Wyprzedź sepsę - ochroń swoje dziecko!

13 września obchodzony jest Światowy Dzień Sepsy. Z tej okazji w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie odbyła się konferencja prasowa pod hasłem „Wyprzedź sepsę – ochroń swoje dziecko”.

W 2017 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przyjęła rezolucję w sprawie sepsy, uznając ją za bardzo ważny globalny problem zdrowotny. Według szacunków WHO, na świecie każdego roku z powodu sepsy umiera co najmniej 6-8 mln osób. W Polsce rejestruje się 50 tys. przypadków sepsy rocznie. Wysokie wskaźniki śmiertelności wynikają z faktu, że sepsa jest niezwykle groźnym zakażeniem ogólnym, w przebiegu którego dochodzi do niewydolności wielu ważnych dla życia narządów – nerek, wątroby, serca i płuc. Ciężka sepsa rozwija się bardzo gwałtownie i może doprowadzić do zgonu w ciągu kilku godzin.

Sepsa – zespół objawów

Sama w sobie, sepsa nie jest chorobą. To zespół objawów towarzyszących silnemu zakażeniu organizmu. Rozwija się po zakażeniu bakteryjnym, rzadziej po infekcji wirusami czy grzybami. W warunkach pozaszpitalnych przyczyną sepsy najczęściej są zakażenia penumokokami, pałeczką hemofilną typu B oraz meningokokami. Powszechnie uważa się, że przyczyną sepsy są zakażenia szpitalne, ale do aż 80% przypadków zakażeń powodujących sepsę występuje w warunkach pozaszpitalnych. Takie zakażenia mogą dotyczyć każdego z nas, ale najbardziej narażone są na nie małe dzieci, osoby w podeszłym wieku i z obniżoną odpornością.

Groźne meningokoki

- Sepsę może wywołać każde zakażenie, ale najgroźniejsze są zakażenia meningokokowe. Sepsa meningokokowa przebiega błyskawicznie i zaledwie w ciągu 24 godzin może doprowadzić do zgonu lub ciężkiego kalectwa, do których należą uszkodzenia mózgu czy martwica skóry kończyn (czasem całych rąk i nóg) wymagająca amputacji. Przyjmuje się, że każde opóźnienie rozpoznania sepsy o godzinę zwiększa ryzyko śmierci o 8%. Ale współczesna medycyna wie, jak zapobiegać i leczyć zakażenia wywołane przez meningokoki. Należy tylko na czas podjąć działania profilaktyczne i lecznicze. – wyjaśniał prof. dr hab. Andrzej Kübler z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu. 1 osoba na 5 zapadających na inwazyjną chorobę meningokokową umiera, a 1 na 3 doświadcza trwałych uszkodzeń zdrowia. - Naturalnym środowiskiem występowania meningokoków jest błona śluzowa nosa i gardła człowieka. W związku z tym zarazić się jest niezwykle łatwo, ponieważ bakterie przenoszą się drogą kropelkową, np. poprzez kaszel i kichanie, ale również poprzez picie z jednej butelki, używanie wspólnych sztućców czy pocałunek – mówił prof. Kübler. Istnieje 12 typów meningokoków, ale to 5 z nich odpowiada za aż 95% wszystkich zakażeń.

Ważna jest szybka i trafna diagnoza

W przypadku zakażenia meningokokowego bardzo istotny jest czas reakcji. Niestety, zakażenie te trudno szybko i jednoznacznie zdiagnozować, ponieważ jego pierwsze objawy są mało charakterystyczne. Gorączka, wymioty, brak apetytu, ogólne rozbicie - przypominają objawy typowej grypy lub przeziębienia i mogą w łatwy sposób być mylnie odczytane. - Rozpoznanie sepy jest trudne, bo nie ma swoistych wskaźników laboratoryjnych, które pozwalałyby postawić diagnozę – tłumaczył prof. Kübler. – Możemy się opierać głównie na obserwacji zmian czynności organizmu podczas zakażenia. U dziecka nagłe zmiany zachowania, pogorszenie kontaktu, złe samopoczucie, szybki oddech i bicie serca, gorączka lub odczuwanie zimna, spocona skóra i nagła wysypka to objawy alarmowe (tzw. „red flag”), nakazujące poszukiwanie pomocy medycznej – tłumaczy prof. Kübler.

Zaszczep dziecko, wyprzedź meningokoki

Nie jesteśmy jednak zupełnie bezbronni wobec tych bakterii, ponieważ można się zaszczepić przeciwko najgroźniejszym infekcjom pneumokokowym i meningokowym. - Od 2007 r. obowiązkowe jest szczepienie przeciwko Haemophilus influenzae typu B (HIB), od 2017 r. – również Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc) – podkreśla dr n. med. Alicja Karney z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. - Szczepienia przeciw meningokokom (Neisseria meningitis) są w kalendarzu szczepień zalecane. - Jest szczepionka, którą zalecamy zwłaszcza niemowlętom dzieciom do 2. roku życia, bo one są szczególnie narażone na inwazyjną chorobę wywołaną przez meningokoki. W Polsce szczepionka jest zalecana, choć walczymy, by wpisać ją do kalendarza szczepień. Zrobili to Brytyjczycy i Francuzi – tłumaczył dr Karney.

Wiedza ratuje życie

Inwazyjna choroba meningokokowa stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów z powodu wielu bardzo poważnych powikłań. Jest to choroba o najszybszym przebiegu i największej śmiertelności. Najbardziej niebezpieczna sytuacja jest wtedy, gdy zakażenie przebiega pod postacią sepsy lub sepsy ze wstrząsem. Niestety, wiedza na temat powikłań po infekcjach pneumokokowych i meningokowych jest wśród naszego społeczeństwa niewielka. Dlatego też tak ważna jest kampania „Wyprzedzić meningokoki! Z wiedzą na start”, którą wspierają Fundacja Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, Stowarzyszenie na Rzecz Badania i Leczenia Sepsy - „Pokonać Sepsę” oraz firma GSK. Wiedza, którą można zdobyć śledząc tę kampanię, może uratować życie najbliższych.

Kampania „Wyprzedzić meningokoki! Z wiedzą na start” - kampania „Wyprzedzić meningokoki! Z wiedzą na start"

Anna Jarosz