Badania przed ciążą: co zbadać zanim zajdziesz w ciążę

Coraz częściej myślisz o tym, by zostać mamą? To odpowiedzialna decyzja, zbadaj więc stan swojego zdrowia i wylecz schorzenia, mogące zagrozić tobie lub dziecku. Podpowiadamy, jakie badania zrobić przed zajściem w ciążę.

Każda kobieta pragnie, by jej dziecko urodziło się zdrowe. Ale żeby to pragnienie się spełniło, powinnaś wiedzieć, że na przebieg ciąży decydujący wpływ będzie miała kondycja twojego organizmu, a także twój tryb życia. 
Świadome macierzyństwo nie zaczyna się w momencie poczęcia. Większość lekarzy jest zdania, że przygotowania do ciąży najlepiej rozpocząć przynajmniej 6 miesięcy przed planowanym poczęciem. Wtedy jest wystarczająco dużo czasu na zrobienie badań, a jeśli okaże się to konieczne – również na przeprowadzenie kuracji, po której organizm zdąży oczyścić się z pozostałości leków i powrócić do formy. Dlatego o planach macierzyńskich musisz odpowiednio wcześnie porozmawiać z ginekologiem – on dokładnie skontroluje stan twojego zdrowia i pokieruje przygotowaniami.

Przed planowaną ciążą odwiedź ginekologa

Żadne schorzenie dróg rodnych nie jest obojętne dla przebiegu ciąży. Infekcja, nadżerka, stan zapalny czy grzybica mogą być przyczyną powikłań lub niekorzystnie wpłynąć na rozwijający się płód. Schorzeniom tym nie muszą towarzyszyć tak charakterystyczne objawy, jak upławy, plamienia czy bóle w podbrzuszu, dlatego, żeby zawczasu wykryć zagrożenie, powinnaś zrobić badania.

• Cytologia

Badanie to polega na pobraniu komórek nabłonka z tarczy oraz kanału szyjki macicy i umożliwia wykrycie m.in. nadżerki i stanów zapalnych. Choć sama nadżerka nie jest zagrożeniem dla ciąży, to pod wpływem hormonów ciążowych często się powiększa. Może też krwawić, budząc niepokój przyszłej mamy. Poza tym, nadżerkom zwykle towarzyszą stany zapalne. Nieleczone, niosą ryzyko pojawienia się komórek nowotworowych. U kobiet planujących ciążę nadżerkę leczy się (w miarę możliwości) farmakologicznie – chodzi o to, by uniknąć powstania blizn na śluzówce szyjki macicy, które mogłyby utrudnić zajście w ciążę. Ginekolog przepisuje więc leki przeciwzapalne i stymulujące nadżerkę do wygojenia się i co pewien czas kontroluje zmianę (proces gojenia się nadżerki może trwać nawet kilka miesięcy). Jeśli w trakcie kuracji pojawiają się upławy, lekarz dodatkowo zaleca globulki dopochwowe. Taka terapia jest jednak możliwa, gdy nadżerka jest mała, przy większych stosuje się już inne metody – laser, krioterapię, elektrokoagulację.

• Badanie czystości pochwy

Bakteriologiczna ocena wydzieliny pobranej z pochwy pozwala stwierdzić istnienie stanu zapalnego i określić jego przyczynę, np. infekcję bakteryjną lub grzybiczą. Przewlekłe zapalenie pochwy zwykle rozszerza się na kanał szyjki macicy, potem na błonę śluzową macicy, jajowody, przydatki, czasem na cewkę moczową. W efekcie infekcja może utrudnić zajście w ciążę, może też dojść do zakażenia dziecka. 
Leczenie bakteryjnych i grzybiczych infekcji pochwy (dość często są to infekcje mieszane, obie jednocześnie) trwa zwykle 7–14 dni i jest stosunkowo proste, pod warunkiem że kurację prowadzą oboje partnerzy. W przeciwnym wypadku występuje efekt ping-ponga, czyli wzajemne zarażanie się i nawroty choroby. W leczeniu stosuje się sulfonamidy, antybiotyki i preparaty przeciwgrzybicze – doustnie i dopochwowo, a w przypadku leczenia infekcji u mężczyzny – w postaci maści do smarowania.

• USG narządu rodnego, wykonane przez pochwę (tzw. transwaginalne)

Ujawnia m.in. wady budowy i obecność guzów macicy. Mięśniaki (guzy macicy) mogą utrudnić, a nawet uniemożliwić zajście w ciążę. Podczas jej trwania też sprawiają problemy, bo pod wpływem hormonów płciowych szybko się powiększają i bywają przyczyną poronień. 
U kobiet planujących ciążę farmakologiczne leczenie mięśniaków (prowadzące do ich zmniejszenia) nie sprawdza się. Stosuje się je ewentualnie jako przygotowanie do zabiegu chirurgicznego, bo jedynie operacyjne usunięcie tych guzów zapobiega komplikacjom w trakcie ciąży. Zależnie od wielkości i usytuowania mięśniaków, usuwa się je laparoskopowo, przez pochwę lub w czasie tradycyjnej operacji brzusznej.

Badania przed ciążą: zbadaj krew

Nie mniej ważne od ginekologicznych są badania krwi. Dostarczają informacji, dzięki którym można przewidzieć wiele zagrożeń i zapobiec im.

• Morfologia

Wykaże, czy nie cierpisz np. na niedokrwistość (najczęściej z powodu niedoboru żelaza). Podczas ciąży pogłębia się ona i może stanowić zagrożenie i dla przyszłej mamy, i prawidłowego rozwoju dziecka.

• Poziom glukozy

Badanie może wykryć cukrzycę, która do tej pory nie dawała żadnych objawów. Chorobę trzeba opanować przed zajściem w ciążę, bo wahania poziomu cukru we krwi i cukrzyca są bardzo niebezpieczne dla płodu.

• Grupa krwi i czynnik Rh

Temu badaniu musicie poddać się oboje, ty i twój partner. Gdy okaże się, że masz współczynnik Rh–, a przyszły ojciec Rh+, zachodzi ryzyko konfliktu serologicznego. Wystąpi on, jeśli dziecko odziedziczy czynnik Rh+ po ojcu. Wtedy w czasie drugiej ciąży system immunologiczny matki atakuje przenikające do jej krwiobiegu krwinki dziecka. Konsekwencją jest choroba hemolityczna płodu, która może doprowadzić do jego śmierci. Aby zapobiec konfliktowi, po pierwszej ciąży matce podaje się zastrzyk z gammaglobuliną.

• Poziom hormonów tarczycy

Zbyt niski może uniemożliwić ci zajście w ciążę lub być przyczyną poronienia, natomiast zbyt wysoki – spowodować przedwczesny poród. Dlatego warto sprawdzić i pod kontrolą specjalisty endokrynologa wyrównać ich poziom.

• Test na obecność wirusów cytomegalii, różyczki i toksoplazmozy

Wykaże, czy masz przeciwciała, które świadczą o przebyciu tych chorób i chronią cię przed świeżą infekcją. Zarażenie się podczas ciąży mogłoby doprowadzić do zakażenia płodu, następstwem czego są m.in. zaburzenia i opóźnienia w rozwoju umysłowym dziecka.
Lekarz może ci zalecić jeszcze inne badania – po to, by ciąża przebiegła bez problemów.

miesięcznik "M jak mama"