Hipokryta: kim jest? Jak przejawia się hipokryzja?
Hipokryta - to pojęcie kojarzy się bardzo negatywnie, ale czy tak naprawdę wiemy, co się pod nim kryje? Kogo nazywamy hipokrytą i jak się przejawia hipokryzja? Jakie warunki trzeba "spełnić", by usłyszeć w stosunku do siebie takie określenie? Przeczytaj, kim jest hipokryta i poznaj definicję hipokryzji!
Spis treści
Kim jest hipokryta? Definicja hipokryzji
Hipokryta to termin, który wywodzi się z języka greckiego, w którym "hypokrisis" znaczy "udawanie". Na udawaniu właśnie hipokryzja jest zbudowana.
U hipokryty występuje bowiem rozbieżność między zasadami moralnymi, które głosi, a ich przestrzeganiem we własnym życiu. Z drugiej strony, hipokryta często zachowuje się jak chorągiewka na wietrze - w którą stronę wiatr zawieje, w tę hipokrytę skieruje.
Taka osoba dostosowuje bowiem głoszone przez siebie tezy, swoje zachowanie do tego, czego od niej oczekuje odbiorca. W konsekwencji różne osoby mogą myśleć o hipokrycie, że jest jednocześnie osobą wierzącą i ateistą, kimś o poglądach prawicowych lub lewicowych, miłośnikiem kina bądź osobą, która tylko czyta książki. Hipokryta działa w swoim dobrym interesie: chce być lubiany i uznawany za sympatycznego, cnotliwego, szlachetnego. Nie działa przeciwko jakiejś osobie, ale dla siebie.
Typowe postawy hipokryty
Hipokryta to osoba, która otwarcie głosi konkretne zasady moralne, a jednocześnie je łamie.
Badania przeprowadzone przez naukowców z Yale University1 dowodzą, że nie lubimy hipokrytów wcale nie za to, że łamią pewne zasady moralne, ale za nieprawdziwe twierdzenie, że jest inaczej - za fałszywe przedstawianie się w lepszym od innych ludzi świetle.
Naukowcy z Yale przedstawili osobom biorącym udział w badanu historię człowieka, który w pracy stwarzał wrażenie bardzo proekologicznego: wyłączał zbędne światła, odłączał przed wyjściem z pracy urządzenia od prądu, zapisywał dane po dwóch stronach kartki, by nie marnować papieru.
Okazało się jednak, że w swoim domu postępuje on zupełnie inaczej i wcale tak bardzo oszczędzający energię nie jest. Osoby biorące udział w eksperymencie potępiły bohatera tej historii wcale nie za brak troski o środowisko, lecz za to, że przedstawiała im fałszywe sygnały, okazała się dwulicowa.
Takie zachowanie jest jednym z głównych sygnałów, dzięki którym rozpoznamy hipokryzję: dana osoba głosi jakąś zasadę moralną, a gdy ci, którym ją przedstawiła nie widzą, robi coś innego. Np. choć twierdzi, że często uprawia sport, odwiedza chorą babcię w szpitalu, działa w organizacji charytatywnej w rzeczywistości jest zupełnie inaczej.
Inne badania dowodzą jednak, że choć często chcemy potępiać hipokryzję u innych, tak naprawdę wielu z nas czasem zachowuje się jak hipokryta - a na pewno wtedy, gdy do głosu dochodzą takie kwestie jak aborcja, antykoncepcja, religia, nałogi, sposób życia.
Badania naukowców z Uniwersytetu w Arizonie2 dowiodły, że w tych sytuacjach głosimy inne zasady moralne niż te, których przestrzegamy, ponieważ tego typu rozmowy wprowadzają nas w uczucie dyskomfortu, wolimy się wycofać, nie debatować, zwłaszcza, jeśli większość naszych interlokutorów ma inne poglądy. Takie zachowania nie są jednak równoważne z codziennymi działaniami hipokryty na wielu polach.
Przeczytaj także: Perswazja: czym jest i jakie są techniki perswazji? Perswazja a manipulacja
Hipokryta poucza innych w kwestiach, których sam nie przestrzega
Hipokrycie nie zawsze wystarcza przedstawianie siebie w dobrym świetle, może zacząć krytykować innych za ich wybory życiowe, choć sam postępuje podobnie. Np. hipokryta potępia swojego kolegę za rozwód z żoną, a sam swoją zdradza.
Twierdzi, że osoby niechodzące do kościoła nie powinny mieć możliwości ochrzczenia dziecka, a sam czyni takie starania, choć nie odwiedził tego miejsca od dawna czy nie podoba mu się, że ktoś chce posłać swoje dziecko do prywatnej szkoły, a sam ma podobny zamiar.
Warto jednak dodać, że nawet, gdy hipokryta krytykuje, jego celem jest przedstawienie siebie w lepszym świetle, a nie działanie na szkodę drugiej osoby.
Przeczytaj także: Metody manipulacji – 5 technik wywierania wpływu na ludzi
Hipokryta jest zawsze niewinny
"To nie jest moja wina" - takie słowa często możemy usłyszeć z ust hipokryty. Nawet jeśli zostanie przyłapany na wygłaszaniu sprzecznych teorii, będzie szedł w zaparte, że to jednak on ma moralną wyższość.
Gdy jednej osobie powie, że nie odwiedzi konkretnego kraju z powodu czyhającego tam niebezpieczeństwa, a w rozmowie z inną stwierdzi, że niedawno tam był i wyprawa bardzo się udała, będzie twierdzić, że nie ma w tych zdaniach sprzeczności i na poczekaniu wymyśli kilka usprawiedliwień.
Hipokryta może krytykować rozwodników, ale gdy sam jest w związku z zamężną kobietą czy żonatym mężczyzną, będzie się usprawiedliwiał, że "to wynika z woli ich obojga, nie krzywdzą nikogo tak jak rozwodnicy" itp.
Hipokryta nie przyznaje się do winy czy niewiedzy, ignoruje rzeczywistość i twarde dowody zaprzeczające temu, co mówi. Więcej czasu poświęca usprawiedliwianiu swojego zachowania niż chęci jego poprawy. Jeśli ktoś ma wobec hipokryty zarzuty, jego zdaniem po prostu się czepia, bo on nie ma sobie nic do zarzucenia.
Hipokryta czuje nad innymi wyższość moralną
A przynajmniej sprawia takie wrażenie. Osoba odznaczająca się hipokryzją zwraca się do innych w sposób podobny do tego, w jaki kieruje swoje słowa rodzic do dziecka. Rozmawiając z hipokrytą czujesz się głupszy, mniej dojrzalszy emocjonalnie, nieoczytany i niewystarczająco zorientowany w świecie. Twoje opinie i poglądy hipokryta próbuje traktować jako nieracjonalne, zabawne, niepotwierdzone.
Przeczytaj także: Mimika twarzy - co można wyczytać z oczu, ust, nosa i czoła
Hipokryta uwielbia plotki
Jak się przejawia hipokryzja? Również tym, że hipokryta lubi wiedzieć, co dzieje się w jego dalszej rodzinie, kręgu przyjaciół i znajomych, u współpracowników. Jest pierwszą osobą chętną do skomentowania poważnych zmian w czyimś życiu, często też funkcjonuje jako osoba, która wie dużo o tym, co słychać u innych i lubi o tym mówić.
Plotki, ale też i zasłyszane prawdziwe historie hipokryta może później przytaczać jako argumenty na swoją obronę ("zarzucasz mi to i to, a sam wtedy i wtedy coś zrobiłeś") lub dla poparcia jakiejś swojej tezy w dyskusji.
Jakie korzyści płyną z hipokryzji?
Bycie hipokrytą ocenia się jako moralnie negatywne, jednak hipokryta jest nim nie bez powodu. Dlaczego więc tak postępuje? Przede wszystkim dla tzw. świętego spokoju - hipokryta mówi innym to, co chcą usłyszeć, dostosowuje swoje działanie do innej osoby, by uzyskać swój cel. Nie wchodzi w otwarte konflikty, unika konfrontacji, na co dzień wiedzie więc wygodniejsze życie niż inni.
Hipokryta jest lubiany przez innych, którzy, przez to, że ten kreuje się na ostoję zasad moralnych, widzą w nim wręcz przykład od naśladowania. Dzięki swojej "elastyczności" hipokryta może też osiągnąć sukces w pracy - jest lubiany przez szefów, z którymi zawsze się zgadza (a przynajmniej tak twierdzi). Z drugiej strony mogą go nie docenić przełożeni ceniący kreatywność i własne zdanie.
Hipokryta nierzadko osiąga też dzięki swojej dwulicowości sukces. Łatwo to zauważyć w polityce - bardzo często wielu polityków przyłapujemy na hipokryzji, jednak zanim tak się stanie, ci zdążą zyskać sporą popularność. Gdy później prawda wyjdzie na jaw, polityk, zamiast się tłumaczyć, jeszcze bardziej utwierdza się na swoim stanowisku i próbuje umniejszyć w oczach innych drugą osobę.
Źródła:
- Dostęp do badań na stronie: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2897313
- Dostęp do informacji o badaniu na stronie: https://sbs.arizona.edu/news/researcher-finds-teaching-moments-hypocrisy
Polecany artykuł:
![Zmiany na ustach - krostki, grudki, pęcherzyki. 8 najczęstszych przyczyn [ZDJĘCIA]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-soBw-u4ou-qebe_zmiany-na-ustach-krostki-grudki-pecherzyki-8-najczestszych-przyczyn-zdjecia-320x213.jpg)
