Poród: co robić, gdy odchodzą wody płodowe?

Jak odróżnić wody płodowe od innych płynów ustrojowych? Dlaczego kolor wód płodowych jest ważny? Co będzie, gdy wody odejdą za wcześnie? Czy odejście wód płodowych to znak, że natychmiast musisz jechać do szpitala?

Spis treści

1. Co to jest pęcherz płodowy?
2. Pęknięcie pęcherza płodowego i odejście wód płodowych
3. Skąd pewność, że to wody płodowe?
4. Gdy wody odpływają przed terminem porodu?
5. Ważny kolor wód płodowych
6. Gdy odejdą wody płodowe, jedź do szpitala

Wody płodowe (płyn owodniowy), znajdujący się w pęcherzu płodowym, ma za zadanie chronić rosnące dziecko. Warto poznać odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące wód płodowych, by oszczędzić sobie niepotrzebnego stresu.

Co to jest pęcherz płodowy?

Dziecko rozwija się w macicy, w pęcherzu płodowym. Jest to specjalny worek uformowany z błon płodowych (owodni i kosmówki), wypełniony wodami płodowymi. Pęcherz płodowy nie tylko chroni dziecko przed urazami i zapewnia mu stałą temperaturę, ale też zabezpiecza wody i zanurzonego w nich malca przed bakteriami (które mogłyby przedostać się z pochwy) i wszelkimi innymi zanieczyszczeniami. W prawidłowo przebiegającej ciąży płyn owodniowy jest ciągle produkowany i wchłaniany. Wytwarzaniem i wchłanianiem wód płodowych zajmuje się nabłonek owodni. Płynu przybywa i ubywa także dlatego, że dziecko połyka wody płodowe oraz robi siusiu.

Pęknięcie pęcherza płodowego i odejście wód płodowych

Zazwyczaj pęknięcie pęcherza i odejście wód płodowych następuje podczas II fazy porodu, czyli już w szpitalu. Czasem jednak (dotyczy to 10 proc. ciąż) to pierwsza oznaka zbliżającego się porodu. Dziecko, napierając na kanał rodny, rozciąga pęcherz płodowy i doprowadza do jego pęknięcia. Pęcherz nie rozpada się na wiele kawałków, a robi się w nim szczelina. Dlatego zwykle nie dochodzi do utraty więcej niż 1/4 wód i dzieci nie rodzą się "na sucho". Niektóre mamy wspominają, że wody z nich chlusnęły jak z odkręconego kranu. Inne poczuły tylko wilgoć na bieliźnie (jak przy miesiączce), bo płyn owodniowy jedynie się sączył, ale zwróciły uwagę na charakterystyczny zapach świeżych ryb.

Pod koniec ciąży wilgotność w pochwie się zwiększa (bo odchodzi czop śluzowy), bywa więc tak, że kobieta nie zauważa, że pęcherz jest już nieszczelny, a nadejście porodu rozpoznaje po bólach (skurczach macicy). Skurcze często występują wkrótce po przedwczesnym pęknięciu pęcherza, ponieważ jest ono sygnałem dla macicy, że nadszedł czas, by wypchnąć dziecko na świat.

Skąd pewność, że to wody płodowe?

Kobiety, u których wody chlustają, nie mają problemu z rozpoznaniem, że pękł pęcherz płodowy. Ale jeśli wody się sączą, jest trudniej. Ważne jest, by upewnić się, że pęcherz wciąż chroni dziecko.

Gdy podejrzewasz odpływanie wód, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem prowadzącym lub jedź prosto do szpitala. Możesz też,używając domowego testu Al-Sense Kit (cena: ok. 50 zł za 3 szt.) sprawdzić, czy doszło do wycieku wód (test pozwala odróżnić je od zwykłego śluzu, moczu czy upławów).

Lekarz, by potwierdzić twoje podejrzenia, może za pomocą specjalnego płynu sprawdzić, czy rzeczywiście wydzielina zawiera wody płodowe. Podczas badania USG oceni ilość płynu owodniowego. W razie potrzeby stosuje się też amnioskopię – ginekolog wprowadza do szyjki macicy (przez pochwę) wziernik, za pomocą którego ogląda dolną część pęcherza płodowego. Badanie to informuje o barwie i ilości płynu owodniowego i o stanie błon płodowych.

Gdy wody odpływają przed terminem porodu?

W sytuacji, gdy pęcherz płodowy pęka długo przed terminem porodu, coraz częściej możliwy jest szczęśliwy finał. Jednak nawet przy niewielkim odpływaniu wód, aby uniknąć zakażenia, nie wystarczy leżeć w domu i przyjmować antybiotyki. Konieczny jest pobyt w szpitalu, gdzie przyszła mama dostaje preparat przyspieszający dojrzewanie pęcherzyków płucnych dziecka, czasem antybiotyki i środki hamujące akcję porodową. Kontroluje się jej temperaturę, poziom leukocytów i CRP (tzw. białka C-reaktywne) we krwi, robi posiewy wydzieliny pochwowej, by szybko rozpoznać ewentualny stan zapalny (wtedy może być konieczne natychmiastowe zakończenie ciąży).

Ważny kolor wód płodowych

Odpływające wody tylko zapowiadają poród. Do chwili, kiedy zobaczysz swoje dziecko, może jeszcze minąć nawet kilkanaście godzin. Wody płodowe powinny być przejrzyste, bezbarwne, białawe lub słomkowe. Bardzo rzadko pojawiają się wody płodowe bursztynowe, spowodowane konfliktem serologicznym.

Zielony kolor wód płodowych wskazuje, że dziecko jest w stresie (np. z powodu niedotlenienia czy zatrucia), dlatego wydaliło do pęcherza płodowego smółkę (pierwszą kupkę). Wówczas konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska.

Wody płodowe brunatne, brudne, podbarwione krwią, to znak, że musisz jak najszybciej udać do szpitala. Nie musi to oznaczać obumarcia płodu – wiele kobiet krwawi, gdy zaczyna się poród. Krwawienie wiąże się czasem z odchodzeniem czopu śluzowego, czyli gęstego korka zamykającego szyjkę macicy.

W szpitalu, jeśli okaże się, że coś zagraża dziecku, możliwe jest zakończenie ciąży przez cesarskie cięcie. Czasem wystarcza podanie dożylnie oksytocyny, która przyspiesza poród, wywołując skurcze macicy. Wskazane bywa też podanie antybiotyku, gdy tobie lub dziecku grozi zakażenie.

Gdy odejdą wody płodowe, jedź do szpitala

Gdy odpłyną ci wody, trzeba jechać do szpitala, nawet jeśli nie mają niepokojącej barwy i nie odczuwasz skurczów. Skoro pęcherz płodowy jest nieszczelny i przestał chronić niemowlę, bakterie z pochwy mogą zawędrować do macicy i zainfekować dziecko. Zdarza się to u 1 na 100 noworodków urodzonych ponad 24 godziny po przedwczesnym odejściu wód płodowych. Jednak groźne powikłania pojawiają się w takiej sytuacji 10 razy częściej niż w całej populacji noworodków. Poza tym ryzyko rozwoju zakażenia u noworodka wzrasta, jeśli dojdzie do stanu zapalnego błon płodowych, a to często zdarza się już 6 godzin od pęknięcia pęcherza płodowego.