Jak wyglądają pierwsze godziny po porodzie?

Przez dziewięć miesięcy czekasz na narodziny dziecka. A czy zastanawiałaś się, co będzie się działo po porodzie? Opisujemy, jakie zmiany zachodzą u matki i noworodka w pierwszych godzinach po porodzie.

Spis treści

1. Poród - co zrobić, żeby był lżejszy?

Mama po porodzie

• Wraz z przyjściem dziecka na świat i przecięciem pępowiny rozpoczyna się trzecia faza porodu, która trwa do 30 minut. Pod wpływem bezbolesnych skurczów następuje wówczas poród łożyska (odczuwasz potrzebę niewielkiego parcia). Lekarz ogląda je dokładnie, żeby sprawdzić, czy urodziło się w całości. Ból i zmęczenie zastępuje w tym momencie poczucie spełnienia – w końcu tulisz do swojej piersi maleństwo, na które czekałaś dziewięć miesięcy!

• Przez dwie godziny po porodzie będziesz teraz pod ścisłą obserwacją położnej. Kontrolowana będzie obfitość krwawienia i twój stan ogólny po tym ogromnym dla organizmu wysiłku. Położna sprawdzi, czy nie doszło do uszkodzeń szyjki macicy i pochwy, a jeśli miałaś nacięte krocze, to teraz będzie ono zszywane w znieczuleniu miejscowym.
• Uważaj na siebie, kiedy będziesz się podnosić. Choć może ci się wydawać, że już czujesz się dobrze, prawdopodobnie zakręci ci się w głowie. Nic w tym dziwnego – twój organizm wykonał wielką pracę, a poza tym stracił dużo krwi.

Poród - co zrobić, żeby był lżejszy?

• Jesteś teraz pod ogromnym wpływem hormonów. W momencie, w którym rodzi się łożysko i zaczyna obkurczać się macica, wydziela się najwięcej oksytocyny, nazywanej „hormonem miłości”. Dzięki niej otwierają się kanaliki mleczne w piersiach – dziecko dostaje swój pierwszy posiłek, a ciebie zalewa fala czułości. Bezpośrednio po urodzeniu dziecka wzrasta też w twoim organizmie poziom endorfin, powodując niemal całkowite zniesienie bólu i uczucie olbrzymiej radości, euforii. Nadal utrzymuje się podwyższony poziom adrenaliny, która powodowała maksymalną mobilizację organizmu w trakcie akcji porodowej. Teraz dzięki niej, pomimo ogromnego wysiłku, jakim był dla ciebie poród, masz siłę, aby po kilku godzinach wstać i zareagować na płacz dziecka.
• Po porodzie pojawia się wydzielina z dróg rodnych, zwana odchodami, która zawiera resztki zmienionej w ciąży błony śluzowej macicy wraz z krwią z jamy macicy oraz treścią śluzową i surowiczą. Obecność odchodów spowodowana jest gojeniem się ran powstałych w ciąży i w czasie porodu w macicy. Odchody początkowo są krwiste, następnie stają się brunatno-czerwone, brunatno-żółte i surowicze.
• Głównym problemem może być dla ciebie kłopot z siadaniem i zmienianiem pozycji. Nawet jeśli nie doszło do nacięcia krocza i nie masz założonych szwów, po porodzie następuje obrzęk krocza, a ścianki pochwy są posiniaczone przez przeciskające się ciałko dziecka. Niezastąpione w takich sytuacjach jest specjalne koło do siadania. Niestety, tylko część szpitali jest wyposażona w takie koła. Możesz je kupić w sklepie z artykułami dla niemowląt. Dzięki niemu będziesz mogła bez bólu siadać.
• Czasem, w wyniku silnego parcia w trakcie porodu, pojawia się przekrwienie w okolicy oczu i wybroczyny na spojówkach. Nie są one objawem niepokojącym. Kilkuminutowe chłodne kompresy, stosowane kilka razy dziennie, i noszenie przyciemnionych okularów przyspieszą wchłanianie się wynaczynionej krwi. Znikają one po kilku dniach, lecz jeśli nadal będą się powiększać, może to świadczyć o nadmiernej kruchości naczyń. Wtedy należy skontaktować się z lekarzem.
• Zasługujesz teraz na lekki posiłek. W niektórych szpitalach podaje się go jeszcze na sali porodowej po upływie dwóch godzin, w innych trzeba czekać na przysługujący według harmonogramu szpitala. Po dniu pełnym tak ogromnych wrażeń możesz wstać, wziąć prysznic, ale najprawdopodobniej będziesz miała ochotę raczej przespać się lub poleżeć w spokoju przez pewien czas. W większości szpitali w Polsce na salę poporodową udajesz się razem z dzieckiem. Jeśli jesteś bardzo zmęczona i marzysz tylko o tym, aby się wyspać – możesz oddać dziecko na kilka godzin pod opiekę położnych.

Dziecko po porodzie

• Natychmiast po urodzeniu, jeszcze przed przecięciem pępowiny, dziecko jest układane na twoim brzuchu. Ten bliski kontakt jest dla niego bardzo ważny – łagodzi stres doznany podczas przejścia z ciepłego, zaciemnionego wnętrza błon płodowych do zimniejszego i oświetlonego otoczenia. Maluch na brzuchu mamy grzeje się ciepłem jej ciała, słyszy znajome bicie serca, czuje się bezpiecznie.
• Noworodek jest uważnie oglądany przez położną, a następnie przez lekarza neonatologa, który dokonuje jego oceny w skali Apgar. Obejmuje ona: oddech, akcję serca, zabarwienie skóry, napięcie mięśni, odruchy. Każdy z tych parametrów ocenia się na 0 do 2 punktów. Ocena Apgar noworodka urodzonego w dobrym stanie mieści się w granicach od 8 do 10 punktów.
• Noworodek zostaje zmierzony i zważony. Zwykle odbywa się to kilka minut po porodzie. Bywają jednak szpitale, które szanują te intymne, rodzinne chwile i z tymi czynnościami czekają kilka godzin, aby mama i dziecko zdążyli się sobą nacieszyć. Oprócz zważenia i zmierzenia długości dziecka, mierzy się jeszcze dodatkowo obwód główki, klatki piersiowej i brzucha. Lekarz zwraca także uwagę na zachowanie dziecka, np. charakter krzyku, napięcie mięśniowe.
• Jeszcze na sali porodowej powinno mieć miejsce pierwsze karmienie. Tuż po porodzie piersi matki wydzielają tzw. siarę – mleko bogate w przeciwciała, które uodporniają malucha. Małemu człowiekowi wystarczy kilka kropli, ponieważ jego układ pokarmowy ma niewielką objętość.
• Karmienie od pierwszego dnia życia powinno być tylko na żądanie. Mało rozwinięta technika ssania powoduje, że dziecko musi spędzić przy piersi określony czas, by zaspokoić głód. Uważa się, że zdrowy, silny noworodek najada się w ciągu 10–15 minut, jednak niektóre dzieci spędzają przy piersi więcej czasu i nie jest to nieprawidłowością.
• W ciągu 24 godzin po urodzeniu noworodek powinien wydalić pierwszy stolec, tzw. smółkę. Smółka to połknięte cząsteczki znajdujące się w wodach płodowych, które – niewchłonięte do organizmu – gromadzą się w jelitach, tworząc ciemnozieloną masę. Początkowo dziecko może robić kupkę po każdym karmieniu. Podczas gdy jedne noworodki brudzą trzy pieluszki dziennie, inne brudzą ich kilkanaście i obydwa przypadki należą do prawidłowych.
• W pierwszej dobie życia u noworodka wykonuje się dwa szczepienia ochronne – przeciw gruźlicy (BCG) i przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW-B).
• Jeśli zostaniecie w szpitalu dłużej, niż 48 godzin, maluszek będzie miał również wykonane badania przesiewowe noworodków. Jeśli wyjdziecie ze szpitala wcześniej, takie badania będziesz musiała wykonać samodzielnie, korzystając z zestawu, który otrzymasz pocztą. 

miesięcznik "M jak mama"