Natura potrafi zaskoczyć! Co to są galasy?

Jeśli będąc na spacerze na łonie natury, zauważysz rzadko spotykane wypustki na liściach lipy, kulki na liściach dębu lub szyszkowate narośle na pędach roślin iglastych, to odkryłeś właśnie galasy. Są to charakterystyczne zniekształcenia na roślinach zielnych, drzewach i krzewach.

Te zniekształcenia mogą być tworzone na wszystkich organach roślin: kwiatach, liściach, pędach, a także na korzeniach. Galasy różnią się wielkością, kształtem i zabarwieniem.

Obecność galasów sygnalizuje, że roślina jest chora. Za ich powstanie odpowiedzialne są zarówno bakterie, grzyby, niecenie i roztocze, jak i owady m.in. motyle, chrząszcze, wciornastki, pluskwiaki, błonkówki i muchówki. Na świecie żyje aż 13 tys. gatunków owadów, które tworzą zniekształcenia.

Galasy wytwarzane na roślinach przez owady galasówki, są naprawdę szczególnym tworem. Samice tych owadów nakłuwają tkanki rośliny, a w ranach składają jajeczka. Te galasy powstają po to, by chroniły żerujące larwy przed inwazją pasożyta owadziego.

Galasy obfitują w kwas galusowy oraz kwas taninowy (tzw. kwas garbnikowy). Narośle występujące na liściach dębu nosi nazwę dębianki, z której otrzymuje się taninę. Kwas taninowy wykazuje silne działanie ściągające, przeciwzapalne i odkażające. Do tego jeszcze hamuje krwawienie. Najczęściej stosowany jest jako lek w formie maści, pasty, roztworu i zasypki na skórę oraz błony śluzowe. Natomiast kwas galusowy, będący źródłem różnych właściwości, to interesujący związek, który znalazł zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym. Wykorzystywany jest także jako przeciwutleniacz w żywności.

Galasy zawierają wiele cennych składników bioaktywnych. Od wielu lat są wykorzystywane w medycynie alternatywnej, na przykład robiono z nich nalewki i różnorodne medykamenty o działaniu odkażającym i ściągającym.

Ze względu na swoje właściwości galasy są też stosowane w: przemyśle do produkcji garbników, taniny i atramentu, medycynie, profilaktyce próchnicy oraz kosmetyce. Występują w różnej postaci m.in. jako środek farmakologiczny o działaniu przeciwbiegunkowym, ekstrakt odkażający i oczyszczający rany oraz składnik w produktach do pielęgnacji twarzy, który ma za zadanie spowalniać procesy starzenia i oczyszczać cerę.