Perfekcjonista: kim jest i jak z nim żyć? Test na perfekcjonistę

Perfekcjonista nie pozwala sobie na wyrozumiałość w stosunku co do samego siebie czy innych – jeżeli coś ma zostać przez niego czy innych wykonane, to musi to być wykonane w pełni prawidłowo. Teoretycznie perfekcjonizm – przynajmniej przez niektórych pracodawców – mógłby być uznawany za korzystną cechę, w praktyce jednak bywa on źródłem niebagatelnych tak naprawdę trudności. Dążenie bowiem do tego, aby wszystko zostało wykonane absolutnie perfekcyjnie, może ostatecznie skutkować tym, że zadanie, którego podjął się perfekcjonista… wcale nie zostanie wykonane. Przeczytaj, kim jest perfekcjonista, dowiedz się, jak z nim żyć i poznaj jego charakterystykę.

Spis treści

1. Perfekcjonista: kim jest?
2. Perfekcjonista: charakterystyka osobowości
3. Perfekcjonista: jak z nim żyć?
4. Jak sobie radzić z własnym perfekcjonizmem?
5. Test na perfekcjonistę

Perfekcjonista to osoba, która obsesyjnie wręcz dąży do tego, aby stawiane przez nią wyzwania były realizowane jak najlepiej i bez jakiegokolwiek błędu.

Perfekcjonista: kim jest?

- Nie myli się tylko ten, kto nic nie robi – z takim powiedzeniem zgodzi się bardzo duża ilość ludzi, z pewnością jednak podobnego zdania nie jest żaden perfekcjonista. Dla osób, u których wyraźnie zauważalną cechą jest właśnie perfekcjonizm, nie ma po prostu żadnych półśrodków – wszystkie podejmowane przez nich zadania muszą być wykonane w pełni poprawnie.

Perfekcjonistą może być każdy – osoba w podeszłym wieku, młody dorosły, ale nawet i dziecko. Nie do końca jasne są przyczyny występowania tej cechy u ludzi. Podejrzewa się, że wpływ na rozwój tego problemu miewają geny – okazuje się bowiem, że kiedy jedno z bliźniąt wykazuje cechy perfekcjonizmu, to szanse na to, że drugie będzie zachowywało się podobnie, są bardzo nawet duże.

Za jednak najbardziej kluczowy dla ewentualnego rozwoju perfekcjonizmu uznawany jest okres dorastania – różne trudności, które pojawiają się w tymże okresie życia, jak najbardziej mogą finalnie skutkować tym, że dany człowiek stanie się perfekcjonistą.

Wśród problemów, które mogą sprzyjać perfekcjonizmowi, wymienia się m.in. nadmierne oczekiwania rodziców kierowane ku dziecku, ciągłe krytykowanie młodego człowieka oraz utratę we wczesnym etapie życia jakiejś bliskiej osoby (np. jednego z rodziców).

Perfekcjonista: charakterystyka osobowości

Dla perfekcjonisty słowo "wyrozumiałość" jest zasadniczo obce: liczy się bowiem dla niego przede wszystkim to, aby różne czynności czy zadania były wykonywane zgodnie z (przyjętymi zwykle tylko przez niego samego) zasadami. Dotyczy to zarówno obowiązków zawodowych, jak i domowych.

Perfekcjonista w pracy może sprawdzać swój projekt przed wysłaniem nawet kilkadziesiąt razy i oddać go przełożonemu dopiero wtedy, gdy stanie się absolutnie wręcz pewien, że wszystko jest z nim w porządku. Dla perfekcjonisty nie ma bowiem półśrodków: albo robi on coś dobrze, albo nie robi tego wcale.

Trzeba tutaj jednak odróżnić "dobrze" od "idealnie". Drobna pomyłka, którą większość ludzi po prostu by się nie przejęła, w perfekcjoniście może wzbudzać poważnego nawet stopnia poczucie winy czy złości na samego siebie. Można więc powiedzieć, że dla perfekcjonisty świat jest czarno-biały: albo coś jest zrobione dobrze, albo całkowicie źle.

Może się wydawać, że perfekcjonizm w pewnych zawodach – np. w księgowości – mógłby być oczekiwaną nawet cechą. W praktyce jednak niekoniecznie – dążenie do tego, aby podjęte przez perfekcjonistę zadanie zostało wykonane w pełni poprawnie, może bowiem skutkować tym, że zadania tego… w ogóle nie uda się skończyć.

Wielokrotne sprawdzanie samego siebie czy korygowanie najdrobniejszych nawet (i zasadniczo całkowicie nieistotnych dla całego zadania) błędów może po pierwsze znacznie wydłużać czas, którego perfekcjonista potrzebuje do wykonania danej czynności. Dodatkowo pełne skupienie na konieczności dokładnego wykonania danego zobowiązania może prowadzić do tego, że człowiek straci z oczu główny cel, dla którego wykonuje daną czynność. Oprócz tego ciągłe obawy przed popełnieniem błędu mogą skutkować poczuciem znacznego nawet niepokoju i lęku.

Wspomnieć tutaj warto i o tym, że perfekcjonizm może w pewien sposób zubażać ludzkie życie. Zdarza się bowiem, że perfekcjonista – w obawie przed tym, że nie uda mu się czegoś zrobić idealnie – będzie unikał podejmowania się nowych wyzwań czy obowiązków. Trudno może być go namówić na pójście pierwszy raz w życiu na łyżwy czy na bilard, jak i niełatwe bywa nakłonienie go do zmiany stanowiska pracy.

Z perfekcjonizmem związane jest przecież to, że osoba przejawiająca tę cechę za wszelką cenę stara się być doskonała – może więc ona bać się nowych wyzwań z powodu potencjalnej porażki, a tych akurat perfekcjoniści zbyt dobrze nie znoszą.

Perfekcjonista: jak z nim żyć?

Z perfekcjonistą trudno obcować zasadniczo na każdej płaszczyźnie, bo i w życiu zawodowym, jak i w środowisku rodzinnym. W pracy perfekcjonista – szczególnie taki, który zajmuje kierownicze stanowisko – może stawiać swoim podwładnym wyjątkowo drobiazgowe wymagania. Przejawiający perfekcjonizm szef nie będzie raczej przychylnym okiem patrzył na drobne nawet uchybienia – dość łatwo jest dostać więc od niego reprymendę. Zdarzać się może również i tak, że perfekcjonista, sądząc, że dane zadanie tylko on jest w stanie właściwie wykonywać, przejmować będzie obowiązki należące tak naprawdę do jego współpracowników.

Perfekcjonizm w domu również bywa dość poważnym problemem – może on prowadzić do dużego nawet natężenia konfliktów. Dla perfekcjonisty ważne jest to, aby wszystko było wykonywane idealnie – dotyczyć to może m.in. zakupów, sprzątania, ale i ocen osiąganych przez dziecko rodzica perfekcjonisty. Niedokładnie umyte naczynie – nawet jeden sztuciec – może skutkować tym, że perfekcjonista będzie zmuszał osobę, która je zmywała, do ponownego powtórzenia tej czynności.

Dziecko perfekcjonisty, które otrzyma w szkole "zaledwie" czwórkę z plusem zamiast szóstki, spotykać się może z jego niezadowoleniem i namowami do zdecydowanie większego wysiłku wkładanego w naukę.

Niełatwy bywa również związek z perfekcjonistą. Osoba taka może bowiem narzucać swoje zasady we wspólnym życiu – np. kosmetyki w łazience według niej muszą stać w ściśle określonej kolejności (bo tylko taka jest odpowiednia), może ona również negować inny niż jej własny sposób składania ubrań (w końcu tylko ten, który jest stosowany przez nią, jest tym właściwym).

Jak sobie radzić z własnym perfekcjonizmem?

Perfekcjonizm może dosłownie zatruwać życie i to nie tylko osobie, która go przejawia, ale i otaczającym ją ludziom. Szczęśliwie istnieją sposoby na to, aby sobie z nim poradzić. Przede wszystkim potrzebna jest wyrozumiałość w stosunku do samego siebie.

Warto zadać sobie pytanie: co się stanie, jeżeli popełnisz drobny błąd w pracy lub co będzie wtedy, kiedy jedno z naczyń w domu będzie niedokładnie umyte? Odpowiedź ogólnie jest prosta: nic. Trzeba sobie po prostu uświadomić, że każdy człowiek ma prawo do błędów i ich popełnianie nie tylko niczego nie odejmuje, lecz nawet więcej – wzbogaca nas. W końcu kiedy popełnimy jakiś błąd dopiero wtedy dowiadujemy się, jakie są jego konsekwencje i możemy się przez to w przyszłości wystrzegać kolejnego jego popełnienia.

Wziąć pod uwagę należy również i to, że wspominaną już konsekwencją perfekcjonizmu bywa unikanie angażowania się w nowe czynności, rozrywki i zadania – powodem są obawy przed tym, że perfekcjoniście nie uda się ich właściwie wykonać.

Warto przezwyciężać takie obawy, w końcu spróbowanie nowej rozrywki czy podjęcie się nowych zobowiązań – choć na początku bywa niełatwe i nie zawsze wszystko udaje się zrobić właściwie – wprowadza do życia nutę nowości, która je zwyczajnie ubarwia.

W sytuacji, gdy perfekcjonizm jest u nas bardzo nasilony i sami zauważamy, że utrudnia nam on funkcjonowanie, warto rozważyć skorzystanie ze specjalistycznej pomocy. Udać się można np. do psychologa czy psychoterapeuty. Specjaliści nie tylko będą mogli wskazać sposoby na to, jak pokonać perfekcjonizm, ale i będą oni w stanie stwierdzić, czy perfekcjonizm jest po prostu cechą danego człowieka, czy też stanowi element jednego z zaburzeń osobowości, którego przejawem bywa właśnie perfekcjonizm – mowa tutaj o osobowości anankastycznej.

Czytaj też:

Flegmatyk: wady i zalety. Czy jesteś flegmatykiem?

Sangwinik: kim jest? Test na sangwinika

Osobowość: od czego zależy? Teorie osobowości

Test na perfekcjonistę

Wydaje ci się, że możesz być perfekcjonistą? Wykonaj poniższy test – dzięki niemu dowiesz się, czy rzeczywiście coś wskazuje na to, że może być taką właśnie osobą.

1. W pracy:

a) dobrze odnajdujesz się w pracy samodzielnej, ale i w grupowej;

b) preferujesz samodzielnie działanie – kiedy musisz pracować z innymi, mogą oni niweczyć efekty twojej pracy, dodatkowo często poprawiasz różne rzeczy za współpracowników;

c) jest mi to obojętne, czy pracuję samemu czy z kimś, najważniejsze, by tej pracy było jak najmniej.

2. W związku:

a) umiesz chodzić na kompromisy – w końcu drogą do szczęścia jest kreowanie wspólnej drogi;

b) lubisz dominować – najlepiej zaplanujesz wakacyjny wyjazd, ustawisz meble w mieszkaniu czy posprzątasz wasz wspólny dom;

c) nieważne, kto podejmuje decyzje – istotne, żeby były one słuszne.

3. Masz do wykonania ważne zadanie w pracy. Po jego zakończeniu ostatecznie okazuje się, że popełniłeś kilka błędów. Jak się wtedy czujesz?

a) analizuję błędy i nanoszę poprawki – każdemu zdarzają się drobne porażki;

b) jestem wściekły na siebie i obiecuję sobie, że następnym razem sprawdzę wszystko dokładniej po to, aby na pewno nie popełnić już więcej takich błędów;

c) macham na to wszystko ręką – następnym razem się uda.

4. Prosisz domowników o pomoc w przygotowaniu rodzinnego przyjęcia. Na krótko przed przyjściem gości zauważasz jednak, że przygotowane przez bliskich pierogi mają bardzo nietypowy kształt, a warzywa w sałatce pokrojone są niedokładnie. Co robisz?

a) absolutnie się tym nie przejmuję – cieszę się, że rodzina się starała i chciała mi pomóc;

b) wpadam w panikę – tego przecież gościom podać nie można, zabieram więc potrawy ze stołu lub w pośpiechu robię nowe dania;

c) nie interesuje mnie to – przecież goście i tak zjedzą to, co podam.

5) Przeglądasz dzienniczek swojego dziecka i zauważasz, że pośród samych piątek widnieje jedna trójka z plusem. Jak reagujesz?

a) to żaden problem – każdemu zdarzają się drobne potknięcia, mówię więc dziecku, żeby się absolutnie tym nie przejmowało;

b) jestem oburzony – to niemożliwe, widocznie za mało się uczy;

c) oceny mojego dziecka to jego sprawa, a nie moja.

Wyniki:

Najwięcej odpowiedzi a): Twoje podejście do życia jest dość elastyczne, co pozwala zachować ci równowagę w codziennym życiu. Wydajesz się osobą, która umie odnaleźć się w każdych warunkach.

Najwięcej odpowiedzi b): Istnieją szanse na to, że jesteś perfekcjonistą. Jeżeli zaczynasz czuć, że dążenie do perfekcji zaczyna utrudniać ci życie, może rozważyć skorzystanie z pomocy psychologa.

Najwięcej odpowiedzi c): W twoim życiu panuje luz, a prawdopodobnie nawet… za dużo luzu. Tak jak perfekcjonizm bywa uciążliwy, tak i bagatelizowanie różnych spraw również może przysporzyć różnych problemów.