Rozwój płodu - jak rozwija się płód tydzień po tygodniu

Jakie jest teraz moje dziecko? Jak wygląda, jakie ma narządy, czy coś czuje lub słyszy? – te pytania nurtują każdą przyszłą mamę. Przeczytaj, jak rozwija się płód tydzień po tygodniu - od momentu poczęcia aż do porodu.

Oto opis fascynujących zmian, dzięki którym z dwóch małych komórek rozwija się nowy człowiek. Te zmiany zachodzą nieustannie, ale tylko na początku ciąży są bardzo intensywne, bo wszystko dopiero powstaje, i to w błyskawicznym tempie. Potem, w II i III trymestrze, gdy wszystkie ważne układy i narządy już się wykształciły, zmiany nie są tak spektakularne, dlatego nie wymieniamy już każdego tygodnia po kolei, tylko opisujemy ważniejsze wydarzenia w życiu płodowym dziecka.

Uwaga: - w naszym kalendarzu ciąży wiek ciąży liczymy od momentu zapłodnienia.

1. tydzień ciąży

W jajowodzie dochodzi do zapłodnienia, czyli połączenia komórki jajowej z plemnikiem. Powstała zygota wędruje wzdłuż jajowodu do macicy, dzieląc się na coraz więcej komórek. Trzeciego dnia jest ich dziewięć, czwartego – 16, a siódmego – ok. 100. Między czwartym a siódmym dniem to skupisko komórek (blastocysta) zagnieżdża się w błonie śluzowej ściany macicy.

2. tydzień ciąży

Zarodek składa się już z kilkuset komórek. Układają się one w trzy tzw. listki zarodkowe, z których powstaną różne narządy dziecka. Z jednego listka rozwinie się układ nerwowy z mózgiem oraz skóra i włosy, z drugiego – układ pokarmowy, wątroba, trzustka, tarczyca; z trzeciego – szkielet, tkanka łączna, układ krwionośny, moczowo-płciowy i mięśnie. Wnętrze blastocysty wypełnia się płynem owodniowym, tworzy się łożysko. Zarodek ma 0,5–1 mm, jest szarawy i półprzezroczysty.

3. tydzień ciąży

17. lub 18. dnia po zapłodnieniu krążek komórek, którym był dotąd zarodek, zwija się, przybierając podłużny kształt przyszłego dziecka. Zamyka się cewa nerwowa, łącząca mózg z rdzeniem kręgowym. Długość zarodka wynosi ok. 1,2 mm.

4. tydzień ciąży

Zaczyna formować się serce – najpierw jest tylko pojedynczą małą rurką, zgiętą w kształcie litery S, ale w 22. dniu zaznaczają się w nim komory, które zaczynają się kurczyć. Mózg dzieli się na przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie. Po obu stronach głowy powstają zalążki oczu i uszu. Embrion przypomina kijankę – ma zwinięty tułów i ogonek. Jego długość to 3–4 mm.

5. tydzień ciąży

Płód bardzo szybko rośnie – na początku tego tygodnia ma 4–5 mm, a pod koniec 11–14 mm (od czubka głowy do pupy, czyli bez nóg – tak liczy się długość płodu do końca ciąży). Pojawiają się zawiązki kończyn (najpierw ramion, a później nóg), które wyglądają jak króciutkie płetwy. Dziecko ma już własny krwiobieg, w którym zaczyna krążyć krew.

6. tydzień ciąży

W 6 tygodniu ciąży w obrębie zawiązków kończyn pojawiają się płytki dłoniowe, z których rozwiną się palce rąk i stóp. Serce zaczyna dzielić się na lewą i prawą komorę. Pojawiają się oskrzela – pierwotne drogi oddechowe. Powstają jelita, zaczyna działać trzustka. Na twarzy pojawiają się zaczątki nosa, oczu i ust.

7. tydzień ciąży

Wyraźnie wydłużył się tułów i kończyny. Dłonie i stopy mają już palce (na razie połączone błoną), głowa staje się bardziej wyprostowana, zaczyna być widoczna szyja. Funkcjonują nerki, wątroba, układ pokarmowy i krwionośny. Całkowicie ukształtowany jest kościec, zbudowany początkowo z chrząstki. Różnicują się narządy rozrodcze – u chłopca pojawiają się zawiązki członka i jąder, a u dziewczynki – jajniki, ale nie można tego jeszcze zobaczyć podczas standardowego badania USG.

8. tydzień ciąży

Gdy od zapłodnienia mija osiem tygodni, rozwinięta jest już większość układów i narządów. Embrion zaczyna przypominać człowieka – od tego momentu nazywamy go płodem. Mniejsze jest odtąd ryzyko wad wrodzonych, bo większość z nich powstaje do końca 8. tygodnia życia płodowego. Płód liczy już 3–4 cm (plus nóżki) i waży 5 g. Niektórzy badacze zanotowali w tym okresie pierwsze nieskoordynowane ruchy kończyn!

9. tydzień ciąży

Na palcach dłoni zaczęły pojawiać się zawiązki paznokci, a pod zrośniętymi powiekami – tęczówki. Serce jest już w pełni ukształtowane. Powstały wszystkie narządy wewnętrzne, odtąd będą tylko rosnąć i dojrzewać. Oczy, które początkowo były po obu stronach głowy, przesuwają się do przodu. Są już powieki, ale pozostaną zamknięte aż do 25. tygodnia życia płodowego.

10. tydzień ciąży

Maluch ma 5–6 cm długości i waży 8–10 g. Jego skóra zaróżowiła się, choć nadal jest tak cienka, że prześwitują przez nią naczynia krwionośne. Pojawiły się w niej zawiązki cebulek włosowych. Szkielet chrzęstny zaczyna być zastępowany kostnym. Przysadka mózgowa wytwarza hormony. Dziecko spontanicznie porusza kończynami (mama tego jeszcze nie czuje), umie otwierać i zamykać usta, uśmiechać się, marszczyć czoło i ssać kciuk.

12. tydzień ciąży

Ten tydzień to początek II trymestru. Płód bardzo szybko rośnie – ma ok. 10 cm wzrostu i waży ok. 50 g. Od tej pory przyrost dotyczyć będzie głównie tułowia, a nie głowy, dzięki czemu zmniejszają się dysproporcje między wymiarami głowy a resztą ciała. Całe jego ciało zaczyna pokrywać się mięciutkim meszkiem (lanugo), który pełni funkcję regulatora temperatury. Zaczyna pracować układ nerwowy. Ruchy stają się bardziej płynne, szyja podtrzymuje główkę, którą dziecko może obracać w górę i w dół (ale nie na boki). W uchu środkowym rozwija się aparat słuchowy.

15. tydzień ciąży

Dziecko ma całkowicie ukształtowane ręce i nóżki – kości, mięśnie i sprawne stawy. Porusza rękami i nogami, zgina dłonie w nadgarstkach, ręce w łokciach i ramionach, a nogi w kolanach. Może wyciągać nogi, kopać nimi, obracać się z boku na bok, a nawet robić salta. Ruchy zaczyna odczuwać przyszła mama lub zacznie je odczuwać wkrótce.

17. tydzień ciąży

Dziecko zaczyna słyszeć – lubi dźwięki spokojne i łagodne, na głośne hałasy może zaś reagować lękiem. Maluszek ma na palcach własne i niepowtarzalne linie papilarne. Czasami miewa też czkawkę – ćwiczy w ten sposób przeponę i przygotowuje mięśnie do oddychania. Jego skórę pokrywa maź płodowa. W okolicach górnej wargi i brwi zaczynają wyrastać pierwsze stałe włosy. Malec zwinięty w kłębek mierzy 12–14 cm, a wyprostowany (z nóżkami) – 25 cm. Waży 150 g.

20. tydzień ciąży

Minął półmetek ciąży – wzrost dziecka ulega teraz spowolnieniu, ale wciąż doskonalą się jego narządy. Maluch zaczął regulować sobie rytm dnia. Między komórkami nerwowymi w jego mózgu tworzą się skomplikowane połączenia, niezbędne do zapamiętywania i myślenia, rozwijają się też komórki nerwowe odpowiadające za pracę poszczególnych zmysłów. Na języku tworzą się kubki smakowe. U chłopca jądra zaczynają schodzić z miednicy do moszny, produkują już prymitywne plemniki. Z wyglądu dziecko coraz bardziej przypomina noworodka. Zwinięte w kłębek mierzy 18–20 cm, a po wyprostowaniu nóżek – 30 cm. Waży 300 g.

22. tydzień ciąży

Organizm dziecka zaczyna produkować białe krwinki, zwalczające infekcje. Zaczynają dojrzewać płuca – ich komórki wytwarzają surfaktant, czyli substancję, która chroni przed zlepianiem się pęcherzyków płucnych. Malec ćwiczy oddychanie, wciągając do płuc płyn owodniowy. Gdyby z jakichś powodów urodził się już teraz, miałby 20 proc. szans na przeżycie.

25. tydzień ciąży

Dziecko wypełnia całą jamę macicy, a jego twarz i ciało wyglądają prawie jak u noworodka. Na twarzy wyraźnie widać w pełni rozwinięte rzęsy i brwi, włosy są coraz dłuższe. Na języku i w ustach są już całkowicie ukształtowane kubki smakowe. Zrośnięte dotąd powieki zaczynają się otwierać, formuje się także siatkówka – dzięki temu dziecko będzie mogło widzieć. Badania aktywności mózgowej dowodzą, że w tym okresie malec odbiera już bodźce dotykowe. Mierzy 23 cm (plus nóżki), waży ok. 900 g.

26. tydzień ciąży

Dziecku w macicy robi się ciasno. Przyjmuje pozycję embrionalną, a czasami ustawia się już głową w dół. Mózg rozwija się tak szybko, że kości czaszki są wypychane ku przodowi. Powierzchnia mózgu dotąd była płaska – od tego tygodnia zaczynają się na niej formować charakterystyczne fałdy i bruzdy.

27. tydzień ciąży

Oczy poruszają się w oczodołach, stają się wrażliwe na światło – przy jego dużej dawce dziecko może zobaczyć jaśniejsze plamy i smugi. Potrafi nawet zauważyć różnicę między światłem słonecznym a sztucznym oświetleniem! Wskutek wypełniania się tkanki podskórnej tłuszczem ciało dziecka nabiera krągłości. Waży ono ok. 1250 gramów, a całe ciało ma długość 37 cm.

29. tydzień ciąży

Dziecko ćwiczy otwieranie i zamykanie oczu – często są one otwarte w dzień i zamknięte w porze snu. Pojawiają się tęczówki, ale nie mają one jeszcze ostatecznej barwy – ustali się ona dopiero 6–9 miesięcy po urodzeniu. W szybkim tempie nadal rozwija się mózg.

30. tydzień ciąży

Funkcjonują już wszystkie zmysły dziecka. Opanowuje ono także nową umiejętność – obracania główką na boki. Kontynuowane przez malca „ćwiczenia oddechowe” (czyli oddychanie bez powietrza, którego miejsce w płucach zajmuje na razie płyn owodniowy) stale wzmacniają płuca. Dziecko mierzy ok. 30 cm (plus nóżki) i waży 1800 g.

32. tydzień ciąży

Pod skórą nadal gromadzi się tłuszcz, powodując zmianę jej zabarwienia z czerwonej na różową. Dziecku jest ciasno, więc jego ruchy są znacznie powolniejsze – malec bardziej przetacza się na boki niż kopie pod żebra. Organizm malucha rozwija własny układ immunologiczny, który pomaga w zwalczeniu lżejszych infekcji.

34. tydzień ciąży

Centralny układ nerwowy jest już dojrzały, prawie w pełni rozwinięte są też płuca i układ trawienny. Macica krępuje swobodne ruchy dziecka, któremu jest już bardzo ciasno. Meszek, który pokrywał jego ciało, zanika. Malec połyka go wraz z wodami płodowymi – to z tego meszku i z połykanego złuszczonego naskórka powstaje smółka, czyli pierwsza kupka dziecka po narodzinach.

36. tydzień ciąży

Ciąża jest już oficjalnie donoszona – dziecko dojrzało do porodu, który może nastąpić w każdej chwili. Łożysko pracuje coraz mniej sprawnie, tworzą się w nim skrzepy i bryłki wapnia.

38. tydzień ciąży

Dziecko, w pełni ukształtowane i uzbrojone w ponad 70 reakcji odruchowych, jest gotowe do wyjścia na świat. Typowy noworodek ma około 50 cm wzrostu i waży blisko 3,5 kg.

miesięcznik "M jak mama"

4,99 zł

KUP TERAZ

Zadbaj o wzrok Pielęgnacja, ochrona, specjalistyczne badania - e-poradnik

• co wpływa na pogorszenie się wzroku
• jak możesz ulżyć swoim oczom
• co jeść, by były one w dobrej kondycji
• jak przebiegają specjalistyczne badania wzroku
• jak leczyć najczęstsze choroby oczu: jaskrę, zaćmę, zwyrodnienie plamki żółtej itd.