USTALENIE OJCOSTWA - co zrobić, gdy ojciec nie przyznaje się do dziecka

Zdarza się, że mężczyzna, którego kobieta wskazuje jako ojca jej dziecka, nie chce przyjąć odpowiedzialności za swoje potomstwo. Co w takiej sytuacji można zrobić? Jak ustalić ojcostwo? Jak złożyć pozew o ustalenie ojcostwa i jak uzyskać środki na utrzymanie dziecka?

Gdy ojciec twojego dziecka nie chce go uznać, a tobie na tym zależy, musisz złożyć w sądzie pozew o ustalenie ojcostwa i związane z tym roszczenia.

Ustalenie ojcostwa - decyzję podejmuje sąd

Pozew powinnaś złożyć do Sądu Rodzinnego i Nieletnich właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka lub jego domniemanego ojca.
W trakcie procesu sąd przeprowadza postępowanie dowodowe. Obecnie ojcostwo ustala się głównie na podstawie badań DNA, przeprowadzanych na zlecenie sądu, lub zeznań świadków.
Uwaga: jeśli domniemany ojciec nie chce poddać się badaniom DNA, nie można go do tego zmusić. Do pozwu powinnaś dołączyć:

• zupełny odpis aktu urodzenia dziecka
• wnioski dowodowe – dane świadków, dokumenty
• czasami sąd żąda też złożenia dokumentacji lekarskiej ze szpitala o urodzeniu dziecka.

Domniemywa się, że ojcem dziecka pozamałżeńskiego jest ten, kto obcował z matką dziecka między 300. a 180. dniem przed jego urodzeniem (art. 85 par. 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Jako strona wnosząca o ustalenie ojcostwa jesteś zwolniona z kosztów sądowych.
A jeśli ustanowisz adwokata, w pozwie twój pełnomocnik wnosi o zasądzenie zwrotu kosztów jego honorarium od pozwanego mężczyzny.
W wypadku ustalenia ojcostwa, sąd zasądza od pozwanego zwrot poniesionych przez ciebie kosztów wynagrodzenia adwokata.

Jakie przysługują ci świadczenia po ustaleniu ojcostwa

Gdy sąd ustali, że pozwany mężczyzna jest ojcem dziecka, należą ci się od niego:

• alimenty na rzecz dziecka (czasami także na rzecz matki dziecka)
• zwrot części kosztów poniesionych w związku z ciążą i porodem (jeżeli w nich nie partycypował).

Wniosek o zabezpieczenie tych świadczeń na czas trwania procesu możesz dołączyć do pozwu o ustalenie ojcostwa.

Ustalenie ojcostwa a koszty okołoporodowe

Ojciec dziecka ma obowiązek poniesienia części wydatków związanych z ciążą, porodem i 3-miesięcznym utrzymaniem matki dziecka w okresie okołoporodowym. Aby udowodnić, jakie koszty poniosłaś, powinnaś przedstawić w sądzie imienne rachunki lub faktury na: ubrania ciążowe, płatne badania, szkołę rodzenia, leki, kosmetyki, posiłki (jeśli byłaś na specjalnej diecie), poród rodzinny, znieczulenie itp. oraz na wyprawkę dziecka. Roszczenia związane z ciążą i porodem przedawniają się po 3 latach od dnia porodu.

Ustalenie ojcostwa a utrzymanie dziecka

O wysokości alimentów decydują „usprawiedliwione potrzeby dziecka” związane z jego wiekiem i zdrowiem, a także zarobkowe i majątkowe możliwości rodziców (art. 135 par. 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Aby udowodnić, jakie „usprawiedliwione potrzeby” ma twoje dziecko i jakie ponosisz w związku z tym wydatki, musisz przedstawić imienne rachunki i zaświadczenia, ewentualnie wniosek o przesłuchanie świadków (jeśli nie możesz udowodnić czegoś dokumentami). Sąd, oceniając możliwości zarobkowe i majątkowe ojca, bierze pod uwagę jego dochody, sytuację materialną oraz inne zobowiązania. Sytuację zarobkową i majątkową sąd ocenia na podstawie zaświadczeń o zarobkach, rocznych zeznań o dochodach (PIT) oraz zeznań świadków.

Po ustaleniu ojcostwa: prawa ojca i nazwisko

W przypadku sądowego ustalenia ojcostwa matka może wnosić o nieprzyznawanie ojcu władzy rodzicielskiej. Sąd zdecyduje o tym, oceniając m.in. stosunek ojca do dziecka, relacje między rodzicami, kwalifikacje rodzicielskie ojca. Matka ma też prawo wnosić o nadanie przez sąd dziecku nazwiska ojca lub może zdecydować, że dziecko będzie nosiło jej nazwisko.