Pierwsze badania noworodka w szpitalu

Okres od urodzenia do szóstego miesiąca życia niemowlęcia to czas kluczowy dla rozwoju dziecka. To w tym czasie, tuż po porodzie i później, dziecko przechodzi szereg ważnych badań. Nigdy później nie będzie pod tak wnikliwą obserwacją. Jakie badania czekają noworodka?

Spis treści

1. Badania noworodka - waga i długość dziecka
2. Badanie odruchów
3. Badanie wzroku
4. Badanie słuchu
5. Ocena noworodka
6. Badanie poziomu bilirubiny
7. Badanie w kierunku fenyloketonurii i hipotyreozy
8. Grupa krwi, czynnik Rh
9. Pierwsze szczepienia ochronne

Skala Apgar to opracowana przez Wirginię Apgar w 1953 roku ocena stanu dziecka w pierwszych chwilach po porodzie. Zgodnie z nią, każdy z parametrów ocenia się w punktach (od 0 do 2), w ustalonych odstępach czasu. Suma punktów określa stan malucha.

• Wynik od 7 do 10 punktów znaczy, że malec tuż po urodzeniu zaczął krzyczeć i oddychać, skóra miała prawidłowy odcień, serce biło miarowo. Takie dziecko nie wymaga dodatkowej obserwacji.
• Wynik od 3 do 6 punktów oznacza, że malec był niedotleniony, słabo reagował na bodźce, serce biło za wolno, skóra była sinawa, a mięśnie – wiotkie. W takiej sytuacji lekarze dokładnie odśluzowują drogi oddechowe malca i po kilku minutach ponownie oceniają jego stan. Neonatolog może zlecić dodatkowe badania oraz zalecić podawanie leków.
• 3 punkty lub mniej to stan zagrożenia życia, wywołany niedotlenieniem bądź urazem płodu podczas porodu. Noworodek jest wówczas reanimowany przez neonatologa lub anestezjologa, a potem trafia do inkubatora. Ze szpitala zostanie wypisany dopiero, gdy lekarz uzna, że jego stan nie budzi zastrzeżeń.

Badania noworodka - waga i długość dziecka

Prawidłowa masa ciała noworodka wynosi od 3000 do 4000 gramów, a długość – od 47 do 57 cm.

Badanie odruchów

Ma na celu stwierdzenie, czy ośrodkowy układ nerwowy noworodka działa prawidłowo. Badany jest:

• Odruch chwytania – pediatra kładzie palec na dłoni dziecka, paluszki malucha powinny się zacisnąć. Lekarz połaskocze też malca w stopę, by sprawdzić, czy podwija on paluszki.
• Odruch ssania – ocenia się, wsuwając dziecku palec do buzi.
• Odruch szukania – dziecko, po potarciu palcem policzka, odwraca głowę w jego kierunku.
• Odruch Moro – lekarz weźmie dziecko na ręce, pozwalając, by główka lekko opadła do tyłu. Noworodek powinien gwałtownie rozłożyć ręce i nogi, a potem je zgiąć.
• Odruch pełzania – ułożony na brzuszku maluch powinien wyrzucić nóżki do tyłu, jakby pełzał.
• Odruch chodzenia – trzymany pod rączki malec przebiera nóżkami.

Badanie wzroku

Lekarz bada wzrok malca latareczką, sprawdzając reakcję źrenic na światło. Badania w kierunku retinopatii i innych wad wzroku robione są tylko u wcześniaków.

Badanie słuchu

Badanie robi się w drugiej dobie życia – sondą wkładaną do ucha. Jeśli wynik jest nieprawidłowy, badanie przeprowadza się następnego dnia.

Ocena noworodka

W pierwszej dobie życia neonatolog oceni również, czy mały człowiek jest zdrowy, ma wszystko na swoim miejscu.

• Główka – jej obwód powinien być o 1–2 cm większy od obwodu klatki piersiowej. Lekarz zbada też wielkość ciemiączka.
• Brzuszek – neonatolog oceni, czy wyczuwalne dłonią narządy (wątroba, śledziona, nerki, pęcherz moczowy) mają właściwe rozmiary i znajdują się tam, gdzie powinny.
• Kręgosłup – sprawdza się, czy nie ma tam guzków albo wgłębień, świadczących o nieprawidłowej budowie.
• Mięśnie – leżące na plecach dziecko lekarz pociągnie za rączki do pozycji siedzącej (główka nie powinna bezwładnie lecieć do tyłu), a potem sprawdzi, czy malec, położony na brzuszku, potrafi na kilka sekund unieść główkę.
• Nogi i stopy – lekarz oceni, czy nóżki zginają się prawidłowo w kolanach, a stopy nie są zbytnio zwrócone do wewnątrz.
• Podniebienie – sprawdza się, czy nie jest rozszczepione i czy malec może swobodnie poruszać językiem.
• Narządy płciowe – u dziewczynki lekarz sprawdza wielkość łechtaczki i ujście pochwy, u chłopca – czy ujście cewki moczowej znajduje się na końcu żołędzi, a oba jądra są w mosznie.
• Serce i krążenie – neonatolog posłucha serca (powinno bić w tempie od 100 do 160 uderzeń na minutę), a potem dotknie pachwin, by sprawdzić, czy krew przepływa przez tętnice.
• Staw biodrowy – ocenia się, czy malec nie ma wrodzonego zwichnięcia stawu biodrowego. W niektórych szpitalach robi się USG, w innych lekarz rozkłada malcowi nóżki na boki.

Badanie poziomu bilirubiny

Jeśli żółtaczka fizjologiczna jest silna, konieczne będzie oznaczenie we krwi poziomu bilirubiny (barwnika wywołującego żółte zabarwienie skóry). Jeśli okaże się za wysoki, maluch będzie naświetlany lampą, której światło przyspieszy rozpad bilirubiny.

Badanie w kierunku fenyloketonurii i hipotyreozy

Maluszek w szpitalu poddawany jest również badaniom przesiewowym. Fenyloketonuria to ciężka choroba wrodzona. Wskutek nieprawidłowej przemiany materii wytwarzają się i gromadzą toksyny, które powodują upośledzenie umysłowe. Tylko dieta eliminująca produkty zawierające aminokwas fenyloalaninę zapewnia dziecku prawidłowy rozwój. Z kolei hipotyreoza to wrodzona niedoczynność tarczycy. Brak lub niedobór hormonów tarczycy skutkuje niedorozwojem umysłowym i zaburzeniami wzrostu. Każdy noworodek w drugiej dobie życia ma robione testy, pozwalające na szybkie wykrycie obu chorób. Maluchowi pobierana jest krew na specjalną bibułę, która pozwala oznaczyć obecność enzymów i metabolitów przemiany materii oraz wykryć niedobory hormonów.Uwaga! Testy wykonywane są w specjalistycznych laboratoriach. Jeśli wynik będzie nieprawidłowy lub niejednoznaczny, zostaniesz o tym powiadomiona listownie, dlatego wypełniając szpitalne dokumenty, podaj adres, pod którym będziesz mieszkać (a nie adres zameldowania).

Grupa krwi, czynnik Rh

Robi się je głównie u dzieci, u których może wystąpić konflikt serologiczny. Badanie jest przeprowadzane również wtedy, kiedy w pierwszych godzinach życia malec ma anemię, silną żółtaczkę bądź poważne choroby wrodzone. Badanie powinno zostać przeprowadzone ponownie, kiedy dziecko jest starsze.

Pierwsze szczepienia ochronne

W szpitalu dziecko zostanie zaszczepione przeciwko gruźlicy i żółtaczce typu B. Otrzyma również domięśniowo profilaktyczną dawkę witaminy K.

miesięcznik "M jak mama"

Katarzyna Hubicz

Konsultacja: prof. Ewa Helwich