BLIŹNIĘTA SYJAMSKIE: dlaczego dzieci rodzą się zrośnięte?

Bliźniaki syjamskie powstają w wyniku wadliwego podziału zapłodnionej komórki jajowej. W większości przypadków rodzą się martwe lub ulegają poronieniu we wczesnym etapie ciąży. Te z nich, które urodziły się żywe, mogą być poddane skomplikowanym operacjom rozdzielenia. Zabiegi udają się wtedy, gdy bliźnięta mają mało wspólnych organów. Sprawdź, ile mogą przeżyć bliźnięta syjamskie.

Bliźnięta syjamskie – dlaczego dzieci rodzą się zrośnięte?

Bliźnięta syjamskie (bliźnięta zrośnięte) rodzą się z powodu błędu genetycznego, który jest skutkiem niecałkowitego podziału zapłodnionej komórki jajowej. Bliźnięta zrośnięte zawsze są bliźniętami jednojajowymi, a powstają, kiedy zapłodniona komórka jajowa zaczyna dzielić się z opóźnieniem, czyli po 13. dniu od zapłodnienia. Dwie identyczne grupy komórek nie rozdzielają się całkowicie, a im później zaczną proces podziału, tym więcej bliźnięta będą miały wspólnych organów.

Rozdzielenie bliźniąt syjamskich jest zabiegiem skomplikowanym, a ryzyko jego niepowodzenia wzrasta, kiedy rozdzielane osobniki mają wspólne układy wewnętrzne lub części ciała.

Jak długo żyją bliźnięta syjamskie?

Często bliźnięta syjamskie rodzą się martwe lub ulegają poronieniu we wczesnym etapie ciąży. Procent martwych, przedwczesnych urodzeń szacuje się od 40 do 86%. Trudno jest dokładnie oszacować tę liczbę, bo najczęstsze występowanie wady genetycznej zauważono w Indiach i krajach afrykańskich, a te nie prowadzą dokładnych statystyk.

Szacuje się, że w Europie częstotliwość powstawania w ten sposób zaburzonej ciąży mnogiej wynosi 1:33 000, ale porody bliźniąt zdolnych do przeżycia zdarzają się rzadziej, raz na 100 tys. urodzin. W zależności od tego, czy poszczególne osobniki mają odpowiednią liczbę organów wewnętrznych, podejmuje się próby ich rozdzielenia, inne przeżywają wiele lat bez poddawania się operacji.

Najsłynniejsze bliźnięta syjamskie

Chociaż pierwsze przedstawienia zrośniętych bliźniąt pochodzą z Anatolii i datowane są na 6500 lat p.n.e, to nazwa wady wzięła się od tych XIX-wiecznych braci z Syjamu (dziś Tajlandia), którzy zarabiali pieniądze i zdobyli popularność eksponując swoją inność. Bracia Chang i Eng urodzili się w 1811 roku i przeżyli nierozdzieleni aż 63 lata. Poślubili córki pastora z Karoliny Północnej i mieli 22 zdrowych dzieci. Kiedy jeden z braci dostał śmiertelnego udaru mózgu, drugi odmówił próby rozdzielenia z bratem i zmarł kilka godzin później.

Bliźnięta syjamskie w Polsce

Najbardziej znane polskie bliźniaczki syjamskie to Daria i Olga z Janikowa, zrośnięte m.in. częścią kręgosłupa. Dziewczynki urodziły się w 2003 roku, a operacji rozdzielenia poddane zostały w 2005 roku, dzięki wsparciu króla Arabii Saudyjskiej, który sfinansował zabieg i opiekę medyczną w saudyjskiej klinice. Rozdzielenie przebiegło pomyślnie i obie dziewczynki mogą funkcjonować samodzielnie.

W styczniu 2014 roku w Warszawie urodziły się kolejne bliźnięta syjamskie. Bracia rozdzieleni zostali już następnego dnia po narodzinach. Chłopcy zrośnięci byli brzuszkami, a operacja objęła m.in. rozdzielenie pętli jelitowej i przewodu moczowego.

Rodzaje bliźniąt syjamskich

Rodzaje połączeń ciał bliźniąt są różne i to właśnie od stopnia zrośnięcia zależy ewentualna możliwość funkcjonowania rodzeństwa oddzielnie. Dzieci zrośnięte klatką piersiową, przeponą i nadbrzuszem mogą mieć wspólne elementy układu pokarmowego, wątroby i serca. Bliźnięta zrośnięte nadbrzuszem, pępkiem i wyrostkiem mieczykowatym mogą mieć wspólne elementy układu moczowego, pokarmowego oraz wątroby i dróg żółciowych. Dzieci zrośnięte pośladkami, kością ogonową i kością krzyżową prawdopodobnie będą miały wspólny układ nerwowy, moczowy oraz przewód pokarmowy. Bliźnięta zrośnięte czaszką i zatokami żylnymi mają połączony układ nerwowy.

Bliźnięta zrośnięte dzieli się na dwie grupy:

- symetryczne (diplopagus),

- asymetryczne (heteropagus).

Bliźnięta symetryczne zrośnięte są najczęściej częścią brzuszną, krzyżowo-lędźwiową lub głowami. W przypadku bliźniąt asymetrycznych jeden z osobników jest mniejszy i zależny od drugiego. Nazywany bywa płodem pasożytniczym lub pasożytem.

Anna Jakimiuk