Heroina - działanie, objawy zażycia, uzależnienie

Heroina to jeden z najniebezpieczniejszych i najbardziej uzależniających narkotyków. Ma skrajnie destrukcyjny wpływ na zdrowie człowieka, a związany z nią nałóg – heroinizm – niemal zawsze prowadzi do społecznej i psychicznej degeneracji osoby uzależnionej. Jak wygląda heroina, jakie ma działanie i w jaki sposób rozpoznać objawy nałogu heroinowego?

Spis treści

1. Heroina – jak wygląda?
2. Heroina – działanie
3. Heroina – drogi podania
4. Heroina – przedawkowanie
5. Heroina – uzależnienie
6. Heroina – społeczne skutki uzależnienia
7. Heroina – leczenie uzależnienia

Heroina (nazwy slangowe: hera, hercia, proszek, brąz, kompot) to narkotyk należący do grupy opioidów. Została odkryta w 1874 roku przez angielskiego chemika C.R. Wrighta w wyniku długotrwałego gotowania morfiny z kwasem octowym. Prawie natychmiast uznano ją za substancję przełomową w leczeniu bólu i kaszlu towarzyszącego gruźlicy i zapaleniu płuc. W 1898 roku heroinę zarejestrowano jako lek i rozpoczęto jej produkcję na skalę przemysłową. Szybko jednak okazało się, że środek ten wywołuje silne uzależnienie. Notowano coraz więcej przypadków „rekreacyjnego” zażywania heroiny przez osoby, które nie miały do tego żadnych wskazań medycznych. Zaledwie po 13 latach od wprowadzenia na rynek zaprzestano produkcji heroiny, a w 1920 roku Stany Zjednoczone całkowicie zakazały stosowania tego narkotyku, nawet na zlecenie lekarza.

Mimo odgórnych regulacji zabraniających produkcji i dystrybucji heroiny, substancja ta od lat 60. znajduje się w czołówce najbardziej popularnych środków psychoaktywnych. W Polsce zyskała swój odpowiednik w postaci tzw. kompotu – wywaru ze słomy makowej o oleistej konsystencji i brązowym kolorze. Heroina w takiej formie popularna była zwłaszcza w latach 70. i 80., dziś natomiast częściej można ją spotkać w postaci czystego proszku lub „brown sugar”.

Heroina – jak wygląda?

Czysta heroina to biały, sypki, bezwonny proszek o gorzkim smaku. Temperatura jej topnienia wynosi 173 st. C. Otrzymuje się ją w procesie acetylacji nieoczyszczonej morfiny (pochodnej opium, czyli wysuszonego soku mlekowego z niedojrzałych makówek).

Narkotyk występuje w trzech formach:

• white snow – biały proszek o strukturze kryształów, najczystsza (90-95%) postać heroiny. Ma najsilniejsze działanie, w związku z tym jest bardzo droga. W Polsce trudna do dostania;
• biała heroina – proszek o większym stopniu zanieczyszczenia (40-50% czystości), ma kolor biały, ale z wyraźnymi ciemniejszymi nalotami i grudkami;
• brown sugar – najbardziej zanieczyszczona postać heroiny (15-25% czystości), proszek w kolorze od jasnobeżowego do ciemnobrązowego z widocznymi grudkami, bez zapachu. Obecnie to najczęściej spotykana forma heroiny, jaką można dostać w Polsce.

Czytaj też:

• Amfetamina: przedawkowanie, pierwsza pomoc
• Jak działają na organizm MARIHUANA, amfetamina, LSD i inne narkotyki
• Testy na narkotyki: jak prawidłowo przeprowadzić test na narkotyki w moczu, włosach, ślinie?

Heroina – działanie

Po wstrzyknięciu heroiny efekt działania pojawia się praktycznie natychmiast i trwa od 6 do 8 godzin (według niektórych źródeł 4-5 godzin). Pojawiają się następujące objawy:

• początkowo uczucie euforii, następnie błogostan, rozluźnienie, senność,
• silne zwężenie źrenic,
• zniesienie bólu,
• spowolnienie perystaltyki jelit,
• skurczenie zwieraczy,
• zwolnienie oddechu,
• obniżenie ciśnienia i temperatury ciała,
• zmniejszenie ilości wydalanego moczu,
• osłabienie koncentracji,
• zanik miesiączki w przypadku kobiet.

Heroina – drogi podania

Heroinę można podawać na kilka sposobów:

• dożylnie za pomocą strzykawki – taki sposób podania wymaga „zagotowania” heroiny, czyli podgrzania jej np. umieszczając proszek na łyżce i opalając płomieniem. Uzyskany w ten sposób płyn wlewa się do strzykawki;
• wdychając opary heroiny podgrzewanej na folii aluminiowej;
• wciągając przez nos;
• doustnie.

Najczęściej stosowane drogi podania to iniekcja lub wdychanie oparów – dają one silny i szybki efekt euforyczny (tzw. „kopa”).

Osoby uzależnione zazwyczaj noszą przy sobie akcesoria niezbędne do zażywania heroiny – strzykawki, łyżki, kapsle, kawałki folii aluminiowej, kwasek cytrynowy potrzebny do rozpuszczenia substancji, watę lub filtry papierosowe. Obecność tych przedmiotów u osoby, którą podejrzewamy o nałóg może być dowodem na jej uzależnienie od heroiny.

Heroina – przedawkowanie

Do przedawkowania heroiny może dojść w wyniku jednorazowego zastosowania zbyt dużej dawki narkotyku. Często jest to efekt pomyłki, np. zażycia wyjątkowo dobrze oczyszczonej heroiny, która ma silniejsze działanie. Do objawów przedawkowania należą:

• spowolnienie pracy serca,
• ciężki, nierówny oddech,
• siność warg i skóry,
• częściowa lub całkowita utrata przytomności.

Bezpośrednią przyczyną zgonu w przypadku przedawkowania jest zazwyczaj depresja ośrodka oddechowego, czyli zatrzymanie oddychania.

Heroina – uzależnienie

Heroina uzależnia psychicznie już po zażyciu pierwszej dawki. Uzależnienie fizyczne także następuje bardzo szybko ze względu na obecność objawów abstynencyjnych, które pojawiają się od 8 do kilkunastu godzin po zażyciu ostatniej dawki.

Wraz z przyjmowaniem kolejnych dawek rośnie zjawisko tolerancji. Aby za każdym razem odczuwać podobne efekty działania, osoba uzależniona musi stale zwiększać dawki narkotyku. Z czasem chory przestaje zupełnie odczuwać objawy euforyczne po podaniu nawet dużej ilości substancji i zażywa ją już tylko po to, aby nie narażać się na wystąpienie zespołu abstynencyjnego.

Do objawów abstynencyjnych należą:

• drżenie mięśni,
• dreszcze i „gęsia skórka”,
• bóle brzucha,
• nudności, wymioty, biegunka,
• bóle kości i stawów,
• zwiększona potliwość,
• katar i łzawienie oczu,
• zaburzenia snu.

Objawy abstynencyjne po heroinie utrzymują się przez 7-8 dni. Są one wyjątkowo bolesne i trudne do zniesienia, dlatego w tym czasie nadzór nad osobą uzależnioną powinien pełnić lekarz. Jeśli pacjent przejdzie przez cały proces detoksykacji, wówczas jego organizm znowu staje się wrażliwy na mniejsze dawki narkotyku.

Oprócz występowania objawów abstynencyjnych, częstym skutkiem długotrwałego uzależnienia od heroiny jest zakażenie HIV, AIDS lub wirusem zapalenia wątroby typu B, C lub D. Ma ono miejsce na skutek używania zanieczyszczonych igieł oraz strzykawek, które narkomani wymieniają między sobą.

Heroina – społeczne skutki uzależnienia

Oprócz skutków zdrowotnych, uzależnienie od heroiny pociąga za sobą także skutki psychiczne i społeczne. Uzależniony skupia się wyłącznie na zapewnieniu sobie dostępu do kolejnych dawek narkotyku. Ponieważ potrzebuje ich coraz więcej, może uciekać się do czynów niezgodnych z prawem, aby tylko zdobyć środki na zakup heroiny. Zazwyczaj narkoman najpierw zadłuża się u rodziny i przyjaciół, potem wyprzedaje swój majątek, ostatecznie może posunąć się do kradzieży lub prostytucji. Jednocześnie zupełnie przestaje dbać o swój wygląd, higienę, zrywa kontakty z najbliższymi, rezygnuje z hobby, pracy i wszelkich czynności, które wymagają poświęcenia większej ilości czasu i energii.

Heroina – leczenie uzależnienia

Osoby uzależnione rzadko same decydują się na leczenie. Często decydujące znaczenie ma reakcja otoczenia i wczesne skierowanie chorego do placówki terapeutycznej. Pierwszym krokiem powinna być wizyta w poradni zdrowia psychicznego, gdzie specjalista dokona diagnozy i zleci odpowiedni sposób leczenia. Może to być skierowanie na oddział detoksykacji lub włączenie do specjalnego programu leczenia narkomanii. W przypadku nałogu heroinowego często stosuje się terapię substytucyjną z użyciem metadonu. Metadon podawany codziennie w małych dawkach zapobiega objawom abstynencyjnym. Uzależniony nie odczuwa przy tym działania euforycznego substancji i może normalnie funkcjonować w społeczeństwie. Dopełnieniem takiej formy leczenia jest z reguły terapia indywidualna z psychologiem lub terapia grupowa.

Ze względu na trudności w objęciu wszystkich narkomanów odpowiednim leczeniem, w Polsce od kilku lat prowadzone są działania w ramach tzw. programu redukcji szkód. Polega on na przeciwdziałaniu negatywnym skutkom uzależnienia m.in. poprzez zapewnianie osobom uzależnionym sterylnych igieł i strzykawek. Pracownicy uliczni docierają do miejsc zagrożonych narkomanią i oferują uzależnionym wymianę akcesoriów na nowe tak, aby nie dopuścić do przenoszenia się chorób zakaźnych. Programy redukcji szkód nie leczą z nałogu, lecz mają na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się HIV i AIDS.