Sepsa u dzieci - co warto wiedzieć? Objawy, przyczyny, rokowania

Sepsa u dzieci (posocznica) to reakcja na zakażenie bakteryjne meningokokami lub pneumokokami. Sepsa u dzieci postępuje bardzo szybko i może doprowadzić do zagrożenia życia. Objawy sepsy to głównie wysoka gorączka, senność, niekiedy wybroczyny na skórze. Czy sepsa u dzieci jest wyleczalna i jakie są rokowania?

Spis treści

1. Sepsa u dzieci - czym jest posocznica?
2. Sepsa u dzieci - objawy posocznicy
3. Sepsa u dzieci - przyczyny posocznicy
4. Czy sepsa u dzieci jest wyleczalna? Rokowania

Sepsa u dzieci - czym jest posocznica?

Sepsa u dzieci (inaczej posocznica) budzi wśród rodziców strach. I słusznie, bo choć sepsa nie jest chorobą i na szczęście występuje dość rzadko, to jest bardzo niebezpieczna.

Sepsa jest uogólnioną reakcją organizmu na zakażenie bakteriami, wirusami lub grzybami. Wśród bakterii, poza meningokokami, posocznicę mogą wywoływać m.in.: gronkowce, pneumokoki, paciorkowce, E. coli, wśród grzybów – Candida albicans, a wśród wirusów - wywołujące gorączki krwotoczne. Co bardzo istotne, sepsa nie jest wcale zaraźliwa. Zaraźliwe natomiast są bakterie, wirusy i grzyby, które mogą przyczynić się do jej wystąpienia.

Sepsa u dzieci - objawy posocznicy

Objawy sepsy u dzieci początkowo nie są niezwykłe, ale kilka rzeczy powinno zwrócić twoją uwagę:

• Gorączka dobrze powyżej 38,5 C (ale zdarza się, choć bardzo rzadko, że temperatura jest z kolei niższa niż 36,6 C) - zaniepokoić powinno cię to, że stan dziecka jest dużo gorszy niż wskazywałaby na to sytuacja, a temperaturę trudno jest obniżyć;
• Jeśli dziecko jest apatyczne i mało ruchliwe. Może być też płaczliwe, niespokojne, rozdrażnione, skarżyć się na bóle stawów czy wymiotować.

Bardzo szybko do tych objawów dołączają inne, zazwyczaj charakterystyczne dla bakterii, wirusów czy grzybów, które spowodowały wystąpienie sepsy.

I tak na przykład, gdy bakterie przedostaną się do układu nerwowego, może dojść do zapalenia opon mózgowych z charakterystycznymi objawami:

• nudności;
• wymioty;
• drgawki;
• senność;
• niezborność ruchów;
• sztywność karku.

Przy posocznicy u dzieci może też wystąpić wysypka krwotoczna, czyli wybroczyny pod skórą. Wyglądają jak maleńkie siniaki, wielkości łepka od szpilki, sinogranatowe, nieznikające przy uciśnięciu np. brzegiem szklanki. To zatory bakteryjne w drobnych naczyniach krwionośnych.

Sepsa u dzieci - przyczyny posocznicy

Choć przyczyn posocznicy może być wiele, u dzieci najczęściej przyczyną jest jeden z dwóch szczepów bakterii: meningokoki lub pneumokoki.

• Sepsa meningokokowa postępuje zazwyczaj błyskawicznie, w kilka godzin doprowadzając chorego do krytycznego stanu. Rokowania są lepsze, gdy do rozpoznania dojdzie szybko do godziny, a od diagnozy poda się antybiotyki, bo na większość z nich meningokoki są szczególnie wrażliwe.
• Sepsa pneumokokowa postępuje zwykle wolniej, a objawy nie są tak wyraźne. Nie znaczy to jednak, że jest mniej groźna, bo właśnie ta nieoczywistość objawów może doprowadzić do zbyt późnego rozpoczęcia leczenia. Do tego pneumokoki, w przeciwieństwie meningokoków, są odporne na większość antybiotyków.

Dlatego tak ważne jest profilaktyczne szczepienie dzieci.

Czy sepsa u dzieci jest wyleczalna? Rokowania

Najważniejsze jest jak najszybsze podanie antybiotyków (w czasie pierwszych godzin objawów), płynów, leków nasercowych i leków przeciwzakrzepowych. Dopiero w drugiej kolejności ustala się, jaki drobnoustrój spowodował sepsę, wykonując posiewy krwi. Szuka się także pierwotnego źródła zakażenia w organizmie: ropni lub stanów zapalnych. Najczęściej we krwi udaje się wykryć drobnoustrój odpowiedzialny za sepsę, co ułatwia postępowanie terapeutyczne.

Jednak w około 30 proc. przypadków nie udaje się potwierdzić (zidentyfikować) badaniem bakteriologicznym rodzaju zakażenia. W takich sytuacjach również szybko podejmuje się terapię antybiotykami o szerokim spektrum działania.

Jeśli na sepsę zachoruje dziecko, wszystkie dzieci, mające z nim kontakt w przedszkolu lub szkole profilaktycznie muszą przyjmować antybiotyk o szerokim spektrum działania. Zwykle też na kilka dni (do czasu ustalenia przyczyny sepsy) przerywa się zajęcia w placówce.

Agnieszka Paculanka

Katarzyna Stańczyk