Jak odbudować florę bakteryjną u dziecka? 7 sposobów

„Odporność zaczyna się w jelitach” – jak często słyszysz to stwierdzenie? Okazuje się, że wcale nie ma w nim dużo przesady: ok. 70% komórek układu odpornościowego znajduje się właśnie tam [1]. Kluczową rolę odgrywa flora bakteryjna jelit, o której równowagę warto dbać cały rok. Jak odbudować mikrobiotę jelitową u dziecka i wesprzeć dobroczynne bakterie?

Flora bakteryjna jelit, czyli co? Jej moc jest większa, niż myślisz

Bakterie kojarzą Ci się z groźnymi zarazkami, które atakują organizm i powodują choroby? Wcale nie wszystkich bakterii trzeba się bać! W ciele człowieka żyje ich całe mnóstwo – razem z innymi mikroorganizmami tworzą tzw. superorgan, czyli mikrobiotę (florę bakteryjną, mikroflorę, mikrobiom). W sumie u każdej osoby to ok. 1000 różnych gatunków².

Chociaż kolonizują m.in. skórę i miejsca intymne, najwięcej jest ich w jelitach – aż 1–2 kg³. Dla porównania: waga mózgu to ok. 1,5 kg⁴. Jak działa flora bakteryjna jelit? Pełni wiele różnych funkcji, przede wszystkim:

• bierze udział w trawieniu i metabolizmie,
• pomaga kształtować odporność,
• wspomaga syntezę witamin, np. kwasu foliowego,
• wspiera wchłanianie minerałów, np. magnezu,
• wpływa na pracę układu nerwowego,
• ułatwia utrzymanie odpowiedniej masy ciała.

Co zaburza równowagę mikroflory jelitowej? 

Aby flora bakteryjna jelit mogła poprawnie pełnić swoją funkcję, bakterie muszą znajdować się w równowadze. Kluczowe są: proporcja „złych” i „dobrych” drobnoustrojów, liczebność oraz różnorodność gatunków. W takiej sytuacji mowa o eubiozie jelit (czyli harmonii). Jeśli coś jest nie tak, jelita znajdują się w stanie dysbiozy.

Co ciekawe, nie ma dwóch identycznych mikrobiot – u każdego człowieka ten ekosystem jest wyjątkowy. Można jednak zauważyć pewne podstawowe wzorce, które określają pożądany skład. Mikrobiom kształtuje się od narodzin, a niektórymi czynnikami można go później modyfikować.

Co zaburza równowagę mikroflory jelitowej u najmłodszych, a tym samym może obniżać odporność i powodować nieprzyjemne dolegliwości (np. zaparcia czy biegunkę)? Czynników jest sporo, a wśród nich najczęstsze to:

• stosowanie antybiotyków,
• niezdrowa dieta (np. nadmiar słodyczy),
• narażenie na stres (np. początek szkoły),
• niektóre choroby,
• zaniedbane zęby,
• obecność pasożytów.

7 sposobów na odbudowę flory bakteryjnej jelit u dziecka

Obawiasz się sezonu jesienno-zimowego i chcesz wesprzeć układ odpornościowy dziecka? A może Twoja pociecha jest właśnie po antybiotykoterapii? Poznaj 7 sposobów na odbudowę mikroflory jelitowej!

1. Zapewnij dziecku różnorodną dietę

Monotonny jadłospis zaburza skład mikroflory jelitowej, ponieważ dobroczynne mikroorganizmy nie mają czym się odżywić. Różne bakterie do wzrostu i pracy potrzebują różnych składników odżywczych, np. dla Bifidobacterium kluczowe jest białko roślinne⁵. Postaraj się więc włączyć do menu kolorowe warzywa i owoce, tłuste ryby, orzechy i nasiona, produkty pełnoziarniste, a także źródła białka zwierzęcego i roślinnego (mięso, strączki, nabiał).

2. Uważaj na słodycze, chipsy i przetworzoną żywność

Słodkie soczki, napoje gazowane, smakowe serki, batoniki, lody i czekoladki… Te produkty powinny jak najrzadziej gościć na talerzu dziecka. Cukier jest pożywką szczególnie dla tych bakterii, których nadmiar może zaburzać równowagę mikrobioty (np. E. coli). Dobrze unikać też mocno przetworzonej żywności z tłuszczami trans, m.in. chipsów czy fast-foodów.

3. Podawaj dziecku naturalne probiotyki

Mianem probiotyków określa się żywe mikroorganizmy, które można dostarczać organizmowi z suplementacją czy jedzeniem – aby zasiedlić jelita. Jaka żywność zawiera w sobie dobroczynne bakterie Lactobacillus (kwasu mlekowego)? Włącz do jadłospisu fermentowane produkty mleczne (jogurty, maślanki, kefiry, zsiadłe mleko) oraz kiszonki. Dla urozmaicenia można wypróbować nie tylko ogórki czy kapustę, lecz również np. rzodkiewkę, kalafiora, buraka czy paprykę.

4. Wzbogać menu o naturalne prebiotyki

Prebiotyki to takie substancje, które korzystnie wpływają na skład mikroflory jelit – bakterie wykorzystują je do namnażania, wzrostu i pracy. Naturalne prebiotyki (głównie inulinę i oligosacharydy) znajdziesz m.in. w bananach, cebuli, czosnku, karczochu, brokułach, cykorii czy szparagach.

5. Uważaj na sytuacje stresowe

Nadmierny i przewlekły stres to jeden z czynników, który może zwiększać przepuszczalność jelit oraz zaburzać ich mikroflorę. Chociaż może Ci się wydawać, że dziecko wcale nie ma czym się denerwować, takie wydarzenia jak pierwszy dzień szkoły, sprawdzian, zawody sportowe czy dodatkowe zajęcia mogą wywołać u niego niepożądane reakcje. Obserwuj więc swoją pociechę i w razie potrzeby reaguj na niepokojące znaki.

6. Zapewnij dziecku dawkę ruchu

Regularna aktywność fizyczna pobudza jelita do pracy i korzystnie wpływa na skład mikrobioty. Zapewnij więc dziecku codzienną dawkę ruchu, szczególnie tego na świeżym powietrzu. Uważaj jednak na bardzo intensywne treningi i brak regeneracji (co może grozić np. dzieciom trenującym konkretny sport lub uczącym się w szkole sportowej) – przetrenowanie może zadziałać na jelita odwrotnie⁶.

7. Rozważ zastosowanie suplementacji

Czasami jelita potrzebują dodatkowego wsparcia z zewnątrz, np. w okresie spadku odporności, podczas antybiotykoterapii czy intensywnego okresu treningowego. Jeśli istnieją takie wskazania, rozważ więc podanie dziecku suplementów uzupełniających mikroflorę jelit – z probiotykami. W składzie takich preparatów często znajdują się też prebiotyki (m.in. inulina) oraz inne substancje wspomagające zdrowie jelit (np. laktoferyna).

Każdego dnia doceniaj rolę jelit i wspomagaj ich pracę

„Drugi mózg człowieka” – właśnie takie miano mają jelita. Nic dziwnego: w końcu ich zdrowie jest kluczowe m.in. dla procesu trawienia, wchłaniania substancji odżywczych, działania układu nerwowego czy odporności. Na szczęście masz wpływ na ich pracę i możesz wspomagać równowagę mikroflory bakteryjnej – wystarczą małe kroki!