Wierzysz w teorie spiskowe? Naukowcy mają dla ciebie złe wieści

Wierzysz w to, że pandemia Covid-19 to ogólnoświatowy spisek? Możesz łatwiej zarazić się wirusem – przekonują naukowcy w artykule zamieszczonym na łamach "Psychological Medicine". Zdaniem badaczy takie przekonania mogą wpływać na zachowanie ludzi, narażając ich potencjalnie na większe ryzyko infekcji.

Już od początku pandemii teorie spiskowe na temat Covid-19 szerzą się lotem błyskawicy. A takie rozpowszechnianie ogromnej ilości błędnych informacji dotyczących wirusa czy skuteczności szczepionek nieraz kosztują życie – podkreślają naukowcy.

Z wcześniejszych badań wynikało, że ci, którzy wierzą w teorie spiskowe dotyczące wirusa SARS-CoV-2 – np. w taką, że wirus nie jest groźny, lecz politycy, lekarze i firmy farmaceutyczne używają go jako straszaka na społeczeństwo) zwykle nie przestrzegają również obostrzeń, nałożonych przez władze z powodu pandemii.

W nowym badaniu naukowcy postanowili sprawdzić, jakie mogą być odległe konsekwencje takiego podejścia do pandemii. Nowe badanie pokazuje, w jaki sposób błędne teorie i przekonania nie poparte dowodami naukowymi mogą wpływać na zachowania ludzi, potencjalnie narażając ich na większe ryzyko infekcji.

Zespół badawczy przeprowadził ankietę wśród 9 tys. osób w kwietniu 2020r i uzupełniającą ankietę w tej samej grupie osób w grudniu 2020r. Na początku badania uczestnicy musieli wskazać, jak bardzo wierzą w jedną z czterech teorii spiskowych na temat Covid-19. Pierwsza z nich głosiła, że koronawirus SARS-CoV-2 jest bronią biologiczną.

Druga – że pandemię wprowadzono po to, by odebrać społeczeństwom prawa obywatelskie. Trzecia – że jest to spisek mający na celu uzyskanie korzyści finansowych przez określone grupy, czwarta natomiast – że pandemię wymyślono po to, by odwrócić uwagę od nadchodzącego globalnego kryzysu gospodarczego.

W kolejnej, uzupełniającej ankiecie, którą przeprowadzono kilka miesięcy później, respondenci mieli dokładnie opisać swoje zachowania społeczne w tym czasie – byli też pytani m.in. o to, czy kiedykolwiek naruszyli przepisy wprowadzone w związku z epidemią. Okazało się, że te osoby, które w pierwszej ankiecie podały, że wierzą w teorie spiskowe, rzadziej nosiły maseczkę, częściej też odwiedzały miejsca, w których przebywało dużo innych osób.

Respondenci byli pytani również o to, czy kiedykolwiek byli testowani na obecność koronawirusa i jaki był wynik testu Okazało się, że osoby wierzące w teorie spiskowe rzadziej poddawały się testom na Covid-19 – ale wśród tych, które jednak zdecydowały się na taki test, częstszy był pozytywny wynik (w porównaniu z osobami, które miały inne przekonania).

Okazało się również, że osoby wierzące w teorie spiskowe częściej traciły pracę i kontakt ze znajomymi – jak twierdziły, miało to związek z ich przekonaniami na temat pandemii.

Badacze pytali w ankietach, czy respondenci doświadczyli w trakcie pandemii problemów finansowych lub osobistych – w tym niepewności co do przyszłości, bezsenności itp. Zaobserwowali, że wiara w teorie spiskowe miała związek z gorszym samopoczuciem, wiązała się również z negatywnymi doświadczeniami osobistymi.

Naukowcy zarazem podkreślają, że badanie miało ograniczenia – jednym z nich jest chociażby negatywny wpływ pandemii na osoby wykonujące zawody, które najbardziej ucierpiały z powodu lockdownów. Z powodu utraty źródła utrzymania osoby takie były szczególnie negatywnie nastawione do pandemii, a przez to również szczególnie narażone na wpływ teorii spiskowych.

Katarzyna Hubicz