To jedna z najdziwniejszych fobii. Skąd się bierze gamofobia?

Chyba nie ma osoby, która w swoim życiu nie doświadczyłaby jakiejś fobii. Niektóre z nich - jak arachnofobia czyli lęk przed pająkami czy akrofobia, a więc lęk wysokości, mogą dotyczyć właściwie każdego. Istnieją również i takie fobie, które zdarzają się stosunkowo rzadko i zaliczane są najdziwniejszych typów lęków. Jedną z nich jest gamofobia, czyli paraliżujący strach przez zaangażowaniem i ślubem.

Nazwa gamofobia wywodzi się z połączenia dwóch greckich słów: gamos, czyli ślub i phobos, czyli strach. Samo pojęcie ma jednak dużo szersze znacznie, niż lęk przed podpisaniem aktu małżeństwa: dotyczy ogólnego strachu przed zaangażowaniem się w bliski związek z drugą osobą.

Lęk jest często tak silny, że dotknięte gamofobią osoby nie są w stanie nawiązać żadnej dłuższej relacji osobistej, ani stworzyć trwałego intymnego związku. Gdy spotkają kogoś, z kim mogłyby taki związek stworzyć, doświadczają silnego niepokoju i stale martwią się o to, że ta znajomość za chwilę się zakończy. Często też same odpychają bliskich i nagle kończą relację, czują też niepokój na widok szczęśliwie zakochanych par.

Objawy gamofobii są bardzo charakterystyczne

Osoba dotknięta gamofobią może odczuwać cały szereg objawów - w tym również fizycznych. Typowe jest to, że pojawiają się one na myśl o nawiązaniu bliskiego związku lub zobowiązaniach wobec innej osoby. Najczęstsze fizyczne objawy gamofobii to:

• zawroty głowy
• dreszcze
• uczucie oszołomienia
• kołatanie serca
• nadmierna potliwość
• nudności
• drżenie rąk
• niestrawność, rozstrój żołądka.

Skąd się bierze gamofobia?

Strach przed zaangażowaniem czy małżeństwem najczęściej ma związek z traumatycznymi doświadczeniami z okresu dzieciństwa - wówczas gamofobia jest typem reakcji ochronnej. Wśród potencjalnych jej przyczyn wymieniane są m.in. kłótnie i rozwód rodziców, doświadczenie rozpadu własnego związku, które budzi lęk przed kolejną bliską relacją, niekiedy również strach przed przegapieniem "tego jedynego" lub "tej jedynej" (o co łatwo, jeśli ktoś jest już w innym związku).

Jedną z przyczyn gamofobii może być również presja religijna i kulturowa - wówczas, kiedy małżeństwo jest aranżowane, a więc trudno bez reszty zaangażować się w związek, na który nie miało się wpływu. 

Gamofobią mogą być zagrożone również osoby z zaburzeniami osobowości, np. borderline, które mają problem z zaufaniem i odczuwają lęk przed byciem odrzuconym, a także osoby z zaburzeniami lękowymi.

Diagnostyka i leczenie gamofobii. Jak poradzić sobie z lękiem?

Nie istnieje prosty test, który pomógłby zdiagnozować gamofobię. Dlatego jeśli podejrzewasz u siebie ten rodzaj fobii, warto umówić się na wizytę u lekarza psychiatry specjalizującego się w fobiach i zaburzeniach lękowych.

Strach przed zaangażowaniem można pokonać - wielu osobom pomaga terapia poznawczo-behawioralna, czyli rodzaj psychoterapii.

W jej trakcie możliwe jest ustalenie bezpośredniej przyczyny fobii i zmiana negatywnego nastawienia. Inną z metod może być terapia oparta na ekspozycji (w trakcie której można się m.in. nauczyć korzystać z technik relaksacyjnych, które pomagają radzić sobie z objawami fobii i powoli angażować się w związek), a także psychoterapia psychodynamiczna.

Katarzyna Hubicz