Uważaj na produkty bez glutenu. Taki skład może zwiększać ryzyko cukrzycy

Dieta bezglutenowa to jedyny ratunek dla osób borykających się z celiakią. Ta choroba autoimmunologiczna wymaga bowiem całkowitej eliminacji glutenu. W przeciwnym razie nie tylko dojdzie do zaostrzenia objawów, ale także gwałtownie wzrasta ryzyko wielu poważnych schorzeń, w tym chłoniaka jelita cienkiego. Okazuje się jednak, że wybierając produkty zastępcze, trzeba zachować ostrożność.

Produkty bezglutenowe są bardzo drogie, dlatego jeżeli ktoś nie ma nietolerancji, alergii lub celiakii nie ma sensu, by stosował tego rodzaju zamienniki. Tymczasem niektórzy nawet decydują się wykluczyć gluten z jadłospisu, uznając, że tego typu dieta będzie znacznie zdrowsza. 

Nie ma jednak żadnych medycznych, czy dietetycznych wskazań sugerujących, że zdrowa osoba powinna wykluczać tego typu białko. Z najnowszych badań wynika, że niewystarczająca wiedza może wręcz przyczynić się do zwiększenia ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2.

Czy dieta bezglutenowa ma sens?

Oczywiście, ale wyłącznie w przypadku osób, u których występuje wskazanie do wdrożenia tak restrykcyjnej diety eliminacyjnej. W przeciwnym razie łatwo doprowadzić do niedoborów i nie tylko. W badaniu opublikowanym na łamach Plant Foods for Human Nutrition porównano 39 produktów bezglutenowych z klasycznymi odpowiednikami zawierającymi gluten. 

Zbadano je pod kątem spożywanej energii, poziomu cukru, zawartości błonnika pokarmowego oraz ceny. Na skutek przeprowadzonych analiz ustalono, że produkty bezglutenowe dostępne w USA średnio zawierały mniej białka a za to więcej cukru i kalorii. Poza tym ich cena była o wiele wyższa. 

A zatem jeżeli ktoś samodzielnie, bez zaleceń lekarza decydował się na wdrożenie diety bezglutenowej, nie tylko nie przyspieszył procesu odchudzania i nie zmniejszył ryzyka otyłości, ale także zwiększył ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. 

Nasze odkrycie może służyć jako wskazówka dla dietetyków, specjalistów ds. żywienia i ustawodawców przy wprowadzaniu listy recept na produkty bezglutenowe dla osób z celiakią, alergią na pszenicę i nieceliakalną nadwrażliwością na pszenicę

- wskazują autorzy badań.

Choć badanie odnosi się do produktów dostępnych na amerykańskich pułkach, to jednak w Polsce także łatwo wpaść w pułapkę, robiąc bezglutenowe zakupy. Osoby, które ze względów zdrowotnych wykluczają gluten, robią to ze względu na kondycję jelita cienkiego. 

A zatem nie wystarczy wyłącznie odstawić glutenu, trzeba również zadbać o to, aby spożywać dużo błonnika i wybierać produkty o dobrym składzie. W przeciwnym razie zamieniamy gluten na masę chemicznych dodatków, co może utrzymywać stan zapalny jelit.

Dieta bezglutenowa a cukrzyca typu 2. Czytaj skład

W wyniku prowadzonych badań nie stwierdzono, aby celiakia przyczyniała się do występowania cukrzycy typu 2. Natomiast wykraczając poza sam schemat choroby autoimmunologicznej, sytuacja może wyglądać zupełnie inaczej. Otóż o ile jedna choroba nie wpływa na występowanie drugiej, o tyle już nawyki żywieniowe i codzienne wybory w trakcie robienia zakupów już tak. 

Przykładowo niewielki chlebek bezglutenowy ma w składzie nie tylko cukier, ale i syrop ryżowy. I choć na etykiecie jest informacja, że jest to produkt o zaniżonej zawartości cukru, to w porównaniu do klasycznego pieczywa poziom i tak jest wyższy. Bezglutenowy chleb ma 3,6 g cukru, pełnoziarnisty chleb z dyskontu 2,3 g. 

Różnica zauważalna jest także w ilości białka. Bezglutenowa wersja miała 2,4 g, a klasyczna aż 9,8 g. Inne są także ceny. Za chleb z dyskontu o masie 400 g należy zapłacić niecałe 4 złote, a już za bezglutenowy odpowiednik o masie 300 g prawie 13 złotych. 

To krótkie porównanie potwierdza badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych, które ukazywało, że żywność bezglutenowa często ma więcej cukru i mniej białka aniżeli żywność standardowa, ceny także mocno się różnią. Stąd jeżeli nie masz wskazań medycznych do wykluczenia glutenu, nie unikaj go na siłę, bo jak widać, to nie musi być zbyt zdrowe rozwiązanie dla każdej osoby.

Inaczej wygląda sytuacja osób chorych, uczulonych lub z nietolerancją glutenu. W tym przypadku należy ściśle przestrzegać diety eliminacyjnej. Niemniej kluczem jest świadomy wybór. Wciąż rośnie asortyment bezglutenowej żywności, więc koniecznie trzeba sprawdzić skład, wybierać produkty z ziarnami i porównywać zawartość cukrów, błonnika i białka. W przeciwnym razie bezglutenowe pieczywo, makarony, ciastka i inne produkty spożywane każdego dnia mogą sprzyjać rozwojowi cukrzycy typu 2. 

Jedzenie bez glutenu. Pamiętaj o tym podczas zakupów

Rosnące zainteresowanie dietą bezglutenową i coraz częściej wykrywane nietolerancje pokarmowe sprawia, że zwiększa się też dostępność i różnorodność produktów na sklepowych półkach. Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej wskazuje, że na konsumentów czyha sporo pułapek, więc robiąc zakupy, trzeba zachować szczególną ostrożność.

Po pierwsze samo wyłączenie glutenu nie jest gwarancją zdrowia u osób z celiakią, alergią czy nietolerancją. Ważne jest również to, aby poza unikaniem wysokiej zawartości cukru wybierać żywność jak najmniej przetworzoną. Poza tym Stowarzyszenie podaje kilka innych, cennych rad, a wśród nich m.in.:

• wybierając żywność, uważaj na takie dodatki jak: seitan, semolina, słód jęczmienny,
• unikaj produktów na wagę i bez etykiety,
• sięgaj po certyfikowane produkty oznaczone licencjonowanym znakiem przekreślonego kłosa,
• nie kupuj produktów na pamięć, producent może zmienić ich skład,
• unikaj bardzo tanich i nieznanych produktów.

Magdalena Siraga