Zgoda pacjenta na zabieg - co to właściwie oznacza?

Zgoda na przeprowadzenia badania, zabiegu lub innej procedury medycznej - bardzo często nawet nikt nas nie pyta o to, czy się zgadzamy. Tymczasem okazuje się, że taka zgoda jest aktem ściśle regulowanym przez prawo!

Zgoda pacjenta - czym jest?

Zgoda, którą pacjent wyraża, ma na calu uświadomienie mu, że z przeprowadzanym zabiegiem zawsze wiąże się ryzyko. Pacjent musi wiedzieć, jak przygotować się do zabiegu, jakie jest ryzyko, jakie efekty są prognozowane. Pacjent ma dzięki temu pełny obraz terapii wraz ze spodziewanym jej efektem. 

Dzięki takiej zgodzie spokojny jest także lekarz - zgoda pacjenta reguluje kwestie odpowiedzialności związane z zabiegiem. 

Zgoda pacjenta - regulacje prawne

Podstawą prawną zgody pacjenta na przeprowadzenie procedury medycznej tworzy wiele aktów: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Kodeks Etyki Lekarskiej, Konwencja o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej wobec zastosowań biologii i medycyny, Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty, Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

– Procedury medyczne wiążą się bezpośrednio ze zdrowiem i życiem człowieka, dlatego muszą być w pełni regulowane, nie ma tu miejsca na nieścisłości czy indywidualne interpretacje – mówi dr Piotr Lodziński z Kliniki Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ekspert Sekcji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Dokładny wywiad z pacjentem

Pacjent w gabinecie lekarskim może czasem coś przeoczyć, dlatego formularz zgody wymusza wprowadzenie odpowiednich danych. Oprócz dokładnego wywiadu równie istotna jest dokumentacja z przeszłości, czyli ostatnie wyniki badań i wypisy ze szpitala. Archiwalne wyniki i zalecenia pozwalają lekarzowi na szybsze i pewniejsze postawienie diagnozy oraz dobór odpowiedniej - najlepszej dla danego pacjenta - metody leczenia. Dostarczenie wyników wykonanych już badań może również skrócić czas do rozpoznania oraz podjęcia decyzji o wyborze postępowania. 

– W trakcie rozmowy z lekarzem pacjenci skupiają się na najistotniejszym z ich punktu widzenia wątku, a inny, być może równie istotny, może umknąć. Przekazany pacjentowi formularz zgody pozwala uporządkować myśli i spokojnie przypomnieć sobie wszystkie ważne informacje. Dzięki temu lekarz dysponuje kompletem danych, na podstawie których jest w stanie zaproponować pacjentowi bezpieczną i skuteczną diagnostykę i terapię – mówi dr Piotr Lodziński.

Dr Piotr Lodziński zwraca uwagę, że pacjent, który dokładnie zapozna się ze zgodą na wykonanie procedury medycznej oraz towarzyszącą jej informacją o przygotowaniu i przebiegu procedury, jest lepiej poinformowany, spokojniejszy i chętnie współpracuje z personelem szpitala. Okazuje się, że dobre przygotowanie do badania czy zabiegu pozwala także w większym stopniu zapobiegać powikłaniom.

– W przypadku procedur kardiologicznych, na przykład zabiegu ablacji stosowanej w terapii zaburzeń rytmu serca, dzięki rzetelnej informacji pacjenci z dużym prawdopodobieństwem wiedzą, jak długo pozostaną w szpitalu, jak wygląda przygotowanie do badania, jak przebiega sam zabieg, na co zwrócić uwagę po jego zakończeniu i wreszcie, jak dbać o siebie po wyjściu ze szpitala. Dzięki temu pacjent wie, że w ciągu najbliższych kilku tygodni powinien ograniczyć wysiłek fizyczny oraz unikać sytuacji, które mogą prowadzić do wystąpienia powikłań po zabiegu – mówi dr Piotr Lodziński.