Co to jest altruizm? Jak rozpoznać altruistę?

Co to jest altruizm? Altruista posiada cechy, które są przeciwieństwem egoisty. Z jednej strony altruizm, czyli bezinteresowna pomoc innym, daje mu możliwość spełnienia i radości, z drugiej - coraz częściej może przysporzyć całkiem sporych problemów. Czy istnieje czysty altruizm?

Spis treści

1. Kim jest altruista? 
2. Jak rozpoznać altruistę?
3. Czy istnieje czysty altruizm?
4. Altruizm - cechy charakteru
5. Altruizm - czy altruizm jest zależny od płci?
6. Altruizm - częściej w miastach czy na wsi?

Kim jest altruista? 

Altruista z definicji nie oczekuje poklasku ani orderu zasługi. Wręcz przeciwnie, często robi wszystko, aby pozostać anonimowym. Jeśli pojawia się jakikolwiek, nawet minimalny interes własny, to możemy mówić co najwyżej o przysłudze. Bo altruizm to to na pewno nie jest.

Jak rozpoznać altruistę?

"Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie" - mówi stare przysłowie. Czy aby na pewno? Zgodnie z tą teorią, jeśli ustępujemy komuś miejsca w tramwaju, następnym razem ktoś powinien zwolnić je dla nas. Ale czy rzeczywiście tak się dzieje?

Psycholodzy powtarzają, że dobre uczynki i zdarzenia zataczają koło i wracają do nas jak bumerang. I nie powinno mieć dla nas znaczenia czy wracają one na drugi dzień czy za jakieś… 20 lat. Tym bardziej, że jeśli mamy zamiar być prawdziwym altruistą, z krwi i kości, to fakt, czy nasz dobry uczynek przyniesie nam jakąkolwiek korzyść naprawdę nie powinien mieć żadnego znaczenia.

Czy istnieje czysty altruizm?

- Kiedy widzę jak komuś dzieje się krzywda, niemal od razu zaczynam cierpieć razem z nim. Czuję psychiczny i fizyczny ból, stawiam się na miejscu tej osoby i zaczynam robić wszystko, żeby jej pomóc – opowiada 33-letni Arek, programista. – Nie wiem czy to altruizm, czy przewrażliwienie, ale tak właśnie się ze mną dzieje.

Nie ma znaczenia, czy dotyczy to koleżanki z pracy, którą mąż w ataku agresji prawie zrzucił ze schodów, kolegi, który stracił pracę i mieszkanie czy mieszkańców Iraku. Dla mnie każdy problem, każda potrzeba jest równa.

Arek stara się pomagać jak tylko potrafi. Bierze udział w akcjach charytatywnych, wspomaga konwoje humanitarne, organizuje łańcuszek pomocy dla znajomych znajomych. Postawienie się na miejscu drugiej osoby i odczuwanie tych samych emocji to nic innego jak empatia. A bez niej nie byłoby altruizmu.

To właśnie za sprawą empatycznego postrzegania świata, altruiści służą pomocą całkiem bezinteresownie, nie zastanawiają się, co ta pomoc oznacza dla nich, czy może im zaszkodzić czy skomplikować życie. Dopiero po fakcie odczuwają radość i spełnienie lub żal i rozczarowanie. A te negatywne emocje pojawiają się niestety coraz częściej.

– Wielu ludzi nie chce czyjejś pomocy, odpycha wyciągniętą dłoń, odrzuca, niekiedy wręcz w niegrzeczny, agresywny sposób. To taka naturalna reakcja organizmu, ale boli – przyznaje 27-letnia Marta, wolontariuszka, pomaga m.in. w ośrodku pomocy społecznej.

– Do dzisiaj pamiętam wyraz twarzy i grymas niechęci u kolegi, któremu zrobiłam ogromne zakupy żywnościowe. Potraktował to jako jałmużnę, krzyczał, że nie jest biedakiem i nie potrzebuje litości. W szale wyrzucił zakupy przez okno. To było bardzo przykre doświadczenie - wzdycha dziewczyna.

Altruizm - cechy charakteru

Poza odpowiednim podejściem do drugiego człowieka, altruista musi mieć jeszcze pewne typowe cechy charakteru. Chęć pomocy nie wystarczy. Ważne jest jeszcze czy dana osoba ma pozytywne nastawienie do życia, potrafi cieszyć się z drobnostek i traktować każdy nadchodzący dzień niczym najmilszy podarunek.

Altruista nie może być pesymistą pogrążonym w depresji i lgnącym do ludzi z problemami tylko dlatego, żeby samemu poczuć się lepiej. Tak się to nie uda.

Altruizm - czy altruizm jest zależny od płci?

Niektórzy twierdzą, że bardziej skłonni są do niego mężczyźni. To przecież im od wieków wmawiano odpowiedzialność za innych i służenie pomocą. Współcześnie jednak altruistami równie często są panowie jak panie. Różnica polega jedynie na sposobie realizacji.

Podczas gdy mężczyźni częściej decydują się na jednorazową pomoc fizyczną, techniczną czy logistyczną, np. wydobywanie samochodu z rowu, kobiety pomagają bardziej emocjonalnie, np. włączając  się do grup wsparcia przy czym ich pomoc jest długofalowa i regularna.

Altruizm - częściej w miastach czy na wsi?

Z badań naukowych wynika, że zdecydowanie bardziej do altruizmu skłonni są mieszkańcy małych miasteczek i wsi. W miastach altruistów jest znacznie mniej.

– W dużych skupiskach ludzkich trudniej jest wyciągnąć do kogoś dłoń bez podejrzenia, że ma się w tym jakiś ukryty interes. Mieszkańcy miast są mniej ufni, częściej muszą stawiać czoła wyrachowaniu i oszustwu. Stąd ich wrodzona ostrożność i podejrzliwość, która odnosi się także do Bogu ducha winnych altruistów.