Zespół różyczki wrodzonej - skutek różyczki w ciąży

Różyczka u kobiet w ciąży niesie ze sobą poważne ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u dziecka. To dlatego, że wirus różyczki z łatwością może dostać się do organizmu dziecka drogą przezłożyskową. Różyczka w ciąży jest szczególnie niebezpieczna w pierwszym trymestrze ciąży. Jakie wady wrodzone u dziecka może spowodować różyczka u kobiety w ciąży?

Różyczka u kobiet w ciąży może prowadzić do pojawienia się szeregu wad wrodzonych u dziecka, które lekarze określają jako zespół różyczki wrodzonej (zespół Gregga). Różyczka w ciąży jest szczególnie niebezpieczna w pierwszym trymestrze ciąży.

Różyczka u kobiet w ciąży: pierwotne zachorowanie na różyczkę

Różyczka stanowi przede wszystkim zagrożenie dla kobiet w ciąży, które wcześniej nie chorowały na różyczkę lub nie były szczepione przeciw różyczce. przy pierwotnym zachorowaniu na różyczkę w ciąży ryzyko wystąpienia poważnych wad płodu jest największe w pierwszym trymestrze ciąży: wynosi ono około 90 procent przy zakażeniu różyczką do 11 tygodnia ciąży, 33 procent przy zarażeniu różyczką w 11-12 tygodniu ciąży, 11 procent w 13-14 tygodniu, po czym wzrasta znów do 24 procent w 15-16 tygodniu ciąży. W kolejnych tygodniach ciąży, zachorowanie na różyczkę przyszłej matki nie zwiększa w znaczący sposób występowania wad u płodu, nawet pomimo stwierdzenia infekcji. Najdłużej utrzymuje się ryzyko wystąpienia zaburzeń słuchu.

Różyczka u kobiet w ciąży: wtórne zachorowanie na różyczkę

Ryzyko powtórnego zachorowania dotyczy 5 procent osób po naturalnym przebyciu choroby i do 50 procent zaszczepionych, zależnie od czasu, który upłynął od szczepienia. Co ważne, w tym przypadku ryzyko rozwoju wad płodu kształtuje się na poziomie 5-8 procent w pierwszym trymestrze, potem staje się minimalne.

Różyczka u kobiet w ciąży: jakie wady wrodzone grożą dziecku?

U dzieci z zespołem różyczki wrodzonej (zespołem Gregga) występują najczęściej:

• wady serca i dużych naczyń (48 procent chorych dzieci) – przetrwały przewód tętniczy, ubytki przegrody międzyprzedsionkowej i międzykomorowej i zwężenie tętnicy płucnej
• wady narządu wzroku (71 procent chorych dzieci) - zaćma, jaskra, zapalenie siatkówki i naczyniówki (tzw. retinopatia typu "sól i pieprz"), małoocze, zez
• zaburzenia słuchu (67 procent chorych dzieci) lub głuchota (łącznie powyższe trzy rodzaje wad współtworzą tzw. triadę różyczkową Gregga)
• zaburzenia neurologiczne: przewlekłe zapalenie opon mózgowych, mikrocefalia, zapalenia naczyń mózgowych, zwiększone ryzyko zachorowanie na schizofrenię i autyzm
• wady narządów płciowych,
• patologie kostne (prowadzące np. do deformacji kończyn czy uszkodzenia zębów mlecznych),
• wysypka skórna,
• schorzenia wątroby,
• schorzenia płuc,
• schorzenia nerek.

Wirus różyczki zwiększa również ryzyko wczesnego poronienia lub urodzenia martwego dziecka. Przedwczesna śmierć dotyka do 35 procent chorych z zespołem różyczki wrodzonej.

W późniejszym wieku wzrasta ryzyka zachorowania na cukrzycę insulinozależną (20 procent chorych), pojawienie się zaburzeń pracy tarczycy (5 procent chorych), jaskry oraz innych problemów ze wzrokiem, wynikających z wcześniej opisanych wad. Rzadkie, ale bardzo niebezpieczne są powikłania neurologiczne w formie progresywnego różyczkowego zapalenia mózgu (PRP, progressive rubella panencephalitis).

Różyczka u kobiet w ciąży: jak nie zachorować?

• Różyczka przebyta w dzieciństwie uodparnia na wirusa. Gdy nie jesteś pewna, czy chorowałaś i planujesz zajść w ciążę, zrób badanie krwi na obecność przeciwciał (ze skierowaniem jest wykonywane za darmo). Z wynikami zgłoś się do lekarza, a on podejmie decyzję o ewentualnym szczepieniu. Szczepionka (np. rudivax) jest odpłatna. Kupisz ją w aptece na receptę, kosztuje ok. 40 zł.
• Jeżeli nie chorowałaś i nie szczepiłaś się przeciwko różyczce, a jesteś w ciąży, kontaktuj się tylko ze zdrowymi osobami.
• Zanim odwiedzisz znajomych mających dzieci, nie wstydź się zapytać, czy nie są chore i czy już przechodziły różyczkę.
• Jeśli jesteś w ciąży i zetknęłaś się z osobą zakażoną wirusem, a nie wiesz, czy twój organizm jest na niego odporny - jak najszybciej idź do lekarza. On zdecyduje, czy możesz jeszcze dostać zastrzyk z globuliną odpornościową. Czas, jaki minął od momentu kontaktu z osobą chorą, powinien być jak najkrótszy.

Agnieszka Paculanka