Utrata wzroku po wyrwaniu zęba u ozdrowieńca po COVID-19. Komu grozi takie powikłanie?

Z pozoru niegroźny zabieg, jakim jest usunięcie zęba, może - w pewnych okolicznościach - powodować poważne komplikacje u osób, które wyzdrowiały z COVID-19. Dowodzi tego przypadek pacjenta, który po ekstrakcji zęba trzonowego stracił wzrok w jednym oku. Jego historię opisano w Journal of Oral and Maxillofacial Surgery.

Spis treści

1. Utrata wzroku po usunięciu zęba u ozdrowieńca
2. Komu grozi takie powikłanie? 
3. Kiedy usuwać zęby u ozdrowieńca?

Omawiany pacjent to 69-letni mężczyzna, mieszkaniec Egiptu, cierpiący na cukrzycę i nadciśnienie, który trafił do szpitala z powodu COVID-19. Przy wypisie otrzymał zalecenie przyjmowania antykoagulantu. Wkrótce po wyzdrowieniu z COVID-19 mężczyzna złamał ząb trzonowy po prawej stronie i z powodu silnego bólu zgłosił się do prywatnej kliniki stomatologicznej. Dentysta - po dokładnym wywiadzie - uznał, że wystarczy jedynie usunąć korzeń i pozostałości zęba. Nie sprawdził wcześniej poziomu d-dimerów, nie przepisał również profilaktycznie antybiotyku.

Wkrótce po ekstrakcji pacjent trafił do szpitala Beni-Suef University z silnym bólem głowy i zaburzeniami świadomości. Został przyjęty na oddział intensywnej terapii i natychmiast przebadany - poddano go badaniom laboratoryjnym i radiograficznym. Wenografia rezonansu magnetycznego naczyń mózgu (MRV) z kontrastem wykazała obecność zakrzepicy żył poprzecznych i esicy, rezonans magnetyczny mózgu natomiast ujawnił zakrzepicę zatoki jamistej i zapalenie prawej zatoki szczękowej oraz przynosowej.

Utrata wzroku po usunięciu zęba u ozdrowieńca

Po dziewięciu dniach pobytu na oddziale intensywnej terapii stan pacjenta uległ poprawie i wypisano go z OIOM. Okazało się jednak, że doszło do utraty wzroku w prawym oku, utrzymywał się również duży obrzęk prawego policzka.

Badanie wykazało infekcję prawej przestrzeni wewnątrzustnej kłów z towarzyszącym obrzękiem. Pacjent trafił na konsultację do oddziału okulistycznego, gdzie stwierdzono występowanie względnego aferentnego (czuciowego) ubytku źrenicy, a także opadanie powiek z kierunkowymi ograniczeniami ruchów gałek ocznych i niedrożność tętnicy środkowej siatkówki.

Mimo, że procedury anestezjologiczne nie dopuszczają planowych interwencji chirurgicznych w ciągu trzech miesięcy po zakażeniu koronawirusem, przypadek ten został uznany za pilny. Pacjent poddany został endoskopowej operacji zatoki przynosowej, wykonano również drenaż okolicy kła, usuwając ropę. Po leczeniu antybiotykami, lekami przeciwzakrzepowymi oraz leczeniu laryngologicznym ustąpiły objawy zakrzepicy zatoki jamistej, poprawiła się także ruchomość gałki ocznej - wzrok w prawym oku jednak nie powrócił.

Komu grozi takie powikłanie? 

Naukowcy analizujący przypadek tego pacjenta sugerują, że utrata wzroku po usunięciu zęba może mieć związek z wcześniejszą infekcją COVID-19. Takie przypadki są rzadkością - może do nich dojść m.in. na skutek owrzodzeń rogówki, zatorów, zapalenia tętnic szyjnych czy niedokrwiennej neuropatii nerwu wzrokowego. Na ostrą reakcję zapalną i zakrzepicę podatne mogą być zwłaszcza osoby chorujące na cukrzycę typu II, które przeszły COVID-19.

Kiedy usuwać zęby u ozdrowieńca?

Autorzy badania podkreślają, że potrzebne są jasne wytyczne dla stomatologów i chirurgów szczękowych, dotyczące leczenia zębów u pacjentów niedawno wyleczonych z COVID-19.

W przypadku ekstrakcji zębów warto kierować się zaleceniami American Society of Anesthesiologists and Anesthesia Patient Safety Foundations. Sugerowany czas odstępu między rozpoznaniem COVID-19, a zabiegiem chirurgicznym u ozdrowieńca powinien więc wynosić:

• Cztery tygodnie - w przypadku infekcji bezobjawowej lub łagodnej z objawami innymi, niż oddechowe
• Sześć tygodni - u pacjenta, który miał kaszel, duszność i inne objawy, ale nie wymagał hospitalizacji
• Osiem do 10 tygodni - u osób chorujących na cukrzycę, z obniżoną odpornością lub hospitalizowanych z powodu COVID-19
• 12 tygodni - u osób hospitalizowanych z powodu COVID-19 na OIOM.

Autorzy pracy podkreślają, że w przypadku infekcji jamy ustnej u ozdrowieńca stomatolog powinien ściśle ją kontrolować, podając profilaktycznie antybiotyk i monitorując stan zakrzepowy, we współpracy z lekarzem prowadzącym pacjenta. 

Katarzyna Hubicz