Zmiany w prawie pracy 2022r. Krótszy zasiłek, obowiązkowe testy na COVID-19, badanie trzeźwości

Nadchodzący rok przyniesie sporo zmian dla pracowników - w tym również takich, które dotyczą szeroko pojętej sfery zdrowotnej, a więc zwolnień lekarskich, zasiłków chorobowych, świadczenia rehabilitacyjnego czy szczepień i certyfikatów covidowych. Co konkretnie nas czeka?

Spis treści

1. Obowiązkowe testy na COVID-19?
2. Zmiany w zasiłkach chorobowych dla pracowników
3. Krótszy zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia
4. Wyższe chorobowe za pobyt w szpitalu
5. Wypalenie zawodowe jako choroba
6. Badanie trzeźwości
7. Ograniczenie świadczenia rehabilitacyjnego

Zmiany w prawie pracy w przeważającej większości zaczną obowiązywać już od stycznia i jest ich naprawdę sporo. Oprócz drobnych modyfikacji przepisów pojawiają się również zupełnie nowe rozwiązania prawne, które będą miały wpływ na miliony zatrudnionych. Jedną z najbardziej istotnych jest zmiana wysokości płacy minimalnej - zgodnie z ustawą osoby zatrudnione na umowę o pracę od pierwszego stycznia nie będą mogły zarabiać mniej niż 3010 brutto.

Rodzice z pewnością docenią również zmiany wynikające z konieczności wdrożenia unijnej dyrektywy dotyczącej tzw. work-life balance, a więc równowagi między życiem zawodowym i prywatnym. Dyrektywa ta zakłada m.in. wprowadzenie dwumiesięcznego urlopu ojcowskiego (obecnie ojcowie mają prawo do 10 dni wolnych), a także 5-cio dniowy urlop opiekuńczy (obecnie rodzicom przysługują dwa dni opieki nad dzieckiem). 

Kilka istotnych zmian dotyczy również kwestii zdrowotnych, w tym zasiłków chorobowych i rehabilitacyjnych.

Obowiązkowe testy na COVID-19?

O tym, czy szef będzie mógł wymagać od pracownika podania informacji o szczepieniu przeciw COVID-19 lub pokazania wyniku testu, Sejm ma zdecydować na początku stycznia 2022r. Projekt ustawy zakłada, że "przepustką" pozwalającą na pracę byłby negatywny wynik testu, a jeśli pracownik odmówiłby jego pokazania, pracodawca mógłby skierować go do pracy, w której nie miałby on kontaktu z osobami postronnymi, wysłać na pracę zdalną, bądź też powierzyć inne obowiązki.

Testy byłyby bezpłatne, a trzeba byłoby je wykonywać dwa razy w tygodniu - z obowiązku ich robienia zwolnieni byliby zaszczepieni i ozdrowieńcy (po okazaniu odpowiednich zaświadczeń).

Zmiany w zasiłkach chorobowych dla pracowników

Od stycznia mają się również zmienić zasady wypłaty zasiłków chorobowych. Obecnie płatne zwolnienie lekarskie przysługuje przez 182 dni w roku. Wiele osób sprytnie je jednak przedłużało, wracając na jeden dzień do pracy, a od następnego biorąc zwolnienie lekarskie z powodu innej choroby.

Od stycznia 2022r każda niezdolność do pracy niezależnie od powodu będzie wliczana do jednego okresu zasiłkowego, a płatne zwolnienie będzie można wziąć maksymalnie na 182 dni. Kolejny zasiłek chorobowy będzie przysługiwał dopiero po upływie 60 dni. Zmiany te nie będą jednak dotyczyły kobiet ciężarnych i chorujących na gruźlicę - w ich przypadku okres zasiłkowy wyniesie nadal 270 dni.  

Krótszy zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia

Osoby, które straciły pracę, obecnie mają możliwość pobierania zasiłku chorobowego przez 182 dni. Od 1 stycznia 2022r okres ten ma być skrócony do 91 dni po to, by zwolnieni pracownicy nie uciekali na wielomiesięczne L4. Nowe przepisy nie będą dotyczyły jednak niezdolności do pracy, która przypada w okresie ciąży, jest spowodowana gruźlicą lub związana z koniecznością poddania się badaniom dla dawców komórek, tkanek i narządów, a także zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów. W tych sytuacjach maksymalny okres pobierania zasiłku ma wynosić 270 dni.

Wyższe chorobowe za pobyt w szpitalu

Od 1 stycznia 2022r zasiłek za czas pobytu w szpitalu, który obecnie wynosi 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku (czyli pensji), ma wzrosnąć do 80 proc. Tym samym kwota zasiłku za pobyt w szpitalu zrówna się z kwotą, jaką obecnie otrzymuje pracownik za okres niezdolności do pracy.

Ważne: zasiłki dla osób, które trafiły do szpitala jeszcze w 2021r, ale opuszczą go już w 2022r, będą wypłacane na starych zasadach - pracownik, który nabył prawo do zasiłku w 2021r i na przełomie roku był w szpitalu, otrzyma zasiłek w wysokości 70 proc. 

Wypalenie zawodowe jako choroba

Od 1 stycznia 2022r wypalenie zawodowe znajdzie się na liście Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób Światowej Organizacji Zdrowia i będzie uznawane za jednostkę chorobową. Jednak osoby wypalone pracą będą jeszcze musiały poczekać na możliwość wzięcia zwolnienia lekarskiego z tego powodu: konieczne są bowiem przepisy, które uszczelnią system i zapobiegną wyłudzeniom zasiłków chorobowych.

Badanie trzeźwości

W nowym prawie pracy mają się również pojawić przepisy dające pracodawcom możliwość kontrolowania trzeźwości pracowników, a także kontroli na obecność w organizmie innych środków odurzających. Nowelizacja przepisów ma umożliwić pracodawcom kontrolowanie w tym zakresie nie tylko osób zatrudnionych na umowie o pracę, ale również pracowników zatrudnionych na innej podstawie oraz prowadzących własną działalność.

Ograniczenie świadczenia rehabilitacyjnego

Świadczenie rehabilitacyjne przyznawane jest przez orzecznika ZUS pracownikom, którzy po wykorzystaniu pełnego okresu zasiłkowego nadal są niezdolni do pracy, ale w odzyskaniu tej zdolności może im pomóc dalsze zwolnienie lub rehabilitacja. Obecnie wyjątkiem w tej grupie są osoby, które posiadają już prawo do emerytury - im świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje.

Od 1 stycznia 2022 r grupa takich osób zwiększy się m.in. o pracowników mających ustalone prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej na podstawie ustawy z 10.12.1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin lub ustawy z 18.02.1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Katarzyna Hubicz