Wszystko, co trzeba wiedzieć o testach na krztusiec. Jak się badać? Kiedy zrobić test na krztusiec?

Krztusiec nas atakuje ze wszystkich stron. Słyszymy o nim od kaszlących znajomych. Słyszymy o nim z mediów. Ale gdy sami zaczynamy pokasływać, pojawia się pytanie: jak właściwie zdiagnozować się pod kątem krztuśca? Czy istnieją szybkie testy na krztusiec dostępne w aptekach? Wyjaśniamy.

Krztusiec - najczęstsze objawy

Hasło „krztusiec” ostatnio odmieniane jest przez lekarzy, lekarki, pacjentki i pacjentów przez wszystkie przypadki. Liczba zachorowań stale i znacząco wzrasta. Uporczywy kaszel wycina z życia coraz więcej osób: dzieci, młodzieży, dorosłych.

Kaszel, który nie daje spać, a u niektórych osób powoduje nawet popuszczanie moczu. Kaszel, który utrzymuje się bardzo długo. Kaszel niesamowicie silny, aż do wymiotów. A jednak, chociaż coraz więcej o krztuścu wiemy, wciąż wiele osób nie wie, jak zbadać, czy ma się krztusiec, i dopytuje o szybkie testy na krztusiec w aptekach.

Krztusiec - jak zdiagnozować? 

Chociaż liczba zachorowań na krztusiec wzrasta i medycy mają tego świadomość, niestety nie wszyscy od razu kierują osoby podejrzewane o krztusiec na właściwe badania.

Wiele osób jest kierowanych, nawet kilkukrotnie, na kolejne testy na COVID, po czym te osoby nie są dalej diagnozowane odpowiednio, mimo ujemnych wyników w testach covidowych.

Oczywiście zdarzają się przypadki fałszywie negatywnych wyników testów na COVID, niemniej jednak warto w przypadku uporczywego, silnego, długotrwałego kaszlu podejmować diagnostykę rozszerzoną o badanie pod kątem krztuśca.

Pacjenci mają też małą świadomość na temat tego, jakie badania pozwalają potwierdzić (lub zaprzeczyć) zakażenie krztuścem. Postaramy się więc odpowiedzieć na najczęściej zadawane pytania i rozwiać wątpliwości.

Jak zbadać, czy ma się krztusiec?

Nie ma możliwości samodzielnego sprawdzenia, czy masz krztusiec. Obecnie nie istnieją domowe testy na krztusiec, które można wykonać bez wizyty u lekarza.

Aby potwierdzić zakażenie, niezbędne jest pobranie materiału do badań – zazwyczaj wymazu z nosa lub gardła, a w niektórych przypadkach także krwi – i jego analiza w laboratorium.

Czy jest szybki test na krztusiec? Czy można kupić test na krztusiec w aptece?

Aktualnie nie ma dostępnych szybkich testów na krztusiec w aptekach, a diagnostyka tej choroby wymaga specjalistycznych badań.

Do potwierdzenia krztuśca stosuje się test PCR, hodowlę bakteryjną oraz badania serologiczne, które mogą być wykonane jedynie w laboratorium przez wykwalifikowany personel medyczny.

CZYTAJ WIĘCEJ NA TEN TEMAT: Ruszyły bezpłatne szczepienia przeciw krztuścowi. Tylko dla jednej grupy

Dziecięce choroby zakaźne

Zobacz galerię 5 zdjęć

Jak zrobić test na krztusiec? 

Test PCR, czyli reakcja łańcuchowa polimerazy, jest najczulszym badaniem stosowanym we wczesnym stadium krztuśca, szczególnie w pierwszych dwóch-trzech tygodniach kaszlu.

Zaleca się pobranie z nosa, a nie z gardła. PCR wykrywa materiał genetyczny bakterii Bordetella pertussis, co pozwala na szybkie i precyzyjne potwierdzenie zakażenia.

Hodowla bakteryjna (posiew) to kolejna metoda diagnostyczna krztuśca, polegająca na pobraniu wymazu z nosa.

Jest mniej czuła niż PCR, zwłaszcza w późniejszych stadiach choroby, ale przydatna w ciągu pierwszych dwóch-trzech tygodni infekcji. Hodowla wymaga jednak więcej czasu na wynik, ponieważ bakteria musi być wyhodowana w laboratorium.

Badanie krwi na krztusiec polega na wykrywaniu swoistych przeciwciał, które organizm wytwarza w odpowiedzi na infekcję bakterią Bordetella pertussis. Próbka krwi pobierana jest z żyły, najczęściej w okolicy łokcia. 

Badania najczęściej analizują obecność trzech klas przeciwciał: IgM, IgA oraz IgG. Czas oczekiwania na wyniki wynosi kilka dni, w zależności od laboratorium. 

• IgM: Wskazuje na świeże zakażenie.
• IgA: Może sugerować aktywną infekcję.
• IgG: Wskazuje na przebyte zakażenie lub szczepienie.

Ile kosztuje test na krztusiec?

Koszt badania na krztusiec zależy od laboratorium i typu testu. Na przykład test wykrywający swoiste przeciwciała przeciwko toksynie krztuścowej Bordetella pertussis w surowicy (klasa IgM) kosztuje od ok. 60 do 100 zł.

Kiedy wykonać test na krztusiec?

Test na krztusiec (koklusz) najlepiej zrobić, gdy pojawiają się typowe objawy tej choroby, takie jak długotrwały, napadowy kaszel, który utrzymuje się przez kilka tygodni i może powodować duszności oraz wymioty. Optymalny czas na wykonanie testu na krztusiec zależy od fazy choroby:

• Pierwsze 2-3 tygodnie kaszlu - w tej fazie zalecany jest test PCR, gdyż jest najczulszy we wczesnym stadium choroby, gdy bakterie Bordetella pertussis są jeszcze obecne w drogach oddechowych. PCR może zidentyfikować DNA bakterii nawet po wcześniejszej antybiotykoterapii.
• Po 3. tygodniu kaszlu, gdy bakterie są trudniejsze do wykrycia, stosuje się badania serologiczne – testy na przeciwciała we krwi. W tej fazie bada się obecność swoistych przeciwciał klasy IgG, IgA i IgM, aby potwierdzić zakażenie. 

SPRAWDŹ RÓWNIEŻ: Koklusz u dorosłych: objawy i leczenie krztuśca dorosłych

Doktórka

Śląsk. 1974 rok. Doktor Jolanta Wadowska-Król odkrywa u dzieci ołowicę, niebezpieczną chorobę wywołującą szereg poważnych dolegliwości. Skala problemu okazała się ogromna. Przebadała blisko 5 tys. najmłodszych i kierowała na dalsze leczenie. Sama wiele ryzykowała. Historię „Doktórki od familoków” poznacie w kolejnym odcinku podcastu „Polska na ucho”. Autorką reportażu jest Natalia Czarnuch.

Natalia Czarnuch, Michał Poklękowski

Polska na ucho || Natalia Czarnuch, Michał Poklękowski

Katarzyna Głuszak