Kawa, herbata, yerba, guarana - jak pobudzają?

Za jej właściwości pobudzające odpowiada kofeina, która działa na ośrodkowy układ nerwowy, zmniejszając zmęczenie, polepszając koncentrację, poprawiając pamięć krótkotrwałą. Kawa pobudza silnie i szybko, ale nie na długo - daje „kopa” energetycznego, ale gdy efekt mija, niektórzy kawosze odczuwają nagły spadek formy. Do mocnej kawy zaleca się wypicie filiżanki wody, co może zniwelować ten efekt oraz wyrównać ubytek płynów (kawa działa moczopędnie). Można ją zaparzać w ekspresie przelewowym, ciśnieniowym, w ekspresie mokka, po turecku czy zalać mielone ziarna wrzątkiem.

Susz herbaty zawiera niejednokrotnie więcej kofeiny (nazywanej również teiną) od kawy. Pobudzająca moc herbaty zależy od jakości suszu: im więcej w nim liści, a mniej gałązek, tym więcej kofeiny w naparze. Stymuluje łagodniej niż kawa, ale za to pobudza na dłużej, gdyż w liściach herbaty, szczególnie zielonej, znajduje się L-teanina – aminokwas, który relaksuje, a jednocześnie zapewnia stopniowe uwalnianie kofeiny. Napój z liści herbaty parzonych 2-3 minuty ma działanie pobudzające. Gdy zaparzamy ją dłużej, do kofeiny dołączają substancje, które neutralizują jej działanie, więc herbata parzona co najmniej 5 minut zyska właściwości relaksujące. Czarne herbaty zaparzamy wodą o temp. 95-99 st. C, zielone – w temp. 60-80 st. C, zależnie od gatunku.

Za właściwości pobudzające naparu z liści ostrokrzewu paragwajskiego odpowiedzialne są kofeina, teobromina i teofilina, które przyspieszają pracę układu sercowo-naczyniowego, co niweluje zmęczenie, pobudza do działania, wspiera w wysiłku fizycznym, poprawia koncentrację. Zestaw tych substancji działa inaczej od czystej kofeiny, energię uwalniają stopniowo i przez długi czas, dzięki czemu pijąc yerbę nie odczuwa się spadków energetycznych. Yerbę należy parzyć przez 2-3 minuty przegotowaną wodą, schłodzoną do temperatury 70-80 st. C. Po wypiciu pierwszej porcji naparu tę samą porcję suszu można zalewać kilkukrotnie.

Nasiona tropikalnego pnącza Paulinia guarana są skarbnicą kofeiny, zawierają jej od 4 do 6 % (dla porównania, nasiona kawy - do 2,8 %). Jej działanie wspomagają dwa związki pokrewne: teobromina oraz teofilina. Od kawy różni się dłuższym działaniem pobudzającym - kofeina zawarta w guaranie wchłania się z przewodu pokarmowego nawet 5-6 godzin. Mieloną guaranę można jeść na sucho lub wykorzystać do przyrządzenia naparu - wystarczy zalać płaską łyżeczkę suszu szklanką wody o temperaturze 96 st. C i zaparzać przez kilka minut. Można ją też dodawać do herbaty lub kawy.