Uwaga na popularny lek bez recepty. Może uszkodzić wątrobę

W Polsce paracetamol cieszy się dużą popularnością jako łatwo dostępny lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Niestety, wiele osób korzysta z niego w sposób nieodpowiedni, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Kiedy należy zachować szczególną ostrożność?

Chociaż paracetamol jest szeroko dostępny i uważany za bezpieczny, jego niewłaściwe stosowanie może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Właściwe dawkowanie jest kluczowe, aby uniknąć niepożądanych efektów, takich jak uszkodzenie wątroby.

Czy paracetamol jest bezpieczny?

Jak w przypadku każdego leku, należy stosować zaleconą dawkę, a w przypadku wątpliwości skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Objawy przedawkowania paracetamolu obejmują ból brzucha, nudności, wymioty, bladość, niepokój i utratę apetytu. Przedawkowanie może prowadzić do ostrej niewydolności wątroby. W takim przypadku jako odtrutkę stosuje się acetylocysteinę.

Skutki uboczne stosowania paracetamolu. Paracetamol a alkohol

Paracetamol występuje w wielu popularnych lekach dostępnych bez recepty, które zmniejszają ból i obniżają gorączkę. Stosowany odpowiedzialnie, jest uważany za bezpieczny. Jednak jego nadużywanie może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak uszkodzenie wątroby. Ważne jest, aby pamiętać o właściwym dawkowaniu oraz unikać łączenia tego leku z alkoholem czy innymi substancjami mogącymi prowadzić do interakcji.

Paracetamol ulega metabolizacji w wątrobie. W przypadku przekroczenia zalecanej dawki może dojść do uszkodzenia tego narządu. Za to zjawisko odpowiedzialna jest szkodliwa substancja (mocny utleniacz) powstająca w trakcie przemiany chemicznej leku, zwana N-acetylo-4-benzochinonoiminą (NAPQI). Gdy paracetamol jest stosowany zgodnie z zaleceniami, NAPQI zostaje unieszkodliwiona przez połączenie z glutationem, związkiem chemicznym naturalnie występującym w organizmie.

Gdy ktoś weźmie za dużo paracetamolu, wtedy glutationu jest za mało, by związać całą toksyczną substancję i wtedy nadmiar utleniacza powoduje uszkodzenie komórek wątroby. W takich sytuacjach trzeba pacjentom jak najszybciej podać odtrutkę. Przy bardzo dużych dawkach może dojść do uszkodzenia wątroby, w których jedynym ratunkiem dla chorych jest przeszczepienie tego organu

– mówi w rozmowie z PAP prof. Marek Krawczyk, który w latach 1998-2016 był kierownikiem Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Samodzielnego Publicznego Centralnego Szpitala Klinicznego w Warszawie.

Oprócz uszkodzenia wątroby, przedawkowanie paracetamolu może zwiększać ryzyko nadciśnienia tętniczego oraz krwawień z przewodu pokarmowego. Łączenie paracetamolu z alkoholem jest wysoce niewskazane, gdyż obie substancje negatywnie wpływają na wątrobę i ich jednoczesne przyjmowanie może prowadzić do niewydolności tego narządu.

Paracetamol może wchodzić w interakcje z innymi substancjami, takimi jak kofeina, węgiel aktywny, aspiryna czy niektóre leki przeciwzakrzepowe. Paracetamol działa około 15-30 minut po doustnym podaniu, a jego maksymalne stężenie w organizmie osiągane jest po około 60 minutach. Efekt przeciwbólowy utrzymuje się przez 4-6 godzin.

Przyjmuje się, że w przypadku stosowania 8 tabletek dziennie, może dojść do uszkodzenia wątroby. Także jednorazowe przyjęcie 6 g, czyli 12 tabletek może spowodować ostre zatrucie organizmu. Zależy to oczywiście od wielu czynników. W artykule "Ostre zatrucie paracetamolem — opis trzech przypadków" (Forum Medycyny Rodzinnej 2011), czytamy że: "dawką śmiertelną może być przyjęcie ponad 200 mg paracetamolu/kg masy ciała (~15 gramów), chociaż według innych autorów dawka śmiertelna wynosi 20–25 g/ /dobę".

Paracetamol może zmniejszyć odczuwanie emocji i wrażliwość na hałas

Badania wykazały, że paracetamol może wpływać na psychikę człowieka, zmniejszając odczuwanie emocji, zarówno negatywnych, jak i pozytywnych. W 2018 roku naukowcy z Uniwersytetu Stanowego w Ohio pod przewodnictwem profesora Dominika Mischkowskiego przeprowadzili badanie, w którym uczestników podzielono na dwie grupy. Jedna otrzymała dawkę 1000 mg paracetamolu, a druga placebo. Po przeczytaniu fragmentów tekstów z opisami cierpienia uczestnicy mieli okazję wyrazić swoje współczucie względem bohaterów. Wyniki pokazały, że osoby, które zażyły paracetamol, wykazywały mniejsze zainteresowanie cierpieniem opisanym w tekstach. Dodatkowo okazało się, że paracetamol może zmniejszać wrażliwość na hałas.

Romana Makówka