Zbyt wysoki cukier we krwi może skończyć się udarem. Nowe ustalenia na temat przyczyn zakrzepicy
Badania opublikowane na łamach Journal of Thrombosis and Haemostasis ukazują związek pomiędzy hiperglikemią a zakrzepicą. Naukowcy wyjaśniają, że odkrycie może przyczynić się do zapobiegania dysfunkcji układu sercowo-naczyniowego m.in. u chorych na cukrzycę.
W Centrum Badań nad Procesami Redoksowymi w Biomedycynie (Redoxoma) przeprowadzono analizę, która wykazała korelację pomiędzy wysokim poziomem cukru we krwi a zaburzeniami krzepnięcia. Prof. Francisco Laurindo, jeden z autorów najnowszych badań wyjaśnia, dlaczego uchwycenie tej zależności jest tak istotne.
Czy cukrzyca może powodować zakrzepicę? Nowe badania
Badania opublikowane w listopadzie 2024 roku na łamach Journal of Thrombosis and Haemostasis poświęcone są analizie wpływu hiperglikemii, czyli zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi, na jej procesy krzepnięcia.
Prace badawcze odbywały się pod kierownictwem prof. Francisco Laurindo z Wydziału Medycznego Uniwersytetu w São Paulo w Brazylii, członkiem Centrum Redoxoma, Centrum Badań, Innowacji i Dystrybucji (RIDC) w Instytucie Chemii (IQ-USP).
Należy także podkreślić, że omówione niżej badania przeprowadzono w ramach obserwacji podoktoranckich Renato Simões Gaspara, który jest pierwszym autorem i wykładowcą na Uniwersytecie Stanowym w Campinas (UNICAMP).
Autorzy uważają, że długo trwająca hiperglikemia oraz cukrzycowa kwasica ketonowa są powiązane z większym ryzykiem zakrzepicy. Powodem jest fakt, że oba stany wpływają niekorzystnie na wyściółkę naczyń krwionośnych, doprowadzając do ich dysfunkcji.
Wspomniana wyściółka to inaczej śródbłonek, który odgrywa istotną rolę w kontrolowaniu nie tylko w przepływie krwi, ale również w agregacji płytek i napięciu naczyń krwionośnych. Naukowcy wskazują, że kiedy dojdzie do uszkodzenia śródbłonka, poszczególne płytki krwi zaczynają się z nim wiązać, a to powoduje tworzenie się zakrzepów.
Tak hiperglikemia wpływa na zakrzepicę
Opisane wyżej odkrycie jest wynikiem badań polegających na zastosowaniu odpowiednich modyfikacji biochemicznych i biofizycznych. W celu zbadania czy w czasie hiperglikemii zachodzi interakcja pomiędzy śródbłonkiem a płytkami krwi, naukowcy stworzyli specjalny model zawierający ludzkie komórki śródbłonka żyły pępowinowej.
Następnie komórki te hodowano w środowisku o zróżnicowanym poziomie glukozy, aby pozyskać zarówno komórki normoglikemiczne jak i hiperglikemiczne. W kolejnym kroku sięgnęli po PDI, czyli enzym, który katalizuje wymianę wiązań dwusiarczkowych. Enzym ten występuje też w przestrzeni pozakomórkowej jako pecPDI.
Odkryliśmy, że ścieżka dla tego PDI w komórkach śródbłonka pośredniczy w zakrzepicy w cukrzycy, gdy występuje hiperglikemia, obejmując specyficzny mechanizm molekularny
- wyjaśnił prof. Francisco Laurindo
Pozyskane komórki inkubowano z płytkami krwi pochodzącymi od zdrowych dawców. Zauważono, że płytki krwi przylegały prawie trzy razy bardziej do komórek hiperglikemicznych niż normoglikemicznych. Zastosowanie PDI odwróciło ten efekt, a autorzy badań uważają, że proces był regulowany przez enzym śródbłonkowy pecPDI.
Czy hiperglikemia powoduje udar?
Najnowsze odkrycia ukazują, jak poważnym zagrożeniem może być hiperglikemia. Badacze przeanalizowali 947 białek, wybrali osiem które odgrywają ważną rolę w łączeniu się komórek. Wyciszając ekspresję poszczególnych genów, zauważyli, że dwa białka, a konkretnie SLC3A2 i LAMC1 stanowiły modulator adhezji płytek krwi.
Ostatecznie ustalono, że narażenie na hiperglikemię powoduje wydzielanie właśnie tych specyficznych białek oraz hamuje enzym PDI i pecPDI. To z kolei przyczynia się do występowania zakrzepów.
Zaburzenia układu sercowo-naczyniowego mogą wynikać z kilku czynników ryzyka, takich jak hiperglikemia, dyslipidemia i nadciśnienie. Spośród nich hiperglikemia wydaje się być w znacznym stopniu związana z chorobami układu sercowo-naczyniowego
— podsumował Dr Renato Simões Gaspar.
A zatem choć najczęściej jako przyczynę udarów niedokrwiennych wskazuje się choćby migotanie przedsionków, to nowe badania pokazują, że mamy kolejny czynnik ryzyka, jakim jest zbyt wysoki poziom cukru we krwi.
Objawy hiperglikemii i czynniki ryzyka
Hiperglikemia to stan kiedy we krwi utrzymuje się zbyt wysoki poziom cukru we krwi, ponieważ organizm nie wykorzystuje prawidłowo insuliny lub ma jej zbyt mało. American Diabetes Association wskazuje kiedy jesteśmy narażeni na hiperglikemię:
- chorujemy na cukrzycę typu 1,
- chorujemy na cukrzycę typu 2,
- zjedliśmy zbyt dużo, a trenowaliśmy zbyt mało,
- jesteśmy narażeni na stres,
- doświadczamy efektu brzasku (wyższe stężenie hormonów o poranku)
Objawy hiperglikemii to:
- wysoki poziom glukozy we krwi,
- wysoki poziom glukozy w moczu,
- częste oddawanie moczu,
- zwiększone pragnienie.
Podcasty
Playlisty tematyczne
