Pierwszy miesiąc życia płodowego
Po zapłodnieniu zarodek rozwija się błyskawicznie. Bywa, że zanim kobieta się zorientuje, że jest w ciąży, już bije mu serce! Dowiedz się, co dzieje się w najwcześniejszej fazie ciąży - pierwszym miesiącu życia płodowego.
Bardzo wiele decyduje się już w chwili zapłodnienia, czyli wniknięcia plemnika do komórki jajowej. 24 godziny po zapłodnieniu ich materiał genetyczny łączy się, tworząc 23 pary chromosomów, na których znajdują się geny. To właśnie ich wyjątkowa, niepowtarzalna kombinacja warunkuje wiele cech przyszłego dziecka, np. płeć, wygląd, temperament, uzdolnienia. Po 40 godzinach od zapłodnienia zarodek składa się z dwóch komórek, ale wciąż się dzieli; po czterech dniach ma 16 komórek. Wtedy wyrusza z jajowodu, gdzie nastąpiło zapłodnienie, do macicy. 7. dnia po zapłodnieniu już jako blastocysta (kula złożona z ok. 100 komórek, otoczona zewnętrzną błoną) zagnieżdża się w jej błonie śluzowej. Dopiero od tego momentu można uznać, że jesteś w ciąży (aż 40 proc. blastocyst to się nie udaje!). Odtąd zmiany będą następować bardzo szybko, a co więcej, już na tak wczesnym etapie mają one ogromne znaczenie dla całego życia mającego się urodzić człowieka.
Przebieg ciąży: pierwszy i drugi tydzień życia płodowego
W chwili zagnieżdżenia się w macicy zarodek ma 0,7–1 mm grubości, a więc można go już zobaczyć. Jest to grupa komórek z mnóstwem informacji – taki człowiek zapisany na płycie kompaktowej. Komórki te układają się najpierw w dwie, a potem w trzy warstwy, z których powstaną wszystkie części ciała. Z jednej powstanie skóra, oczy, uszy i cały układ nerwowy, z drugiej: układ oddechowy, jelita, pęcherz moczowy, tarczyca, wątroba i trzustka, a z trzeciej: kości, mięśnie, tkanka łączna, układ krążenia, układ moczowo-płciowy i narządy płciowe. „Dziecko” na tym etapie wygląda jak krążek żyjącej galaretki. Galaretka jest przezroczysta, lekko szarawa. Do 17. dnia zarodek zostanie otoczony czymś przypominającym mały pęcherzyk – powstaje worek owodniowy.
Jak teraz wygląda
Po 4 tygodniach zarodek ma 4–5 mm długości i wygląda jak krewetka, bo jego ciało składa się z głowy, tułowia i ogonka. Wyodrębniły się już: mózg, serce i najważniejsze narządy wewnętrzne. Serce zaczęło bić ok. 22. dnia po zapłodnieniu.
Przebieg ciąży: trzeci i czwarty tydzień życia płodowego
Ok. 18. dnia po zapłodnieniu galaretowaty krążek zwija się na pół, w podstawowy kształt przyszłego dziecka. Na brzegu krążka tworzy się najpierw bruzda, a później pusta rurka, z której powstanie układ nerwowy. Rurka ta, w medycynie zwana cewą nerwową, powinna się zamknąć ok. 22. dnia od poczęcia, dając połączenie mózgu z rdzeniem kręgowym. Ma to kluczowe znaczenie dla rozwoju dziecka. Jeśli bowiem owa rurka nie zamknie się prawidłowo, dziecko urodzi się z wadą cewy nerwowej. Jej następstwami mogą być: rozszczepienie kręgosłupa, przepuklina mózgu i rdzenia kręgowego oraz bezmózgowie. Po zamknięciu cewy nerwowej brzegi krążka łączą się i zaginają, tworząc kolejną rurkę, z której wytworzy się układ pokarmowy i płuca.
Czwarty tydzień życia płodowego to tydzień serca i mózgu. Zaczyna się kształtować centralny układ nerwowy – mózg i rdzeń kręgowy, a w mózgu tworzą się trzy podstawowe części: przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie. Ok. 22. dnia maleńkie serce – na razie mające postać rurki wygiętej w kształcie litery S – zaczyna wykonywać swoje pierwsze chaotyczne skurcze.
To ważne!
Jak najwcześniej zacznij przyjmować preparaty z kwasem foliowym – zapobiega on wadom cewy nerwowej. Jeśli test ciążowy dał wynik pozytywny lub choćby intuicyjnie czujesz, że jesteś w ciąży, od razu zacznij suplementację (zanim jeszcze zgłosisz się do lekarza) w dawce 0,4 mg kwasu foliowego dziennie.
Zarodek po miesiącu życia w łonie matki
Około 28. dnia od zapłodnienia zarodek ma 4–5 mm długości, a kształtem przypomina krewetkę – z głową, wygiętym tułowiem i... ogonkiem. Na głowie wyraźnie widać ciemną plamkę – to oko. Tworzy się nerw wzrokowy i soczewki oczu. Przez przezroczyste ciało można zobaczyć serce i nitki krwiobiegu, w którym zaczyna krążyć krew. Istnieją też wczesne zawiązki wątroby, trzustki, nerek i płuc. Zaczyna funkcjonować łożysko, które dostarcza płodowi tlenu i składników odżywczych. Kiedy do lekarza? Testy ciążowe dają dość wiarygodne wyniki już 2–3 dni po zatrzymaniu miesiączki, ale na 100 proc. ciążę może stwierdzić tylko lekarz ginekolog. Nie musisz iść do niego od razu – lekarze radzą, by wstrzymać się z wizytą jeszcze przynajmniej 2–3 tygodnie, aby dać zarodkowi czas na rozwinięcie się.
Uwaga: lekarze liczą wiek ciąży, przyjmując za jej począ-tek datę ostatniej miesiączki, a więc według tych obliczeń ciąża zaczyna się… dwa tygodnie przed zapłodnieniem. W naszym kalendarzu jednak stosujemy wiek zapłodnieniowy, czyli liczony od faktycznego początku nowego życia.
Porady eksperta