyróżnić płeć chromosomalną, gonadalną, somatyczną i metaboliczną.

Rodzaje płci w ostatnich latach stały się tematem gorącej dyskusji. Według jednych istnieją różne rodzaje płci: hormonalna, psychologiczna, społeczna, gonadalna, somatyczna, metaboliczna, według innych są tworem sztucznym, a ludzie dzielą się według genitaliów - na mężczyzn i kobiety.

Rodzaje płci: płeć gonadalna

Płeć dziecka powstaje w wyniku różnicowania się pierwotnych gonad zarodka ludzkiego w kierunku męskim lub żeńskim. O kierunku tego rozwoju decyduje w normalnych warunkach obecność (lub brak) chromosomu Y (odpowiadającego za rozwój męskich cech), czyli płeć chromosomalna. Do 6. tygodnia życia płodowego rozwój gonad przebiega identycznie u obu płci. Nie ma w nich jeszcze komórek płciowych, posiadają więc możliwości rozwoju w obu kierunkach.
Obecność chromosomu Y w końcu jednak powoduje rozwój pierwotnej gonady w kierunku wytworzenia się z niej jądra. Jeśli chromosomu Y nie ma w komórkach zarodka (genetyczna kobieta), w kilka tygodni później pierwotne gonady samoistnie różnicują się w kierunku jajników. Kiedy wykształcone są już płodowe jądra i jajniki, zaczynają one wydzielać swoiste dla siebie hormony, a to determinuje dalszy rozwój organizmu w kierunku męskim lub żeńskim.

Rodzaje płci: płeć chromosomalna

Czyli genetyczna. Jest najistotniejsza dla dalszego rozwoju człowieka. Ustala się ona w momencie zapłodnienia. Jeśli do komórki jajowej (zawsze wyposażonej tylko w chromosom X) wniknie plemnik zawierający chromosom płciowy Y (męski), powstały organizm (XY) będzie z genetycznego punktu widzenia chłopcem, jeśli z chromosomem X (co da genotyp XX)  dziewczynką. Obecność chromosomu X lub Y wyznacza dalszy kierunek rozwoju płciowego organizmu, głównie przez swój wpływ na przyszły rozwój gonad (jajników lub jąder).

Rodzaje płci: płeć somatyczna

Jest właściwie tym, co definiuje encyklopedia. Charakter wewnętrznych (jądra i jajniki) i zewnętrznych (prącie i łechtaczka) narządów płciowych, a także wszystkie cechy budowy ciała (piersi, męski zarost) tworzą razem pojęcie płci somatycznej. Rozróżnia się przy tym cechy płciowe pierwszego rzędu, tj. odrębność gonad, drugiego, czyli różnice narządów płciowych, oraz trzeciego związane z innymi cechami budowy ciała. Mężczyźni są na ogół wyżsi i ciężsi od kobiet (o ok. 10 proc.), mają większą czaszkę (1500 ml, kobiety 1300 ml), inny kształt miednicy (żeńska jest szersza, krótsza, z poziomo ustawionymi talerzami kości biodrowych, by ułatwić urodzenie dziecka). U kobiet palec drugi jest wyższy od czwartego, u mężczyzn odwrotnie. Niektórzy naukowcy usiłują wyciągać z tego wnioski na temat stężeń testosteronu w życiu płodowym. Kobiety z męskimi palcami miałyby mieć go wówczas więcej. Przypuszcza się też, że wyższy poziom testosteronu wpływa na rozwój mózgu i takie kobiety mają większą agresywność życiową, charakterystyczną dla mężczyzn.

Rodzaje płci: płeć metaboliczna

Dotyczy odrębności systemów enzymatycznych u obu płci, co wiąże się ściśle z działaniem hormonów płciowych. Jak wpływa to na funkcjonowanie organizmu? Kobiety mają niższą spoczynkową przemianę materii (zużywają o 3,6 proc. tlenu mniej niż mężczyźni) oraz o 6 proc. niższe stężenie potasu w surowicy krwi. Ich serce szybciej bije, mają mniejszą siłę mięśniową i mniejszą zdolność neutralizacji kwasu mlekowego w mięśniach po wysiłku. Oznacza to, że łatwiej się męczą i gorzej regenerują po wysiłku.

miesięcznik "Zdrowie"