Nienawiść: co to za emocja i jak sobie z nią poradzić?

Nienawiść - gdy o niej myślimy, mamy przed oczami kombinację intensywnie odczuwanych negatywnych emocji, które pojawiają się w kontekście innej osoby lub grupy osób. Nienawiści często towarzyszy poczucie krzywdy, zranienia, bólu w wyniku, czego pojawia się silna wrogość, niechęć i pragnienie, aby znienawidzoną osobę spotkało coś złego, dosięgnęła ją kara, zemsta czy jakiś rodzaj odwetu. Przeczytaj, co warto wiedzieć o emocji, jaką jest nienawiść i dowiedz się, jak sobie z nienawiścią poradzić.

Spis treści

1. Nienawiść: co to za emocja?
2. Nienawiść: dlaczego nie warto jej pielęgnować?
3. Nienawiść: jak z nią walczyć?

Nienawiść nie należy do naszych ulubionych emocji - sami nie lubimy jej przeżywać, obawiamy się również być osobą, wobec której ktoś nienawiść czuje. Jak więc poradzić sobie z nienawiścią i czym ona tak naprawdę jest?

Nienawiść: co to za emocja?

Nienawiść jest naturalnym stanem i właściwie każdy człowiek w jakimś momencie swojego życia jej doświadcza. Jest reakcją na zranienie czy napotkaną niesprawiedliwość. Jeżeli już pojawi się warto świadomie jej doświadczyć. Usłyszenie, o jakich potrzebach mówi i przed jakimi relacjami nas ostrzega może być bardzo rozwojowe.

Analiza tego, co powoduje nienawiść, co sprawiło, że znaleźliśmy się w sytuacji, w której czyjeś zachowanie wywołało tak silne poczucie krzywdy, może dostarczyć wiele cennych informacji. Jeżeli zaś w wyniku generalizowania jej obiektem staje się jakaś grupa ludzi, warto dla własnego komfortu przyjrzeć się mechanizmom, które to powodują. Uogólnienia, dotyczące pewnej części społeczeństwa np. grupy zawodowej, wyznawców konkretnej religii, mieszkańców danego regionu kraju itp., wiele mogą powiedzieć o naszych obawach, lękach i schematach myślowych.

Zachęcam do przyjrzenia się temu, czy sposób, w jaki myślimy o tej grupie opiera cię na osobistym doświadczeniu czy informacjach dostarczonych przez otoczenie. Świadomość tego czy silne emocje związane z nienawiścią są pochodną naszej wiedzy czy przekonań innych może pokazać to, w jaki sposób w ogóle podejmujemy decyzje. To, jak bardzo podatni jesteśmy na wpływ otoczenia i czy zaufanie do cudzych opinii przedkładamy nad zaufanie do własnych przeżyć i wniosków.

Nienawiść: dlaczego nie warto jej pielęgnować?

Potraktowanie nienawiści jako lekcji o nas samych może przynieść wiele korzyści, jednak pielęgnowanie tej emocji, które z czasem może przyjąć formę obsesji, nie prowadzi do niczego dobrego. Przysłaniająca cały świat chęć zemsty, która zaczyna dominować czy karmienie się negatywnymi emocjami żywionymi do kogoś, z czasem zatruwa wszystkie obszary życia, negatywnie wpływając na stan psychofizyczny. Obsesyjna nienawiść jest jak ponowne odtwarzanie doznanej krzywdy i strat, które ze sobą przyniosła.

Dlatego tak cenna okazuje się być umiejętność odpuszczenia zarówno innym, jak i sobie. Nie chodzi o to by udawać, że nie doświadczyło się krzywdy, bo wypieranie tego tylko pogorszy stan psychiczny, ale o świadome przepracowanie tego doświadczenia, po to by nie było ciężarem w kolejnych dniach życia.

Warto pamiętać, że odpuszczanie czy wybaczanie jest procesem i wymaga czasu. Każdy krok poczyniony w kierunku uwolnienia się od ciężaru doznanych krzywd wart jest wysiłku. Nawet, jeżeli osoba będąca obiektem nienawiści nie poczuwa się do swojej odpowiedzialności warto nie czekać na przeprosiny czy skruchę i skupić się na zabezpieczeniu potrzeb, które doznana krzywda naraziła na szwank. Zwykle przekierowując uwagę na pielęgnowanie nienawiści zaniedbuje się wszystko to, co wiąże się z zadbaniem o siebie i swoje wnętrze.

Dlatego też warto pamiętać, że wybaczenie nie jest udawaniem, że wszystko jest dobrze nawet, jeżeli tak nie jest. Wybaczenie jest decyzją, że już nie będę poświęcać energii na nienawiść tylko na zadbanie o swoje poczucie bezpieczeństwa, własnej wartości, zaufania do siebie, poczucia sprawczości czy pielęgnowanie tych relacji, które są dobre, bezpieczne i rozwojowe.

Nienawiść: jak z nią walczyć?

Warto spróbować złapać dystans do odczuwanej nienawiści. Proste techniki, które pomagają w tym to między innymi podjęcie się wyzwania, jakim jest zweryfikowanie przekonań związanych z nienawiścią.

Pomyśl o osobie, wobec której żywisz niechęć może być bardzo krytyczna ciotka, manipulujący szef lub chłopak, który kiedyś złamał Ci serce. Następnie spróbuj zadać sobie następujące pytania:

• Czy odczuwana nienawiść i moje przekonanie o tej osobie oparte są na oczywistych faktach?
• Czy odczuwana nienawiść i przekonania o tej osobie umożliwiają mi zadbanie o swoje dobro (samopoczucie, zdrowie, życie)?
• Czy odczuwana nienawiść i przekonania o tej osobie pomagają osiągać cele zarówno te długo-, jak i krótkoterminowe?
• Czy odczuwana nienawiść i przekonania o tej osobie pozwalają na przeżywanie tych uczuć, które chcę przeżywać? 

Jeżeli zauważasz, że uczucie nienawiści nie mija, zaczyna dominować kolejne obszary życia, a samodzielne próby poradzenia sobie z tym nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, rozważ konsultację u psychologa. Często źródło tych emocji znajduje się głębiej, a doświadczane poczucie krzywdy dotyczy wydarzenia, które miało miejsce w przeszłości. W takiej sytuacji pomocne jest przepracowanie tych trudności przy wsparciu psychoterapeuty.

Poznanie przyczyn i mechanizmów związanych z doświadczaniem nienawiści to pierwszy krok do przywrócenia równowagi. Bez tego trudno będzie ruszyć do przodu, spojrzeć trzeźwym okiem na bieżące wydarzenia i relacje, za to powracać będzie znajome poczucie zranienia i krocząca za nim nienawiść.

Patrycja Szeląg-Jarosz