Wystarczy 60 sekund, żeby ocenić kondycję serca. Tak sprawdzisz, czy jest zdrowe

W jakiej kondycji jest twoje serce i czy grozi ci zawał? By to ocenić, wystarczy minuta i kilkadziesiąt schodów. To, ile czasu zajmuje ci pokonanie kilku pięter, pozwala bowiem ocenić stan serca i oszacować ryzyko ewentualnych chorób układu krążenia. Prosty, szybki i wiarygodny test schodów opracowali kardiolodzy z Hiszpanii.

Choroby układu sercowo-naczyniowego - jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego - to obecnie najczęstsza przyczyna zgonów Polaków. Choroby te odpowiadają za blisko 40 proc. wszystkich zgonów (w dalszej kolejności umieramy z powodu nowotworów i chorób układu oddechowego).

O tym, że o serce trzeba i warto dbać, wiele osób przekonuje się zbyt późno - wtedy, kiedy choroba już się rozwinie, dojdzie do zawału czy do udaru. Powody odkładania badań "na później" są bardzo różne - tymczasem kondycję serca można sprawdzić w bardzo prosty sposób jeszcze przed wizytą u lekarza.

Prosty test schodów pomoże sprawdzić stan serca

Od wydolności serca zależy m.in. nasza kondycja. Jak udowadniają hiszpańscy kardiolodzy, wejście po schodach na czwarte piętro (co oznacza pokonanie w sumie 60 schodów) w czasie poniżej 1,5 minuty pozwala stwierdzić, że serce jest w dobrej kondycji. Jeśli wynik jest gorszy, trzeba skontaktować się z lekarzem - przekonują badacze.

Wyniki ich badań przedstawione zostały podczas jednego z kongresów Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego - EACVI Best of Imaging 2020. W jego trakcie naukowcy ze Szpitala Uniwersyteckiego w Coruna przedstawili prosty test, za pomocą którego każdy z nas może sprawdzić wydolność swojego serca.

Opracowanie testu poprzedzono szczegółowymi badaniami, w których uczestniczyło 165 pacjentów z podejrzeniem choroby wieńcowej lub z już stwierdzoną taką chorobą.

Zgłaszali oni różne objawy, w tym bóle w klatce piersiowej, czy skrócenie oddechu w trakcie wysiłku fizycznego. Naukowcy poddali ich badaniom wydolnościowym, w trakcie których ćwiczyli przy stopniowo zwiększanym obciążeniu, aż do utraty sił. Ich wydolność badacze dokładnie zmierzyli i opisali za pomocą tzw. punktów równoważnika metabolicznego MET.

Po krótkim odpoczynku uczestnicy mieli za zadanie pokonać cztery serie schodków - w sumie było ich 60.

Następnie badacze przeanalizowali związek między MET uzyskanym w trakcie testów wysiłkowych, a czasem, jakiego potrzebowali uczestnicy badania, by wejść na czwarte piętro.

• Osoby, którym zajęło to mniej, niż 40-45 sekund, we wcześniejszym teście wysiłkowym otrzymały 9-10 punktów MET. Wcześniejsze badania udowodniły, że 10 MET w teście wysiłkowym oznacza niższą śmiertelność z powodu problemów z sercem (1 proc. rocznie lub 10 proc. w ciągu 10 lat).
• Osoby, które na pokonanie 60 schodów potrzebowały 90 sekund lub dłużej, we wcześniejszym teście zdobyły mniej niż 8 punktów MET. To z kolei, zdaniem badaczy, przekłada się na wyższe ryzyko śmierci z powodu chorego serca, obliczone na 2-4 proc. rocznie lub 30 proc. w ciągu 10 lat.

Dodatkowo w czasie ćwiczeń wysiłkowych naukowcy badali serca uczestników testu z pomocą badań obrazowych. Okazało się, że u 58 proc. osób, którym pokonanie 60 schodów zajęło 1,5 minuty lub trwało dłużej, funkcje serca były zaburzone.

Tymczasem problemy z pracą serca wykryto u 32 proc.  osób, które weszły na czwarte piętro szybciej, niż w ciągu 90 sekund.

Jak podsumował wyniki badania i jego sens autor testu, dr Jesús Peteiro, kardiolog z Coruña University Hospital w Hiszpanii: " Chodziło o to, aby znaleźć prostą i niedrogą metodę oceny stanu serca. Może to pomóc lekarzom w wyborze pacjentów do bardziej złożonych testów. Test schodów to łatwy sposób na sprawdzenie stanu zdrowia serca. Jeśli pokonanie czterech pięter zajmuje ci więcej niż półtorej minuty, twoje zdrowie nie jest optymalne i warto wtedy skonsultować się z lekarzem.

W jaki sposób lekarze badają serce?

Stan serca warto badać co jakiś czas, nie tylko wtedy, kiedy test schodkowy pójdzie źle. Na temat stanu jego zdrowia lekarz może wiele wyczytać już z wyników podstawowych badań - w tym pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, wskaźnika BMI określającego masę ciała, wyników badania cholesterolu czy poziomu cukru, którego nadmiar we krwi ma destrukcyjny wpływ na naczynia krwionośne.

By dokładniej sprawdzić pracę serca, konieczne są jednak dalsze badania, w tym EKG (badanie czynności elektrycznej serca, które pozwala zdiagnozować m.in, zaburzenia rytmu serca czy niedokrwienie mięśnia sercowego), czy ECHO serca, określające budowę serca, funkcjonowanie jam i zastawek czy przepływ krwi.

Badaniami zlecanymi pacjentom z podejrzeniem choroby serca jest również m.in. próba wysiłkowa, czy badania holterowskie, monitorujące pracę serca w ciągu 24 godzin zwykłej aktywności. W razie podejrzenia konkretnej choroby serca kardiolog może zlecić również inne badania, w tym USG dopplerowskie, czy badania inwazyjne, jak koronarografia, pozwalające uwidocznić zwężenia lub niedrożność naczyń wieńcowych. 

Katarzyna Hubicz