ZAKAŻENIE UKŁADU MOCZOWEGO w ciąży

Pieczenie przy siusianiu, potrzeba ponownego odwiedzenia toalety chwilę po jej opuszczeniu – która z nas tego nie zna? Infekcje układu moczowego to kobieca przypadłość, bo budowa żeńskich miejsc intymnych sprzyja zakażeniom. Zakażenie układu moczowego w ciąży może mieć poważne skutki. Dlatego trzeba je bardzo szybko wyleczyć.

Ryzyko zakażenia układu moczowego zwiększają dodatkowo zmiany w systemie moczowym zachodzące pod wpływem hormonów ciążowych. Dlatego zakażenia dróg moczowych należą do najczęstszych infekcji bakteryjnych u kobiet ciężarnych. Dotyczą co dziesiątej z nich.

Ciąża - co się zmienia w układzie moczowym?

Nerki filtrują krew, zatrzymując szkodliwe i zbędne produkty przemiany materii. Wytworzony w nich mocz spływa moczowodami do pęcherza moczowego, a stąd, przez cewkę moczową, na zewnątrz. Cały układ moczo-wy, oprócz końcowego odcinka cewki moczowej, jest sterylny, czyli pozbawiony drobnoustrojów. Obecność choćby niewielkiej liczby zarazków świadczy o jego zakażeniu. Bakterie mogą się przedostać z krwią lub z okolicy cewki moczowej (częściej). W czasie ciąży zwiększa się przepływ krwi przez nerki, a w moczowodach i pęcherzu zachodzą zmiany, które mogą sprzyjać infekcjom. To sprawia, że mimo zwiększonej potrzeby częstego siusiania, resztki moczu mogą zalegać w pęcherzu, stając się pożywką dla bakterii. W dodatku powiększająca się macica uciska na moczowody, co też nie jest bez znaczenia.

Ciąża – co miesiąc badania moczu

Raz w miesiącu powinnaś wykonywać badanie ogólne moczu, nawet jeśli nie masz żadnych dolegliwości. Dlaczego? Bo zakażenie układu moczowego może stanowić poważne zagrożenie dla mamy i dla dziecka. Infekcja zwiększa ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego, bywa przyczyną narodzin dziecka o niskiej masie, a nieleczona może przejść w przewlekły stan zapalny i prowadzić do odmiedniczkowego zapalenia nerek. Wówczas niezbędne jest leczenie w szpitalu. Czasem bakterie są obecne w układzie moczowym, mimo braku jakichkolwiek objawów – to tzw. bezobjawowa bakteriuria. O ile u innych dorosłych nie trzeba takiego stanu leczyć, w ciąży jest to niezbędne, bo nieleczone bezobjawowe zakażenie może stanowić zagrożenie. Dlatego lekarz zleca co miesiąc badanie ogólne moczu, aby w razie wykrycia bakterii skutecznie je zwalczać. Warto pamiętać, że wynik badania moczu zawsze powinien ocenić lekarz. W przeciwnym razie może dojść do różnych pomyłek. Wpis na wydruku badania ogólnego moczu o obecności flory bakteryjnej nie jest wystarczającym dowodem zakażenia. Mogą to być bowiem bakterie ze skóry lub śluzówki miejsc intymnych, co jest naturalne – takiego stanu się nie leczy. O zakażeniu może świadczyć co najmniej 5 leukocytów w polu widzenia, obecność białka lub więcej niż 2–3 erytrocyty w polu widzenia. Wtedy niezbędne jest wykonanie posiewu moczu.

Infekcje pęcherza w ciąży – od objawu po diagnozę

Zakażenie układu moczowego kojarzymy zwykle z objawami zapalenia pęcherza moczowego. Pojawia się wówczas potrzeba częstego biegania do toalety, ból i pieczenie w podbrzuszu podczas siusiania, a także, średnio u co czwartej kobiety, krew w moczu. Poza tym często pojawia się uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza, parcie naglące, a czasem nietrzymanie moczu. Gdy pojawią się takie dolegliwości, trzeba jak najszybciej zgłosić się do lekarza i wyko-nać badanie moczu. Najczęstszym winowajcą infekcji są bakterie Escherichia coli, choć mogą ją wywołać także inne bakterie, chlamydie lub grzybica. Gdy diagnoza się potwierdzi, lekarz zapewne zleci antybiotyk. Warto wykonać posiew moczu wraz z antybiogramem, ale leczenie trzeba rozpocząć jak najszybciej, jeszcze przed uzyskaniem wyniku badania. Posiew moczu pozwala ustalić, jakie leki zwalczą bakterie odpowiedzialne za tę konkretną infekcję. Umożliwia to ewentualną zmianę leczenia w razie nie-powodzenia pierwszej terapii. Rzadko jednak jest to konieczne. Zastanawiasz się może, czy to dobry pomysł dawać antybiotyk, gdy nie wiadomo, jakie bakterie wywołały zakażenie. Może lepiej poczekać na wynik posiewu? Zdecydowanie nie. Leczenie trzeba zacząć jak najszybciej, choćby za względu na dokuczliwe objawy. Czekanie kilka dni na wynik posiewu mogłoby mieć fatalne skutki. Poza tym lekarze nie podają leków całkiem w ciemno, dysponują arsenałem specyfików, które są skuteczne w zdecydowanej większości przypadków (wiadomo, jakie zarazki najczęściej wywołują infekcję).

Infekcje pęcherza – leczenie ze wspomaganiem

Bardzo ważne jest, aby skrupulatnie przestrzegać wskazówek lekarza. Zbyt wcześnie przerwana kuracja grozi nawrotem zakażenia, powikłaniami, a nawet uodpornieniem się bakterii na leki. Wówczas kolejna terapia trwa dłużej i bywa bardziej dokuczliwa.
Podczas kuracji antybiotykowej warto zastosować leczenie wspomagające, które pozwala szybciej pozbyć się zarazków.

• Staraj się więcej pić. To rozcieńczy mocz, a tym samym stężenie bakterii. Częstsze siusianie przepłukuje drogi moczowe. Wystarczy pić 2–3 l płynów dziennie. Większe objętości moczu mogą zmniejszać stężenie leku w moczu, utrudniając leczenie. Zatem: pij więcej, ale bez przesady.
• Sięgnij po żurawinę. Godny polecenia jest sok żurawinowy (pij ok. 300 ml dziennie), suszona żurawina lub preparaty z apteki zawierające żurawinę. Żurawina zmniejsza przyleganie bakterii do ścian układu moczowego, co bardzo utrudnia zarazkom żywot.
• Zażywaj leki rozkurczowe – zgodnie z sugestią lekarza. Nie udowodniono, aby stanowiły zagrożenie dla dziecka, a mogą wspomóc leczenie.
• Zażywaj witaminę C, jeśli lekarz ją zaleci. Mocz w ciąży ma zwykle odczyn zasadowy,
• a witamina C go zakwasza, czego bakterie nie lubią.
• Leżąc, kładź się na lewym boku. Odciąża to prawy moczowód, który w ciąży jest bardziej uciskany przez macicę niż lewy.

Jak zapobiec nawrotom infekcji pęcherza

Możesz zrobić wiele, by zapobiec zakażeniu czy nawrotom choroby.

• Dbaj o higienę. Codziennie dokładnie myj okolice intymne, zawsze w kierunku od przodu do tyłu, nigdy odwrotnie – bo wtedy bakterie z okolicy odbytu mogą przedostać się do pochwy i cewki moczowej. Używaj płynu do higieny intymnej o naturalnym pH.
• Nie unikaj picia. Picie sprzyja produkcji moczu, a mocz przepłukuje drogi moczowe, usuwając z nich także drobnoustroje. Poza tym w moczu rozcieńczonym trudniej się mnożyć bakte-riom niż w zagęszczonym. Wypijaj codziennie ok. 2 l płynów, w tym szklankę soku z żurawiny.
• Nie powstrzymuj się od siusiania. Często i dokładnie opróżniaj pęcherz moczowy, staraj się zawsze siusiać do końca. Zmiany ciążowe bowiem sprzyjają zastojowi moczu w pęcherzu, co może stać się świetną pożywką dla bakterii.
• Troszcz się o zdrową dietę. Infekcjom układu moczowego sprzyjają zaparcia, dlatego twoje codzienne menu powinno być bogate w produkty zawierające błonnik. Jedz dużo świeżych warzyw i owoców, ale nie przesadzaj z cytrusami, bo alkalizując mocz, stają się sprzymierzeńcem bakterii atakujących układ moczowy.
• Noś bieliznę z przewiewnych tkanin. Powinna być nie-zbyt obcisła i wykonana z oddychającego materiału, najlepiej bawełny. Majtki zmieniaj codziennie, pierz je w delikatnych środkach i dokładnie płucz po wypraniu. Nie siadaj bezpośrednio na betonie lub innych zimnych powierzchniach.