"W ten sposób zwalczam stres". Kardiolog zdradza sposoby, które pomogą uniknąć zawału

Stres i silne emocje bardzo szkodzą sercu. "Zawsze jest element tak zwanego napięcia układu współczulnego, przyspieszona akcja serca, zawsze jest wzrost ciśnienia. Negatywne skutki przewlekłego stresu można długo wymieniać" - ostrzega kardiolog prof. Maciej Banach z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. I dodaje, że każdy z nas powinien nauczyć się, jak sobie radzić ze stresem.

W nieustannym stresie żyje wielu z nas. Wywołuje go nie tylko panująca na świecie sytuacja, w tym inwazja Rosji na Ukrainę, zagrożenie COVID-19 i grypą, ale też szalejąca inflacja i wiele innych czynników. Na natężenie stresu wpływa również sytuacja osobista.

Każdy powinien jednak wiedzieć, jak uporać się ze stresem. - Bez doświadczenia w zwalczaniu stresu nasze serce nie potrafi odpoczywać - zwraca uwagę prof. dr hab. n.med. Maciej Banach,  specjalista w dziedzinie kardiologii, hipertensjologii i lipidologii, założyciel i prezes Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego, przewodniczący Międzynarodowego Panelu Ekspertów Lipidowych oraz Sekretarz Generalny Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego w rozmowie z PAP.

Ekspert ostrzega, że negatywne skutki przewlekłego stresu można długo wymieniać, zaś podczas wydarzeń kryzysowych powodujących silne emocje nie należy lekceważyć sygnałów, które wysyła organizm. Zaznacza, że każdy powinien nauczyć się, jak sobie radzić ze stresem, "aby w konsekwencji nasz układ krążenia i serce mogły pracować bez większych zakłóceń".

Ekspert zdradza własne sposoby na stres

- Zawsze powtarzam moim pacjentom: "Nauczcie się nudzić". Przy czym nuda, o której mówię, nie jest dosłowna, nie oznacza braku aktywności. Wręcz przeciwnie, ale nie można po prostu być ciągle w napięciu, nie trzeba ciągle czegoś robić. Trzeba znaleźć czas dla siebie - wyjaśnia ekspert.

- Jeśli komuś sprawia przyjemność czytanie książek, niech zanurzy się w lekturze. Skupienie się na tym, co czytamy, powoduje, że automatycznie wypoczywa cały organizm - wskazuje. - Nawet, jak czytamy kryminał z wciągającą intrygą, kiedy jest tam dramatyczna akcja, to nawet wówczas występuje u nas inny rodzaj emocji. To nie są emocje wynikające z codziennego stresu. Przy lekturze powieści akcji czy kryminałów najwyżej mamy wypieki powodowane innym wymiarem przeżyć, ale są to bezpieczne emocje - podkreśla ekspert.

Dodaje, że warto znaleźć własne - bezpieczne dla serca i sprawiające przyjemność - aktywności. Może to być spacer lub spotkanie z rodziną.

Ze stresem borykają się również kardiolodzy, którzy najlepiej wiedzą, w jaki sposób odbija się on na zdrowiu serca i całego układu krążenia. Prof. Maciej Banach zdradza, co jemu pomaga zwalczyć stres. A sposób wcale nie jest oczywisty.

- Ja na przykład, pracując po kilkanaście godzin dziennie, po przyjściu do domu lubię sprzątać. Uwielbiam to od dziecka. Zakładam słuchawki, włączam odkurzacz albo myję podłogi. Po dwóch, trzech godzinach takiego sprzątania czuję się fantastycznie. Posprzątałem dom, a jednocześnie w tym czasie nie skupiałem się na niczym innym. W ten sposób zwalczam stres, no i - co nie jest bez znaczenia - moja żona jest ze mnie zadowolona. Także i wówczas, kiedy idę z nią na zakupy, to może nietypowe, ale mnie pomaga to zwalczać codzienny stres, tak jak intensywny wysiłek fizyczny podczas biegu - mówi.

Dodaje, że "po wysiłku fizycznym, głowa zupełnie inaczej pracuje i zupełnie inaczej człowiek podchodzi do problemów kryzysowych, do długotrwałego nawet stresu".

Nie warto stresować się tym, na co nie mamy wpływu

Prof. Maciej Banach zwraca uwagę, że stres towarzyszy nam przez całe życie i pojawia się z różnych powodów. "Kiedy nie było pandemii, wojny, inflacji, to przecież skupialiśmy się na innych sprawach wywołujących u nas silne emocje" - przypomina.

"To jest tylko kwestia ważności czynników, które wywołują stres. Często można wokół siebie znaleźć banał, który też nas zestresuje. Powtarzam to wszystkim, głównie pacjentom: Po co skupiać się na tym, co nas stresuje, skoro nie mamy na to wpływu? Tak jest z polityką. Często o tym dyskutujemy, ale czy warto się na tym skupiać, podsycając stres? - mówi.

"Nie przekonamy nikogo do swoich poglądów, raczej też nikt nas nie przekona. Dlaczego więc się stresować polityką? To czynniki niezależne od nas. Nie warto się o to kłócić. Taki "polityczny" spór i dyskusja nie zmienią naszego życia".

Ekspert radzi, by spróbować określić czynnik, który wywołuje stres. "Może się okazać, że samo rozpoznanie tego stresora uzmysłowi nam, że nie ma czym się stresować. To wszystko jest ważne, ponieważ nauczenie się życia ze stresem, wpływania na jego natężenie, pomoże nam zachować dobre zdrowie" - podkreśla ekspert.

Dodaje, że stres jest z nami zawsze, jednak nie wolno lekceważyć dużego, przewlekłego stresu. Koniecznie trzeba powiedzieć o nim najbliższym. "Także lekarzowi. Wtedy jest szansa, że wspólnie się z nim uporamy - zanim wystąpią niekorzystne dla zdrowia zjawiska" - podsumowuje prof. Maciej Banach.

Prof. dr hab. n. med. Maciej Banach, specjalista w dziedzinie kardiologii i lipidologii

Prof. dr hab. n. med. Maciej Banach, specjalista w dziedzinie kardiologii i lipidologii, kierownik Zakładu Kardiologii Prewencyjnej i Lipidologii UM w Łodzi, założyciel i przewodniczący Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego, sekretarz generalny Europejskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą (EAS), założyciel i prezes International Lipid Expert Panel, założyciel Lipid and Blood Pressure Meta-analysis Collaboration (LBPMC) Group – grupy ponad 150 światowych ekspertów, których celem jest badanie najważniejszych zagadnień z zakresu zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego, odżywiania i ryzyka sercowo-naczyniowego.

Katarzyna Hubicz