Jąkanie - przyczyny. Emocje mogą być przyczyną jąkania

Jakie są przyczyny jąkania? Naukowcy mają rozmaite przypuszczenia, ale żadnej pewności. Wśród przyczyn jąkania wymienia się wady układu nerwowego, nieprawidłową pracę aparatu mowy i słuchu, a nawet zaburzenia oddychania. Dużą rolę w jąkaniu odgrywają też emocje.

Spis treści

1. Przyczyny jąkania: nieprawidłowe oddychanie
2. Przyczyny jąkania: problemy emocjonalne
3. Leczenie jąkania

Przyczyny jąkania do dziś są niewyjaśnione. Zazwyczaj jąkanie pojawia się w dzieciństwie. Badania wyraźnie pokazują, że dzieci, których bliscy krewni jąkają się, cierpią na tę dolegliwość trzy razy częściej. Zauważono również, że matki dzieci jąkających się mówią szybciej niż inne i zarzucają dzieci pytaniami i żądaniami. Jąka się więcej chłopców niż dziewczynek co z kolei wiąże się z faktem, że dziewczynki mają lepiej rozwinięte ciało modzelowate łączące prawą i lewą półkule mózgu. W badaniach obrazowych rezonansem magnetycznym mózgów osób jąkających się widać, że aktywność prawej półkuli jest większa niż lewej, tej odpowiedzialnej za mowę.

Przyczyny jąkania: nieprawidłowe oddychanie

Brak płynności mowy może być spowodowany różnymi zaburzeniami oddychania. U osób jąkających się neurolodzy obserwują niepełny wydech spowodowany zbyt szybkim następnym wdechem, oddychanie piersiowe przy ściśniętej przeponie i nieuruchamianiu brzusznych mięśni oddechowych, oddychanie asymetryczne, kiedy jedna część przepony pracuje w innym rytmie niż druga, zaciskanie strun głosowych, skurcze mięśni języka i podniebienia.

Przyczyny jąkania: problemy emocjonalne

Jąkanie po przeżyciu jakiegoś urazu psychicznego może wystąpić nie tylko w dzieciństwie, ale też w życiu dorosłym. Z jąkaniem związane są emocje: lęku, strachu, poczucia winy, strachu przed karą i wrogości. Jąkanie zdarza się częściej osobom z niską samooceną i małym poczuciem własnej wartości. Jest często powodem błędnego koła, bo pod wpływem jąkania i związanego z tym stresu komunikacyjnego samoocena obniża się jeszcze bardziej. Jąkanie bywa objawem nerwicy lub przyczynia się do jej pogłębiania. O neurologiczno-emocjonalnym podłożu jąkania może świadczyć też fakt, że często towarzyszą mu niekontrolowane ruchy: odwracanie i wysuwanie głowy, marszczenie czoła, napinanie szyi, drgania mięśni policzka, napinanie mięśni torsu, podnoszenie i marszczenie brwi, skurcze języka i podniebienia, a nawet kołysanie się i tupanie.

Leczenie jąkania

W przypadku dzieci terapia zaczyna się od rodziców. To ich trzeba nauczyć by mówili do dziecka wolniej, wyraźniej, nie zarzucali go poleceniami ani uwagami. Muszą też wykazać cierpliwość w słuchaniu dziecka, nawet jeśli nie mówi płynnie, bo zniecierpliwienie, krytykowanie lub karcenie tylko pogłębia zaburzenie.

Ważne są ćwiczenia z logopedą, który pracuje nad wymowa, zwłaszcza trudnych wyrazów, bo u wielu osób jąkających się trudności w wypowiadaniu objawiają się przy konkretnych słowach. W terapii potrzebne są także wykonywane pod kierunkiem logopedy ćwiczenia aparatu głosu i gimnastyka mięśni oddechowych. Warto także zbadać działanie aparatu słuchu u dziecka, bo jego dysfunkcje mogą przyczyniać się do jąkania. W leczeniu jąkania stosuje się również psychoterapię. Ćwiczenia z logopedą i psychoterapia jest też dobrą metodą leczenia jąkania u dorosłych. Istnieją firmy, które organizują specjalne wyjazdowe turnusy terapeutyczne dla osób jąkających, zarówno dzieci jak i dorosłych.