Dysortografia: przyczyny i leczenie. Jak rozpoznać dysortografię?

Dysortografia to specyficzne zaburzenie, związane z pisaniem wyrazów z błędami ortograficznymi. I nie chodzi o to, że osoba ze zdiagnozowaną dysortografią nie zna zasad poprawnej pisowni, ale o to, że przez zakłócenia percepcji wzrokowej lub słuchowej zapisuje słowa nieprawidłowo. Przeczytaj, jakie są przyczyny dysortografii i jak przebiega jej leczenie.

Spis treści

1. Dysortografia: jak rozpoznać?
2. Przyczyny dysortografii
3. Jak leczyć dysortografię?

Dysortografia ujawnia się w dzieciństwie, gdy dziecko rozpoczyna naukę pisania. Na początku może mylić wyrazy, które inaczej się wymawia, a inaczej pisze, np. śliwki (pisze się "w", słychać "f"), chleb ("b" i "p"), sad ("d" i "t"). Dziecko może też opuszczać niektóre litery, czasem nawet całe sylaby albo łączyć przyimki z rzeczownikami np. "wkinie", "wdomu". Trudność sprawiają też dziecku wyrazy, w których litery wyglądają podobnie, m.in. a-o, p-b, ł-l, m-n, g-d oraz te, które są zwierciadlanym odbiciem (b i d). Może mieć też problemy z zapisaniem słów, w których występują głoski sz, rz, dz oraz popełniać klasyczne błędy ortograficzne, czyli nieprawidłowo zapisywać wyrazy, w których występują: u-ó, rz-ż, ch-h.

Dysortografia: jak rozpoznać?

Nauczyciel szybciej zorientuje się, że ma do czynienia z dysortografią, jeśli towarzyszy jej jednocześnie dysgrafia, czyli trudności z pisaniem i dysleksja, czyli problemy w opanowaniu umiejętności czytania. Dzieci z tego typu zaburzeniami nie tylko robią błędy ortograficzne w wyrazach, ale też ich pismo jest niekształtne, o niepewnej linii. Często dłużej niż rówieśnicy literują słowa, nieprawidłowo dzielą je na sylaby, popełniają błędy w zmiękczeniach, w wyrazach o podobnym brzmieniu (np. g-k, z-s) lub "zjadają", czyli nie czytają końcówek słów.

Co istotne, dysortografia występuje u dzieci, których rozwój pod każdym innym względem jest prawidłowy. Są one w stanie nauczyć się i przyswoić zasady pisowni, a mimo to popełniają błędy ortograficzne.

Łatwiej stwierdzić dysortografię u małych dzieci, rozpoczynających dopiero naukę niż u starszych uczniów, bo w tym drugim wypadku może być ona wynikiem zaburzeń, ale też np. wcześniejszych zaniedbań w nauce.

Przyczyny dysortografii

Opanowanie umiejętności pisania wymaga odpowiedniego rozwoju funkcji wzrokowych i słuchowych, prawidłowej motoryki małej (składa się na nią sprawność dłoni i palców) i dużej (ogólna sprawność fizyczna), poprawnej mowy pod względem artykulacyjnym, zasobu słownictwa adekwatnego do wieku.

Lekarze nie są zgodni co do przyczyn powstawania dysortografii, ale część z nich jest zdania, że mogą za nią odpowiadać wrodzone bądź nabyte mikrouszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego w życiu płodowym lub w trakcie porodu, jeśli np. doszło do komplikacji okołoporodowych.

By stwierdzić, że dziecko ma dysortografię trzeba przeprowadzić badanie diagnostyczne, najlepiej w poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Czasem uważa się, że przyczyną dysortografii może być też dziedziczenie zaburzeń pisania. Po potwierdzeniu diagnozy można rozpocząć leczenie, czyli pracę z dzieckiem, by pomóc mu w opanowaniu pisania zgodnie z zasadami poprawnej pisowni.

Jak leczyć dysortografię?

Leczenie dysortografii wymaga wysiłku zarówno ze strony dziecka, jego rodziców, ale i nauczyciela. Na pewno na naukę poprawnego pisania trzeba poświęcić więcej czasu, ale dodatkowe ćwiczenia powinny być atrakcyjne dla dziecka, motywujące do dalszej pracy, a nie zniechęcające go do nauki. Najlepiej skorzystać z pomocy specjalistów (pedagoga, logopedy), którzy podpowiedzą jak najlepiej zdopingować dziecko, by więcej ćwiczyło.

Czasem wystarczy wprowadzić tzw. zabawy ortograficzne, w postaci wszelkiego rodzaju łamigłówek, rebusów, zagadek, dzięki którym dziecko szybciej zapamięta pisownię wyrazów, sprawiających mu największe trudności.

W opanowaniu skomplikowanych ortograficznie słów może też pomóc uczenie dziecka odpowiednich wierszyków lub piosenek. Najlepiej, żeby dodatkowa nauka sprawiała mu przyjemność i kojarzyła się z dobrą zabawą. Starsze dziecko, które już w miarę dobrze czyta, warto zachęcać do lektury książek, bo w ten sposób ma styczność z różnymi wyrazami.

Jeśli dysortografia nie wynika z zaburzeń percepcji wzroku, to dziecko podczas czytania zapamiętuje poszczególne słowa i z czasem zaczyna pisać je prawidłowo. Najważniejsze, żeby rodzice wykazali się cierpliwością w stosunku do dziecka z dysortografią, bo walka z tym zaburzeniem to mozolna, codzienna praca, wymagająca czasu i chęci. Na szczęście jednak przynosząca widoczne efekty. Nawet jeśli dysortografii nie da się wyleczyć całkowicie, to na pewno można opanować pisownię tych wyrazów, w których dziecko najczęściej popełnia błędy.