Różyczka u kobiet w ciąży a ryzyko wystąpienia poważnych wad płodu

2007-05-07 3:29

Różyczka jest wirusową chorobą zakaźną wieku dziecięcego, ale zapadają na nią także dorośli. Zwykle ma ona łagodny przebieg i nie trwa długo. Nie należy jej jednak lekceważyć ‒ zwłaszcza w przypadku kobiet planujących zajście w ciążę lub ciężarnych.

Autor: thinkstockphotos.com Różyczka w czasie ciąży powoduje poważne wady płodu

Spis treści

Jak przechorować różyczkę
Zakażenie różyczką w okresie ciąży jest groźne.
Ważne!
Różyczka ‒ pełna ochrona
Dr Piotr Gryglas o różyczce w czasie ciąży: To bardzo poważna sprawa

Różyczka objawia się niezbyt silnym bólem głowy, katarem, drapaniem w gardle, kaszlem, czasami lekką biegunką. Dolegliwości te pojawiają się 2‒3 tygodnie po zakażeniu, a ponieważ są charakterystyczne także dla zwykłego przeziębienia, bywają lekceważone. Sygnałem świadczącym o tym, że mamy do czynienia z różyczką jest powiększenie i bolesność węzłów chłonnych za uszami oraz na karku, temperatura dochodząca nawet do 39^o C, a także wysypka¹. Początkowo drobne, żywoczerwone grudki z tendencją do zlewania się w plamy pojawiają się na twarzy, a następnie na całym ciele. Wysypka trwa 2‒3 dni, a następnie blednie i niknie. Cofa się również powiększenie węzłów chłonnych¹.

Jak przechorować różyczkę

Przez pediatrów różyczka traktowana jest jako choroba banalna, niewymagająca specjalnego leczenia. Większość dzieci (ok. 70 proc.) przechodzi ją bardzo łagodnie (lub z niewielkimi objawami), nawet bez wysypki ‒ stąd trudności w jej diagnozowaniu. U dorosłych pojawiają się przykre dolegliwości, ale zwykle mijają bez powikłań. Niezależnie od wieku chorzy na różyczkę powinni pozostać w łóżku. Należy również ograniczyć kontakty z osobami, które nie chorowały, by uniknąć zarażania. W przypadku gdy różyczka przebiega z wysoką temperaturą można podawać leki przeciwgorączkowe i chłodne napoje. Po wyzdrowieniu warto pomyśleć o przyjmowaniu preparatów wzmacniających organizm (np. preparatów witaminowych).

Przeczytaj także:

Różyczka bezobjawowa? Sprawdź, czy chorowałaś na różyczkę i kiedy powinnaś się …

Świnka i różyczka u mężczyzn a niepłodność

Planowanie ciąży - przebadaj się, zanim zajdziesz w ciążę

Zakażenie różyczką w okresie ciąży jest groźne.

Dzwonek alarmowy powinien się uruchomić w przypadku gdy jesteśmy rodzicami dziewczynek lub gdy kobieta planuje zajść w ciążę. W pierwszym wypadku wyręczają nas obowiązkowe szczepienia (absolutnie nie wolno ich zaniedbać!), w drugim zaś musimy zadbać same o siebie. Różyczka u ciężarnych może skutkować rozwojem poważnych wad płodu. Wirus jest szczególnie niebezpieczny w pierwszym trymestrze ciąży, a zwłaszcza w pierwszych ośmiu jej tygodniach, gdy kształtują się narządy nienarodzonego dziecka. Nie posiada ono jeszcze własnego systemu odpornościowego, a zakażona krew matki przenosi wirusa do jego organizmu. Ryzyko wystąpienia wad płodu u zakażonych kobiet waha się od 10 do 50 proc. Wady te obejmują przeważnie narząd wzroku (zaćma, jaskra), narząd słuchu (głuchota), mózg (upośledzenie umysłowe, wodogłowie). Mogą także wystąpić deformacje kostne oraz uszkodzenia serca i wątroby. Zachorowanie na różyczkę między 12. a 16. tygodniem ciąży zmniejsza ryzyko zakażenia płodu o połowę. Infekcja w późniejszym okresie ciąży (po 16. tygodniu) nie musi powodować wad rozwojowych¹.

Kluczowe zalecenia

                Różyczka przebyta w dzieciństwie uodparnia na wirusa. Kobiety, które nie są pewne, czy przechorowały różyczkę w dzieciństwie, a planują zajść w ciążę, powinny wykonać badanie krwi na obecność przeciwciał (badanie to ze skierowaniem jest wykonywane za darmo). Z wynikami należy zgłosić się do lekarza, który podejmie decyzję o ewentualnym szczepieniu. Szczepionka (np. Rudivax) jest dostępna odpłatnie; można kupić ją na receptą w aptece.
Jeżeli ciężarna nie chorowała i nie szczepiła się przeciwko różyczce, winna kontaktować się wyłącznie ze zdrowymi osobami.
Przed spotkaniem ze znajomymi mającymi dzieci, nie należy wahać się przed zapytaniem ich, czy pociechy są w pełni zdrowe i czy już przechodziły różyczkę.
Kobiety ciężarne, które stykały się z  osobą zakażoną wirusem różyczki i nie wiedzą, czy są na niego uodpornione – winny jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Lekarz podejmie decyzję o ewentualnym podaniu zastrzyku z globiną odpornościową. Czas, jaki minął od momentu kontaktu z osobą chorą, powinien być jak najkrótszy.

Ważne!

Czas inkubacji różyczki waha się od 12 do 23 dni (średnio 14 dni)1. Okres zakażania rozpoczyna się siedem dni przed wystąpieniem wysypki i trwa od jednego do dwóch tygodni po jej ustąpieniu.

Różyczka ‒ pełna ochrona

W Polsce szczepienia dzieci przeciwko różyczce są obowiązkowe i wykonywane dwukrotnie.
Po raz pierwszy dzieci są szczepione w wieku 13‒14 miesięcy, a następnie w wieku pokwitania, tj. w wieku 13 lat. Ten drugi termin jest szczególnie ważny dla dziewczynek. Podawana szczepionka może być skojarzona i wtedy uodparnia przeciwko odrze, śwince i różyczce. Przyjmuje się, że taka szczepionka chroni przed zachorowaniem przez okres około 10 lat.
Trwałą odporność na wirusa zapewnia wyłącznie przechorowanie różyczki.
Nie ma powodu, aby chronić dzieci przed naturalnym zachorowaniem na różyczkę ‒ oczywiście tylko wtedy, gdy ich organizm nie jest osłabiony przebytą niedawno inną chorobą.