Planowanie ciąży - przebadaj się, zanim zajdziesz w ciążę

Od stanu zdrowia mamy zależy zdrowie przyszłego dziecka, dlatego się zbadaj, zanim dojdzie do ciąży. Badania nie tylko ocenią, w jakiej kondycji jest twój organizm, ale też zmniejszą ryzyko kłopotów z donoszeniem ciąży, a może pozwolą wykryć źródło ewentualnych problemów z zajściem w ciążę.

Chcesz zajść w ciążę? Nim do tego dojdzie - zrób zalecane badania. Wiele z nich może wykluczyć schorzenia czy infekcje groźne dla ciąży lub zmniejszające na nią szanse. Niestety, nie każdy lekarz przywiązuje do tego odpowiednią wagę – jeśli nie dostaniesz skierowania ani nawet porady na ten temat, zrób badania laboratoryjne na własną rękę (i rozważ zmianę lekarza).

Jeśli chcesz zminimalizować ryzyko niepowodzenia, przed ciążą powinnaś wykonać przynajmniej kilka badań.

Badania przed ciążą

• Badanie ogólne moczu – podstawowe badanie wykrywające choroby nerek i zakażenia układu moczowo-płciowego, które są jedną z głównych przyczyn powikłań położniczych i powinny być całkowicie wyleczone przed zajściem w ciążę.
• Morfologia krwi - służy ocenie ogólnego stanu zdrowia, umożliwia wykrycie niektórych chorób i infekcji, np. anemii, zaburzeń krzepnięcia krwi, niedoborów odporności.
• Badanie biochemiczne krwi – pozwala skontrolować m.in. stężenie glukozy, kreatyniny, elektrolitów (sód, potas), bilirubiny, ALT, ALP (próby wątrobowe). Szczególnie ważne jest badanie stężenia cukru (glukozy), by wykluczyć cukrzycę. Choroba ta (nieleczona) może być bowiem przyczyną niedorozwoju niektórych narządów dziecka czy przerostu mięśnia sercowego, spowodować przedwczesny poród bądź nadmierną wielkość płodu, co zwiększa ryzyko komplikacji.

• Badanie krwi w kierunku różyczki, toksoplazmozy, chlamydiozy, cytomegalii. Wymienione infekcje – jeśli przyplączą się w ciąży po raz pierwszy – powodują ciężkie wady płodu lub utratę ciąży, chlamydioza zaś utrudnia zajście w ciążę. Jednak jeśli w przeszłości miałaś już kontakt z wywołującym chorobę drobnoustrojem, w twojej krwi pojawiły się przeciwciała, które cię na tę infekcję uodporniły. Sprawdź, czy je masz, badając obecność przeciwciał IgG toksoplazmozy, różyczki, chlamydia trachomatis i cytomegalii. Uwaga: choć cytomegalia jest groźna dla płodu, nie ma na nią leku ani szczepionki, w razie braku odporności trzeba więc zachować ostrożność, np. unikać przed-szkoli, bliskich kontaktów z dziećmi (to głównie dzieci przenoszą tę infekcję).
• Badanie krwi na obecność przeciwciał ANTY-HBS i ANTY-HCV, wykrywające zapalenie wątroby wirusem typu B i C. W przypadku tych zakażeń nie ma wprawdzie śmiertelnego zagrożenia dla płodu, jednak wirus niszczący wątrobę może przenieść się na dziecko w czasie porodu. Upewnij się więc, czy nie jesteś zakażona, a jeśli tak – poddaj się leczeniu, zanim zajdziesz w ciążę.
• Badanie na obecność wirusa HIV – powinno ono być wykonane u każdej przyszłej mamy, bo kobieta nieświadoma swojego zakażenia (a szacuje się, że ok. 30 proc. nosicieli HIV o tym nie wie) może przekazać wirusa dziecku podczas porodu. A gdy matka wie, że jest zakażona i poinformuje o tym personel szpitala – jej dziecko urodzi się zdrowe.
• Badanie stężenia prolaktyny – podwyższone stężenie tego hormonu we krwi powoduje problemy z zajściem w ciążę.

• Badanie stężenia hormonów tarczycy.  Złe funkcjonowanie gruczołu tarczycy może mieć bardzo negatywne skutki. Niedoczynność tarczycy może spowodować ciężkie upośledzenie umysłowe płodu i wady układu kostnego, przedwczesne odklejenie się łożyska, a nawet poronienie. Czasami w ogóle uniemożliwia zajście w ciążę. Także nadczynność tarczycy może prowadzić do komplikacji (nadciśnienie, stan przedrzucawkowy, wady płodu). By nie narażać siebie i dziecka, zrób badania stężenia hormonów tarczycy jeszcze przed ciążą.Tarczyca produkuje i wydziela do krwi trzy hormony: tyroksynę (T4), trójjodotyroninę (T3) oraz kalcytoninę. Hormonem ważnym dla funkcjonowania tarczycy jest też produkowana przez przysadkę mózgową tyreotropina (TSH), która pobudza tarczycę do produkcji T4 i T3 – dlatego w badaniach kontrolnych ocenia się stężenia zarówno T4 i T3, jak też TSH. Jeśli wynik okaże się nieprawidłowy, powinnaś zgłosić się do lekarza endokrynologa i poddać się dalszym badaniom lub rozpocząć leczenie. Dopiero wówczas, gdy funkcja tarczycy zostanie wyrównana, możesz starać się o dziecko.