II trymestr ciąży

W II trymestrze ciąży mijają już dolegliwości, które nękały cię w pierwszych trzech miesiącach, organizm dostosował się do nowej sytuacji. Zaczynasz odczuwać ruchy płodu. W tym okresie ciąży czujesz przypływ energii, masz poczucie siły i własnej atrakcyjności, z radością patrzysz na świat. Sprawdź, jak zmienia się twój organizm i rozwija płód między 13. a 26. tygodniem ciąży.

Drugi trymestr ciąży to czas, gdy zaczynasz nawiązywać kontakt z dzieckiem. Najbliżsi z ulgą przyjmują tę zmianę. Huśtawka hormonalna sprawi, że gorsze momenty będą zdarzać się i teraz, ale nabierzesz do nich dystansu. Dziecko nadal błyskawicznie się rozwija. Przed tobą wzruszające chwile - usłyszysz jego bicie serca, poczujesz jego pierwsze ruchy, a może uda się dostrzec na USG, jak ssie kciuk, przygotowując się do ssania twojej piersi. Sprawdź, co w kolejnych tygodniach ciąży będzie działo się z tobą, a co z dzieckiem. Zobacz nasz kalendarz ciąży.

13. tydzień ciąży

MAMA
Wciąż nie czujesz się idealnie. Zmiany są powolne i z dnia na dzień trudno je dostrzec. Jeśli nie zaczęłaś jeszcze stosować kosmetyków zapobiegających rozstępom, teraz najwyższa pora. Nieładne "pęknięcia" na skórze m.in. bioder czy pośladków są trudne do usunięcia - dlatego lepiej im zapobiegać. Początek II trymestru to ostatni dzwonek na rozmowę z lekarzem o badaniach prenatalnych. Pamiętaj, że wykonuje się je przede wszystkim dla dobra dziecka i po to, byś mogła spać spokojnie. Rozmawiać warto nawet wtedy, gdy nie należysz do grupy zagrożonej chorobami genetycznymi płodu (np. wiek 35 lat i więcej).
DZIECKO
Maleńki człowieczek zaczyna przypominać dziecko. Oczy, dotąd umiejscowione po bokach głowy, zbliżają się do siebie, a uszy przesuwają się na swoje miejsce. W gardle powstają miniaturowe struny głosowe. Na paluszkach tworzą się opuszki. Powstają zawiązki zębów stałych. Wątroba wydziela żółć, a trzustka – insulinę. Dziecko połyka wody płodowe, zapewniając w ten sposób odpowiedni trening dla nerek i układu trawiennego. Rozróżnia smak tego, co „pije”, bo ma już kubki smakowe. Siusia, bo nerki podjęły pracę. Jelita powoli zmieniają położenie i przenoszą się do wnętrza jamy brzusznej. Dziecko umie przeciągnąć się i podskoczyć, wyciąga paluszki, ziewa, kręci głową, nadyma policzki, marszczy czoło, a nawet ssie kciuk. Ma już ukształtowane mięśnie, kości i stawy. Torebki tych ostatnich wypełnia maź. Mały wiercipięta waży kilkanaście gramów, a jego długość od główki do pupy wynosi 7–8 cm.

14. tydzień ciąży

MAMA
Pożegnaj się z talią. Twoja macica przypomina małą piłkę, a jej dno jest wyczuwalne ok. 10 cm poniżej pępka. Ponieważ zaczyna uwypuklać powłoki brzuszne, luźniejsza odzież staje się niezbędna. Od teraz zaczniesz systematycznie przybierać na wadze. Jeśli twój brzuszek jest wciąż niewidoczny, nie przejmuj się, to sprawa indywidualna. Zazwyczaj krągłości pojawiają się nieco później u kobiet w pierwszej ciąży. Chociaż maluch nieźle dokazuje w macicy, nie odczuwasz jeszcze jego ruchów.
DZIECKO
W pęcherzu płodowym maleństwo wciąż ma dużo miejsca. I korzysta z tego: fika koziołki, garbi się i prostuje, wymachuje rękami i nogami. Te ćwiczenia rozwijają układ nerwowy, wzmacniają mięśnie. W mózgu co minuta powstaje 250 tysięcy nowych komórek nerwowych! Niemal całe ciało dziecka staje się wrażliwe na dotyk, z wyjątkiem czubka i boków głowy. Te części są najbardziej narażone na ucisk podczas porodu, więc natura zadbała, by był on w jak najmniejszym stopniu przykry dla malucha. Podczas najbliższej wizyty u ginekologa będziesz mogła posłuchać serca maleństwa. Ma ono teraz wielkość pomarańczy: odległość ciemieniowo-siedzeniowa wynosi 8–9 cm, a waga – ok. 25 g.

SPRAWDŹ >>> KALKULATOR CIĄŻY: który to tydzień, miesiąc, trymestr

15. tydzień ciąży

MAMA
Wkrótce przestaniesz biegać tak często do toalety, bo twoja macica (wielkość małego arbuza) uniesie się ponad spojenie łonowe i przestanie uciskać pęcherz moczowy. Mogą natomiast pojawić się zaparcia – najlepiej walczyć z nimi, wprowadzając do diety więcej błonnika. W twoich żyłach krąży teraz więcej krwi niż przed ciążą, a serce nieco się powiększyło i szybciej bije. Na brzuchu pojawiła się ciemna linia, a pieprzyki i piegi są ciemniejsze. Kolor skóry wróci do normy po porodzie.
DZIECKO
Maleństwo waży ok. 50 g i ma prawie 10 cm „długości” (liczonej od pupy do czubka głowy). Jego nogi stają się dłuższe od rąk. Chętnie ssie kciuk, zwłaszcza wtedy, gdy jest smutny. A nastrój zawdzięcza tobie – jeśli tryskasz radością, i on jest pogodny, a gdy masz „doła”, malcowi też nie jest do śmiechu. Skóra dziecka jest przezroczysta, z prześwitującą siateczką naczyń krwionośnych. Zaczyna się pokrywać meszkiem płodowym (tzw. lanugo). Z czasem meszek pokryje całe ciało, ale przed porodem się wytrze. Malec nie przybiera na wadze intensywnie, bo gromadzi teraz tzw. brunatną tkankę tłuszczową, z której tłuszcz przekształca się bezpośrednio w energię i nie wymaga przetransportowania do komórek.

16. tydzień ciąży

MAMA
Dokucza ci zatkany nos i niewielkie krwawienia z niego? Sprawcami problemów są hormony – progesteron i estrogen, które powodują czasem nadmierne obrzmienie śluzówki. Ulgę przynosi zwiększenie wilgotności powietrza w sypialni. Jeśli krwawienie jest obfite, porozmawiaj z ginekologiem. Kłopoty z krzepliwością krwi trzeba rozwiązać przed porodem. Staraj się spać na boku. Tak jest najlepiej dla ciebie i dziecka.
DZIECKO
Twój krasnoludek wciąż mieści się na otwartej dłoni – ma ok. 11 cm długości i waży ok. 75 g. Próbuje ruszać oczami. Reaguje na dźwięki, chociaż jego uszy nie są jeszcze w pełni ukształtowane. Naukowcy podejrzewają, że ma zdolność odczuwania wibracji poprzez skórę. Nos jest właściwie gotowy – lekko zadarty i płaski, by malec mógł swobodnie oddychać, ssąc twoją pierś.

17. tydzień ciąży

MAMA
Odczuwasz dziwne bulgotanie w brzuchu? Coś tam się „przelewa”? Pierwsze ruchy płodu przyszłe mamy zazwyczaj odczuwają między 17. a 20. tygodniem., a te, które są w pierwszej ciąży – nieco później. Na silne, regularne kopnięcia trzeba jeszcze poczekać. Rośnie twój apetyt na seks. Niektóre kobiety właśnie w tym okresie odczuwają najsilniejsze orgazmy, bo mocno ukrwione narządy są szczególnie wrażliwe na pieszczoty.
DZIECKO
Malec mierzy 12 cm i waży 10 dkg. Bawi się pępowiną i zaciska piąstkę. Na jego dłoniach pojawiły się właśnie linie papilarne. Maleńkie serce przepompowuje dziennie ok. 30 litrów krwi. Bij e dwukrotnie szybciej niż twoje. Szpik kostny rozpoczyna produkcję krwinek. U dziewczynek tworzą się jajowody, macica, pochwa i wargi sromowe. Choć w macicy jest ciepło (ok. 37ºC), malcowi przybywa tkanki tłuszczowej.

18. tydzień ciąży

MAMA
Bicie serca malca można już wyraźnie usłyszeć przez zwykłe słuchawki lekarskie. Nie nastawiaj się jednak wyłącznie na odbiór sygnałów. Rozmawiaj ze swoim dzieckiem. Śpiewaj mu, „głaszcz” delikatnie brzuszek. Nawiążecie dobry kontakt, bo szkrab już rozumie język miłości. Nawet jeśli twoja ciąża rozwija się książkowo, w najbliższym czasie czeka was badanie USG. Jest bezbolesne i nieszkodliwe, a pozwala się upewnić, że maluch ma się dobrze. Można np. rozpoznać wadę serca i poprowadzić ciążę, poród i opiekę nad malcem w taki sposób, by zminimalizować skutki choroby. Chociaż II trymestr jest zwykle najprzyjemniejszy, dokuczać może kręgosłup. Nawet jeśli przybrałaś na wadze prawidłowo, czyli ok. 4 kg, pamiętaj, że ten słodki ciężar nie rozkłada się równomiernie. Twoje rusztowanie wyraźnie go odczuwa, gdyż kręgosłup wygina się do przodu, by dopasować się do zmian. Ulgę przyniesie delikatny masaż obolałych miejsc, odpoczynek w pozycji leżącej na plecach, z lekko uniesionymi nogami, kąpiel w ciepłej (ale nie gorącej) wodzie i pływanie. Pod warunkiem jednak, że nie cierpisz z powodu infekcji dróg moczowych. O najlepszej formie aktywności fizycznej porozmawiaj z lekarzem.
DZIECKO
Kruszynka trenuje oddychanie. Chociaż jej płuca wypełnia teraz płyn owodniowy, klatka piersiowa wyraźnie podnosi się i opada. Oczywiście, maluch nie oddycha sam. Tlen dostarczany jest przez matkę, a jego wymiana odbywa się w łożysku, do którego krew dopływa tętnicami, a odpływa pępowiną. Komory serca maluszka zaczynają się dzielić, tworzy się między nimi przegroda. Rozwija się reakcja na dotyk. Pod jego wpływem nie dochodzi już do serii ruchów całego ciała, a reaguje teraz tylko dotykane miejsce. Malec nie lubi ucisku. Protestuje, intensywnie się poruszając, gdy np. włożysz za ciasne ubranie. Dziecko zwinięte w kłębek mierzy teraz 12–14 cm, a wyprostowane – aż 25 cm (nogi bardzo urosły). Waży 15 dag, czyli tyle, co kolba kukurydzy.

19. tydzień ciąży

MAMA
Twoje buty wydają się nieco ciasne? To efekt rozluźnienia więzadeł stawowych. Zdarza się, że ten proces prowadzi do trwałego powiększenia stopy o pół numeru. Powiększenie stóp bywa chwilowe, związane z gromadzeniem wody w organizmie. Jeśli obrzęki są niewielkie, dotyczą tylko nóg i ustępują po nocy, nie ma się czym przejmować. Gdy jednak opuchlizna jest spora, a tobie podnosi się ciśnienie krwi, być może jesteś zagrożona zatruciem ciążowym. Ten problem zdrowotny występuje najczęściej po 20. tygodniu. Podwyższone ciśnienie w ciąży (wzrost o 30 mmHg ciśnienia skurczowego w stosunku do wcześniejszych pomiarów lub 15 mmHg rozkurczowego – mniejszy wzrost jest dla ciąży typowy) zawsze wymaga konsultacji z lekarzem i leczenia. Jeśli – przeciwnie – masz niskie ciśnienie i powoduje to u ciebie np. zawroty głowy, ulgę przyniesie łagodna gimnastyka. Pamiętaj też, by wstając z łóżka nie podnosić się gwałtownie, bo to może powodować nagły spadek ciśnienia i chwilowe niedokrwienie mózgu. Nie zaszkodzi też mała kawa – jedna na dobę powinna wystarczyć.
DZIECKO
Szkrab mierzy już 15 cm (od czubka głowy do pupy), a waży 200 g. Malec, który nadal cieszy się ze sporych rozmiarów domku, zdobywa kolejne umiejętności. Uczy się obracać i przekręcać, rusza gałkami ocznymi (chociaż oczu jeszcze nie otwiera), kopie, szturcha i „oddycha”. Często ma czkawkę – to doskonałe ćwiczenie dla przepony. Możesz odczuwać ją jako delikatne wstrząsy dochodzące z wewnątrz brzucha.

20. tydzień ciąży

MAMA
Teraz brzuch będzie powiększał się w szybkim tempie i twoja ciąża stanie się dla wszystkich widoczna. Twoja macica jest wyczuwalna na wysokości pępka, a co tydzień będzie się powiększać o kolejny centymetr. Możesz odczuwać jej bezbolesne, szybkie skurcze, zwane skurczami Braxtona-Hicksa. To naturalny objaw świadczący o powolnych przygotowaniach do porodu. Jeśli jednak odczuwasz je często (ponad 10 na dobę), są regularne lub towarzyszą im bóle krzyża, skontaktuj się z lekarzem prowadzącym. Bez problemu rozpoznajesz dokazywanie malca w brzuchu. Gdy ruchy dziecka staną się regularne, uważnie je obserwuj. Jeśli zauważysz wyraźne zmiany w jego „zachowaniu”, kontakt z położnikiem jest konieczny. Im lepiej poznasz zwyczaje maluszka, tym większa szansa, że nie będziesz panikować, gdy np. malec śpi lub nie chce mu się rozrabiać.
DZIECKO
Malec ćwiczy swój zmysł równowagi. Czuje, że jest „kołysany”, gdy poruszasz się i głębiej oddychasz. Zapamięta to odczucie, dlatego po narodzeniu kołysanie będzie go uspokajać. Dziecko reaguje też na zmianę temperatury otoczenia. Denerwuje się, gdy bierzesz zbyt ciepły lub zimny prysznic, nie lubi opalania. Chociaż oczy są wciąż zamknięte, wyciąga rączkę w kierunku silnego źródła światła. Silnie reaguje na donośny, obcy dźwięk, a uspokaja się w ciszy, gdy może do woli wsłuchiwać się w miarowe bicie twojego serca. Jeśli oczekujesz dziewczynki, w jej jajnikach znajduje się już kilka milionów niedojrzałych jajeczek! Zaczynają pracować gruczoły łojowe. Wydzielany przez nie łój i martwe komórki naskórka zbierają się w maź płodową, która przypomina swym składem maści lecznicze. Rola tej białawej substancji to odżywianie i ochrona delikatnej skóry przed zmacerowaniem w wilgotnym środowisku macicy. Na palcach stóp tworzą się paznokcie. Mały człowiek ma teraz 15–17 cm długości (odległość ciemieniowo-siedzeniowa), czyli tyle, co banan, a waży ok. 260 g.

21. tydzień ciąży

MAMA
Nadal dokuczają ci obrzęki? Dużo pij, to zazwyczaj zapobiega takim kłopotom. Pamiętaj jednak, że powiększająca się macica uciska duże naczynia żylne w jamie brzusznej, przez co krew w twoich żyłach krąży wolniej niż przed ciążą. To sprzyja powstawaniu zakrzepicy w dolnych kończynach. Jeśli obrzęk powiększa się, nogi bardzo bolą i pojawia się zaczerwienienie – skontaktuj się z lekarzem. Przy zakrzepicy czasem konieczne jest leczenie szpitalne, ale dotyczy to ok. 0,3 proc. ciężarnych. Drobne problemy z naczyniami leczy odpoczynek z uniesionymi nogami i specjalne rajstopy przeciwzakrzepowe. Przytyłaś już zapewne ok. 5 kg.
DZIECKO
Maluch rozróżnia już smaki: słony, kwaśny, gorzki i słodki. Ten ostatni najbardziej mu odpowiada. Łasuch chętniej połyka wody płodowe, gdy są słodkawe. Jelita są już na tyle dojrzałe, że sprawnie ten płyn wydalają. Organiczne resztki zostają jednak zgromadzone w jelicie grubym – będą usunięte dopiero po porodzie, w postaci smółki. Dzidziuś kręci bioderkami, obraca się wokół własnej osi, zgina ręce i nogi. Ma wyraźnie ustalone swoje pory aktywności i snu. Odległość ciemieniowo-siedzeniowa w tym tygodniu wynosi ok. 18 cm, a waga malucha dochodzi do 300 g.

22. tydzień ciąży

MAMA
Macica „zawędrowała” już ok. 2 cm ponad pępek, a jej wysokość od spojenia łonowego wynosi ponad 22 cm. Brzuszek jest zaokrąglony, ale nie ma jeszcze monstrualnych rozmiarów. Ciesz się tym czasem i dużo odpoczywaj na zapas. Lekarz zalecił ci leżenie? Możliwe, że rozpoznał przodujące łożysko lub inny powód zagrożenia porodem przedwczesnym. Posłuchaj specjalisty, a wszystko będzie dobrze. Znajdź dobre strony tej sytuacji. A jeśli z twoją ciążą jest wszystko w porządku – też masz prawo do leniuchowania, gdy ci przyjdzie na to ochota. Nie zapominaj jednak o spacerach na świeżym powietrzu.
DZIECKO
Twój maluch waży ok. 350 gramów i ma ok. 25 cm długości (odległość ciemieniowo-siedzeniowa to 19 cm). Hałas wyrywa go ze snu, dlatego, gdy pragniesz odpocząć od kopniaków, unikaj głośnych miejsc w czasie odpoczynku maluszka. Rosną mu rzęsy. Szpik kostny wytwarza już sporo białych krwinek, odpowiedzialnych za zwalczanie infekcji. Wątroba rozkłada bilirubinę powstającą w czasie rozpadu czerwonych ciałek krwi, lecz część bilirubiny dziecko oddaje matce przez łożysko, by została rozłożona przez jej wątrobę. Ta niepełna zdolność do przetwarzania bilirubiny w wątrobie dziecka utrzymuje się do końca ciąży, dlatego u noworodków występuje tzw. żółtaczka fizjologiczna. Malec ma wysokie czoło, spiczastą brodę, między nosem a wargą pojawia się pionowa bruzda. Ostateczny kształt mają już małżowiny uszne. Wzmacniają się mięśnie karku, więc dziecko prosto trzyma głowę. Pocieranie i stukanie w brzuszek zachęca malca do kolejnych kopnięć.

23. tydzień ciąży

MAMA
Prawdopodobnie przytyłaś już ok. 6 kg. W najbliższym czasie przyrost wagi będzie w miarę regularny – ok. 1/2 kg tygodniowo. Macica umiejscowiona jest teraz nad pęcherzem moczowym i powoduje jego ucisk, zatem niedługo znowu zaczniesz częściej odwiedzać toaletę. Pomiędzy 4. a 7. miesiącem ciąży wiele kobiet doświadcza silniejszych niż wcześniej orgazmów. Jednak nie zawsze w łóżku wszystko układa się dobrze. Jeśli zauważysz u siebie lub u partnera zmniejszone zainteresowanie seksem, porozmawiajcie o tym. Być może któreś z was obawia się o wpływ figli na ciążę? Nie zawsze uspokajające informacje od lekarza są wystarczającą zachętą do baraszkowania. Jednak w kilka tygodni lub miesięcy po porodzie zwykle wszystko wraca do normy. Najważniejsze, byście cały czas okazywali sobie uczucia.
DZIECKO
Skóra maluszka jest wciąż pomarszczona, ale dzidziuś robi się nieco pulchniejszy, waży już ok. 45 dag. Zwinięte w kłębek maleństwo mierzy 20 cm, a po wyprostowaniu nóżek prawie 30 cm. Śpi prawie 20 godzin na dobę, ale znajduje dość czasu i ochoty na dokazywanie. Układ nerwowy jest już na tyle rozwinięty, że dziecko może odczuwać ból.

24. tydzień ciąży

MAMA
W twojej macicy (wyczuwalnej ok. 5 cm nad pępkiem) jest już około 500 ml płynu owodniowego. Chroni on dziecko przed urazami, łagodzi wstrząsy, zapewnia stałą temperaturę i tworzy środowisko, w którym malcowi łatwiej się poruszać. Macica uciska różne narządy i połączenia nerwowe. Stąd kłopoty z kręgosłupem, częstsze oddawanie moczu, zaparcia czy zgaga. Masz problemy z wypróżnianiem, a zmiana diety nie dała efektów? Lekarz przepisze ci łagodny środek (np. laktulozę), który pomoże się z tym uporać. By pokonać zgagę, jedz mało a często i nie objadaj się przed snem.
DZIECKO
Chociaż wszystkie narządy maluszka bardzo się rozwinęły, ich funkcje spełnia łożysko. Dba o prawidłowe odżywianie malca, przekazuje tlen z twojej krwi i dba o zdrowie dziecka, zatrzymując większość szkodliwych dla niego substancji. Maluch waży niewiele ponad 1/2 kg, zwinięty w kłębek mierzy ok. 21 cm, a jednak powoli w macicy robi mu się już ciasno. Znacznie mocniej się rozpycha, boksuje, kopie i tupie.

25. tydzień ciąży

MAMA
W najbliższym czasie czeka cię ważne badanie krwi – tzw. test doustnego obciążenia glukozą (50 g). Pomiar stężenia cukru (60 minut po jego podaniu) pozwoli ocenić, czy nie jesteś zagrożona cukrzycą ciężarnych. Ciąża taka wymaga staranniejszej opieki położnika. Jeśli jesteś zagrożona konfliktem serologicznym, czeka cię także kontrola przeciwciał anty-D.
DZIECKO
Malec świadomie dotyka rączkami, nóżkami i innymi częściami ciała wewnętrznych ścian macicy. Zdarza się, że próbuje palcami dłoni chwycić pępowinę. Pod skórą tworzą się naczynia włosowate (krwionośne), dzięki którym skóra nabierze różowego koloru. Trwa proces gromadzenia tłuszczu i rozwoju mięśni. W 25. tygodniu ciąży dziecko waży 70 g i mierzy 22 cm (odległość ciemieniowo-siedzeniowa).

26. tydzień ciąży

MAMA
Już 2/3 ciąży za tobą. Serdeczne gratulacje! Zauważyłaś gęstą żółtawą wydzielinę z piersi? Choć trudno w to uwierzyć, masz już pokarm. Tak się czasem zdarza, że pierwsze mleko, nazywane siarą, pojawia się na długo przed porodem. Jego brak nie jest powodem do obaw. Będzie na to czas. To sprawa indywidualna, bez znaczenia dla powodzenia karmienia piersią.
DZIECKO
Dzidziuś otwiera oczy. Są momenty, gdy w „domku” dziecka robi się jaśniej – zależy to od grubości twojego ubrania i oświetlenia pomieszczenia. Malec nie lubi jasnego światła, dlatego odwraca główkę od jego źródła, a nawet potrafi zasłonić oczy rączkami. W ramach ćwiczeń oddechowych wciąga wody płodowe nosem i z jego pomocą je „wydmuchuje”. Płuca zaczynają wytwarzać surfaktant. To substancja, która jest niezbędna do oddychania po porodzie, gdyż zapobiega sklejaniu się i zapadaniu pęcherzyków płucnych. Twój skarb mierzy ok. 23 cm (od czubka głowy do pupy) i waży blisko 0,9 kg. W razie pojawienia się problemów i przedwczesnego porodu, malec, wspomagany nowoczesną aparaturą, jest już w stanie przeżyć.

miesięcznik "M jak mama"

Eliza Dolecka

Konsultacja: dr Marzena Dębska