Ciąża pozamaciczna: leczenie farmakologiczne lub usunięcie

Jeśli podejrzewasz, że jesteś w ciąży, nie odwlekaj wizyty u ginekologa. Zdarza się, że zapłodnione jajeczko nie dotrze do macicy: zabłądzi i rozwija się poza nią. Wtedy trzeba działać szybko, bo ciąża pozamaciczna to duże zagrożenie dla twego zdrowia. Jak rozpoznać ciążę pozamaciczną? Czy zawsze konieczne jest jej usunięcie operacyjne czy można zastosować leczenie farmakologiczne?

Ciąża pozamaciczna (ektopowa), jeśli nie zostanie w porę usunięta, może doprowadzić do bardzo niebezpiecznego wewnętrznego krwotoku. Wtedy naprawdę liczy się czas. Szybka interwencja lekarza ratuje nie tylko zdrowie i życie kobiety. Daje też jej szansę na to, że w przyszłości będzie mogła zostać matką. To bardzo ważne, ponieważ wśród pacjentek przeważają młode kobiety w wieku 26–30 lat, które dopiero planują macierzyństwo.

Ciąża pozamaciczna: trudne rozpoznanie

Niekiedy ciąża pozamaciczna sama obumiera, zostaje wchłonięta przez tkanki i kobieta może nawet nie wiedzieć, że była w ciąży. Ale gdy ciąża rozwija się nadal, może stanowić duże zagrożenie. Dlatego ważne jest jej szybkie rozpoznanie. Początkowo trudno ją odróżnić od zapalenia jajowodu czy wyrostka robaczkowego. Niewielkie krwawienie lub plamienie nie pomaga rozpoznać sytuacji, gdyż zdarza się również przy prawidłowo przebiegającej ciąży. Jeśli plamieniu (nie zaś krwawieniu) towarzyszy ból, prawdopodobieństwo istnienia ciąży pozamacicznej jest bardzo duże. Jest to ostry ból, który nie ustępuje i obejmuje zwykle jedną stronę brzucha. Gdy doszło do krwawienia wewnętrznego, ból promieniuje w kierunku barku i przepony. Krwawienie wewnętrzne rozpoznaje się po szybkim tętnie, niskim ciśnieniu krwi, bladości skóry (niedokrwistość) i obfitym poceniu się. W takiej sytuacji konieczna jest błyskawiczna pomoc medyczna. Lekarz najpierw przeprowadzi wywiad, a następnie zleci wykonanie oznaczenia stężenia gonadotropiny kosmówkowej (HCG) we krwi. Obecność tego hormonu potwierdza ciążę. Jeżeli w ciągu 48 godzin stężenie HCG we krwi nie wzrośnie o 66–100 proc., należy podejrzewać ciążę pozamaciczną. By mieć pewność, wykonuje się przezpochwowe USG. Gdy w macicy nie widać pęcherzyka ciążowego, to znaczy, że wstępna diagnoza została potwierdzona.

Ciąża pozamaciczna: leki albo zabieg

Postępowanie lekarskie zależy od stopnia rozwoju ciąży ektopowej. Gdy jest mała (poniżej 3 cm średnicy) i nie grozi jeszcze pęknięciem, stosuje się leczenie farmakologiczne – metotreksat w postaci zastrzyków. Czasami wystarcza już jedna dawka, by zmiany ciążowe się cofnęły, a stężenie beta-HCG przestało wzrastać. Warunkiem zastosowania leku jest brak czynności serca płodu widocznego poza jamą macicy oraz niestwierdzenie współistniejącej ciąży wewnątrzmacicznej (czasem się tak zdarza). Najczęściej jednak pierwsza ciąża pozamaciczna rozwija się przez 7–8 tygodni. Aby nie doszło do pęknięcia jajowodu, jedynym ratunkiem jest zabieg. Do niedawna ciążę pozamaciczną usuwano operacyjnie, po przecięciu powłok brzusznych. Obecnie stosuje się z reguły laparoskopię. W znieczuleniu ogólnym, przez niewielkie nacięcia w skórze, do jamy brzusznej lekarz wprowadza trzy końcówki aparatu. Jedna z nich to kamera, a dwie pozostałe – narzędzia chirurgiczne. Bywa, że jajowodu nie da się uratować, ale często jest możliwa operacja oszczędzająca. Po laparoskopii ranki goją się bardzo szybko, a powstałe po zabiegu blizny są prawie niewidoczne.

Postępowanie po ciąży pozamacicznej

Po wyjściu ze szpitala kobieta powinna być pod stałą opieką ginekologa. W odpowiednim czasie zdejmie on szwy i sprawdzi, czy wszystko jest w porządku. Jeśli udało się uratować jajowód, pół roku po zabiegu należy sprawdzić jego drożność. Badanie to wykonuje się w pierwszej fazie cyklu (czyli między końcem miesiączki a owulacją). Polega ono na wstrzyknięciu – za pomocą specjalnego przyrządu – kontrastu, który wypełnia szyjkę, jamę macicy oraz jajowody. Jednocześnie na monitorze USG lekarz obserwuje, jak kontrast przemieszcza się w narządach. Jeśli obraz jest prawidłowy, nie ma powodów do niepokoju, można planować kolejną ciążę. Nie trzeba się obawiać, że kolejne zapłodnienie zakończy się podobnie. Gdy jednak oczekiwana miesiączka spóźnia się, należy szybko zgłosić się do lekarza, by sprawdzić, czy jajeczko bezpiecznie dotarło do macicy. Wiele pań obawia się, że ciąża i zabieg rozregulowały ich organizm i teraz nie będą wiedziały, kiedy mają owulację. Ale wtedy można poprosić ginekologa, by określił, kiedy są dni płodne. Po drugie, w aptekach dostępne są testy owulacyjne, które można przeprowadzić samodzielnie. Ale oprócz opieki medycznej ważna jest też postawa wobec siebie samej. Psychologowie podkreślają, że dla kobiety, która przeszła traumę ciąży pozamacicznej, ważne są pierwsze miesiące po wyjściu ze szpitala. Rozmyślanie o tym, co się stało, niczemu nie służy. Wręcz przeciwnie, utrudnia zajście w kolejną ciążę. Im bardziej się staramy, im bardziej planujemy, tym efekty są mniej zadowalające. W rehabilitacji psychicznej kobiety, która przeżyła ciążę pozamaciczną, duże znaczenie ma również rodzina. Nie ma mowy, by pod adresem kobiety padały jakiekolwiek oskarżenia. Im więcej ciepła i mniej rozmów na ten temat, tym lepiej. Codzienne dbanie o siebie jest równie ważne: teraz nie można bagatelizować najmniejszych nawet przeziębień. Nie można zapominać również o stomatologu. To ważne, by przyszła mama miała zdrowe zęby.

miesięcznik "M jak mama"