Lunatykowanie, perseweracje, halucynoidy - ZABURZENIA PSYCHICZNE, które mieszczą się w granicach normy

Większość ludzi, i słusznie, myśli o sobie, że jest zupełnie „normalna”, jednak to, co sami subiektywnie spostrzegamy jako „normalne”, mocno odbiega od faktycznego obrazu zdrowia. Doświadczamy czasem zaburzeń psychicznych, takich jak lunatykowanie, perseweracje czy halucynoidy. Na szczęście nie świadczą one o chorobie psychicznej.

Spis treści

1. Zaburzenia psychiczne, które pojawiają się u zdrowych ludzi
2. Lunatykowanie - co to jest?

Na przykład zaburzenia seksualne pojawiają się znacznie częściej, niż nam się wydaje, w związku z czym ludzie, którzy ich doświadczają myślą, że coś się z nimi złego dzieje, choć faktycznie mieszczą się w granicach normy. Stosunkowo często doświadczamy także wielu zaburzeń psychicznych. Choć może to zabrzmieć jak sprzeczność, ale obecność niektórych zaburzeń jest przez psychologów traktowana jako objaw zdrowia psychicznego. Jakie objawy patologiczne pojawiają się u zupełnie zdrowych ludzi najczęściej?

Zaburzenia psychiczne, które pojawiają się u zdrowych ludzi

Lunatykowanie, czyli co się dzieje, gdy śpisz

„Mój mąż obudził się rano i powiedział: Kochanie, nareszcie nasz Kacperek przespał całą noc bez budzenia się! A tak naprawdę mąż w nocy wstał, bo dziecko płakało, wziął je na ręce, zaniósł do kuchni, zrobił mleczko, nakarmił, a potem położył spać i sam zasnął. To była kolej na jego nocny dyżur przy małym. Czy to możliwe, że rano nic nie pamiętał?”. Większość ludzi przynajmniej raz w swoim życiu lunatykowała, choć może o tym nic nie wiedzieć.

Somnambulizm nie jest groźny, chyba że dana osoba wychodzi np. na balkon lub otwiera okno. Zwykle przypadłość ta częściej dotyka chłopców niż dziewczynki i jest w pewnym stopniu uwarunkowana genetycznie, istnieją całe rodziny lunatyków. Rzadko zdarza się, aby ktoś w czasie lunatykowania wykonywał tak złożone czynności jak tata Kacpra, choć jest to możliwe.

Systematyczne badania psychologów pokazały, że lunatycy nie wyróżniają się jakimiś szczególnymi cechami osobowości albo nietypowymi właściwościami. To najzupełniej normalni ludzie!

Lunatykowanie - co to jest?

Perseweracje, czyli powtórki z winy automatu

Gdy ktoś szuka w pośpiechu kluczy lub portfela, to zagląda najpierw do torebki, a gdy tam ich nie znajduje, zaczyna szukać gdzie indziej. Potem ponownie zagląda do torebki i czasem robi to wielokrotnie, tak jakby klucze w magiczny sposób miały się w niej zmaterializować. Takie bezsensowne powtarzanie czynności nazywane jest perseweracja. Przykładem perseweracji jest także kilkakrotne sprawdzanie, czy na pewno zamknęliśmy drzwi i okna przed wyjściem z domu, czy wyłączyliśmy żelazko, zakręciliśmy wodę, czy wyłączyliśmy światła w samochodzie itp.Perseweracje mogą być objawami różnych zaburzeń np. nasilonego leku, skrajnej podejrzliwości, zaburzeń neurologicznych.

Mają one chorobowe znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy człowiek doskonale pamięta, że sprawdzał już, czy prąd został wyłączony, a mimo to odczuwa nieodparty przymus ponownego sprawdzenia. W pozostałych przypadkach perseweracje związane są z niegroźnym zaburzeniem funkcjonowania uwagi. Człowiek powtarza daną czynność, ponieważ po prostu nie pamięta, czy ją wcześniej wykonał („Wyłączyłam żelazko czy nie?”) albo nie jest pewny, czy wykonał ją dobrze („Czy na pewno sprawdziłem dokładnie całą szufladę? Może klucze zawieruszyły się gdzieś pod stertą kartek?”). Normalnym ludziom umyka to, co robili przed chwilą, dlatego że wielokrotnie powtarzane czynności automatyzują się i są wykonywane bez udziału świadomości. Dzięki temu można skupić się na istotniejszych sprawach.

Z drugiej strony jednak rozpoczęcie automatycznej czynności prowadzi często do wykonania jej od początku do końca. Zamyślona osoba może przejechać całe miasto i dopiero na parkingu zorientować się, że przecież zamierzała jechać do sklepu, a nie do pracy. Automatyzm „szukania kluczy” polega na tym samym rozpoczęcie poszukiwań może wyłączyć świadomość, która zajmuje się w tym czasie czymś innym, dlatego zaglądanie do torebki czy sprawdzanie kurków od gazu powtarzane jest wielokrotnie i w sposób zupełnie bezmyślny.

Widzieć to, czego nie ma, czyli halucynoidy

Halucynacje (omamy) u człowieka, który nie jest poddany działaniu żadnych środków psychoaktywnych, traktowane są jako objawy poważnych zaburzeń psychicznych (np. schizofrenii). Tymczasem każdemu człowiekowi przydarza się widzieć rzeczy, których tak naprawdę nie ma. Nic bardziej powszechnego! Wystarczy pomachać sobie palcem przed oczami (proszę sprawdzić), a zobaczymy, jak za palcem ciągnie się nieistniejąca smuga, jakby cień.

Halucynoidy to rodzaj prostych halucynacji, czyli spostrzeżeń, które powstają bez działania bodźców z zewnątrz. Np. gdy ktoś schyla się i nagle podniesie głowę, może widzieć ciemne plamy przed oczyma. Gdy mocno uderzymy się w głowę widzimy „gwiazdy”. Te gwiazdy czy ciemne plamy to właśnie halucynoidy. Mogą się one pojawiać także spontanicznie, bez wyraźnego powodu. Halucynoidy przybierają różne formy: ognistych ruchomych punktów, falującej podłogi, smug, błysków, mrowień, dziwacznych zapachów i smaków. Wiele zdrowych osób słyszy także od czasu do czasu w swojej głowie głosy innych ludzi, a także trzaski, strzały, piśnięcia, muzykę itp. Stosunkowo często zdarza się to tuż przed zaśnięciem.

Choć halucynoidy są objawem nieprawidłowego działania układu nerwowego i ich częste pojawianie się może świadczyć o zmianach organicznych w mózgu, to od czasu do czasu pojawiają się u większości zdrowych ludzi i nie świadczą o jakiś zaburzeniach.