Z aptek zniknął ważny lek, który nie ma zamienników. Interweniuje Rzecznik Praw Obywatelskich

W aptekach praktycznie nie sposób już kupić leku Alfadiol, który stosowany jest m.in. w leczeniu osteoporozy, krzywicy i niedoczynności przytarczyc. Lek nie posiada zamienników, co dla pacjentów, którzy go stosowali, oznacza poważne problemy, a w pewnych przypadkach może być wręcz groźne dla zdrowia. Sprawą zajął się Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek, który w tej sprawie wystosował pismo do ministra zdrowia.

Alfadiol to miękkie kapsułki z alfakalcydolem - syntetyczną pochodną witaminy D. W przeciwieństwie do innych form tej witaminy ta nie jest aktywowana w nerkach, dlatego mogą ją stosować osoby z upośledzoną czynnością nerek.

Lek przepisywany był na receptę w konkretnych wskazaniach, przede wszystkim w celu leczenia niedoboru wapnia w organizmie, zwłaszcza z powodu niewydolności nerek - alfakalcydol w organizmie ulega przekształceniu do aktywnego metabolitu witaminy D, kalcytriolu, i przyspiesza proces wbudowywania wapnia w tkankę kostną.

Producent zrezygnował, a lek nie ma zamienników

O problemach z dostępnością leku pisaliśmy już jakiś czas temu. Obecnie według statystyk portalu gdziepolek.pl, Alfadiol w dawce 0,001 MG i w opakowaniach 100 kapsułek jest dostępny w 2 proc. aptek współpracujących z portalem.

Leku w dawce 0,25 MCG nie sposób zaś już nigdzie kupić. Braki te wynikają z decyzji producenta, firmy GSK, która usunęła lek ze swojego portfolio. Problemem jest to, że na polskim rynku lek ten nie ma zamienników, a to dla osób, które go przyjmują, oznacza poważne kłopoty.

RPO interweniuje w ministerstwie zdrowia

W oparciu o medialne doniesienia dotyczące problemów z dostępnością tego leku sprawą zainteresował się Rzecznik Praw Obywatelskich, do którego napływały również skargi pacjentów. Jak napisał Rzecznik, problem braku dostępności jedynego w Polsce preparatu z alfakalcydolem "dotyczy sytuacji istotnej dla zdrowia i życia wielu polskich obywateli".

To przede wszystkim osoby chorujące na osteoporozę postmenopauzalną i starczą z jednoczesnym niedoborem witaminy D lub jej czynnych metabolitów, a także na hipokalcemię, krzywicę i osteomalację oporne na witaminę D. Inne wskazania do stosowania tego leku to niedoczynność przytarczyc, zaburzenia gospodarki wapniowej u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek, osteodystrofia nerkowa oraz zespoły nerczycowe u dzieci po długotrwałym leczeniu glikokortykosteroidami.

- Przedstawiony przeze mnie katalog chorób stanowi wskazania kliniczne do stosowania leku Alfadiol. Niemniej w ostatnich tygodniach zaprzestano produkcji tego leku we wszystkich formach dawkowania - pisze RPO w swoim piśmie.

I przypomina, że art. 68 Konstytucji RP, w którym określono prawo do ochrony zdrowia, nakłada na władze publiczne obowiązek zapewnienia obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.

Jak podkreśla RPO: - Warunki i zakres udzielania świadczeń zdrowotnych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego określa ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.) oraz przepisy wydane na jej podstawie. W myśl przepisów tej ustawy, świadczeniobiorcy przysługują świadczenia gwarantowane z poszczególnych zakresów opieki zdrowotnej, a także leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę.

Dlatego RPO zwrócił się do ministra zdrowia Adama Niedzielskiego z prośbą o zajęcie stanowiska w tej sprawie, a przede wszystkim o informacje, jakie działania zamierza podjąć Ministerstwo Zdrowia.

Katarzyna Hubicz