Tracą pieniądze metodą na wnuczka. Podatność na oszustwa może świadczyć o początku choroby

Co jakiś czas w mediach pojawia się informacja na temat tego, że kolejna starsza osoba padła ofiarą oszustwa. Metoda na wnuczka, policjanta, pracownika banku - te formy wykorzustują łatwowierność seniorów, ograbiając ich z oszczędności życia. Najnowsze badania opublikowane na łamach Cerebral Cortex ukazują, że podatność danej osoby na próby wyłudzenia może świadczyć o początkach choroby Alzheimera.

Doktoranci psychologii klinicznej i kliniczni neuropsycholodzy postanowili sprawdzić, dlaczego niektórzy seniorzy są bardziej podatni na oszustwa finansowe, aniżeli inne osoby w ich wieku. W tym celu przeprowadzili badanie i okazało się, że za problemem mogą stać pierwsze sygnały zaburzeń poznawczych.

Metoda na wnuczka a choroba Alzheimera. Dlaczego seniorzy dają się nabrać?

W badaniu opublikowanym we wrześniu 2024 roku wzięło udział 97 dorosłych w wieku od 52 do 83 lat. Żadna z tych osób nie wykazywała oznak upośledzenia funkcji poznawczych. Następnie naukowcy sprawdzili związek pomiędzy podatnością na oszustwa finansowe a grubością kory śródwęchowej (określanej także jako kora entorhinalna). Powodem był fakt, że to właśnie ten obszar ulega uszkodzeniu w bardzo wczesnych etapach choroby Alzheimera.

Kora śródwęchowa jest kluczowa dla komunikacji między hipokampem, który jest istotny dla odzyskiwania pamięci oraz przewidywania ewentualnych skutków w przyszłości. Natomiast brzuszno-przyśrodkowa kora przedczołowa jest bardzo ważna pod kątem stawiania osądów wartościujących, czyli oceny, czy coś jest dobre, złe, właściwe etc. 

Wyniki były zaskakujące. Okazało się, że po dokonaniu badań obrazowych mózgu uczestników można było dostrzec, że u osób, które miały mniejszą grubość kory śródwęchowej, występowała większa podatność na oszustwa finansowe. Tę drugą zależność zmierzono przy pomocy specjalnego kwestionariusza samooceny. 

Badacze dodają, że kiedy poddali analizie inne części mózgu, a mianowicie grzbietowo-boczną korę przedczołową oraz brzuszno-przyśrodkową to nie zaobserwowali korelacji pomiędzy ich grubością a podatnością na wykorzystanie finansowe. Wskazali jednak, że wymienione regiony są w większym stopniu powiązane z podejmowaniem decyzji sensu stricto, a mniej z początkową fazą choroby Alzheimera.

Ostatecznie naukowcy postawili hipotezę, że zmniejszenie grubości kory śródwęchowej może upośledzać zdolności zarówno do przewidywania konsekwencji w przyszłości jak i korzystania z dotychczasowych doświadczeń. A to wpływa na ocenę wartości podejmowanych decyzji i może być sygnałem, że u seniora rozwija się początkowa faza choroby Alzheimera. Niemniej tego rodzaju diagnozę musi już postawić neurolog po dokonaniu odpowiedniej diagnostyki. 

Zobacz galerię 9 zdjęć

Kto jest bardziej narażony na alzheimera?

Przede wszystkim warto pamiętać o tym, że na poziomie biologicznym choroba może rozwijać się nawet 20 lat przed wystąpieniem pierwszych objawów. A zatem jeżeli w najbliższej linii pokrewieństwa ktoś ma lub miał tę formę demencji, to warto skonsultować się z neurologiem.

Oczywiście należy pamiętać, że dziedziczna forma choroby Alzheimera dotyczy jedyni ok. 1,5-2% przypadków. Pozostałe osoby to przypadki niezwiązane z genetyką, ale z wiekiem czy innymi chorobami. 

Przyczynami mogą być warunki środowiskowe, czy przebyty w przeszłości uraz głowy. Powstawaniu zmian neurodegeneracyjnym służy m.in.:

• niewłaściwa dieta,
• ograniczona aktywność fizyczna,
• nadużywanie alkoholu,
• otyłość lub nadwaga,
• wysoki cholesterol,
• nadciśnienie,
• niewydolność serca.

Neurolodzy wskazują, że każdy człowiek, który chce uniknąć demencji, powinien także dbać o rezerwę funkcji poznawczych. Chodzi o to, by dbać o wysiłek umysłowy. Mózg potrzebuje nowych bodźców do wytwarzania połączeń neuronalnych. Stąd ważne jest to, aby bez względu na wiek uczyć się nowych języków, podróżować, dbać o kontakty społeczne, rozwiązywać skomplikowane łamigłówki, czytać, czy grać w planszówki.

Objawy choroby Alzheimera

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na zmianę zachowania bliskiej osoby. Specjaliści wskazują, że jeżeli pacjent, który ukończył 65 lat, zaczyna mieć problemy z pamięcią, to warto udać się do neurologa. 

Wbrew pozorom nie chodzi tylko o zapominanie. Zaburzenia funkcji poznawczych obejmują także naukę nowych rzeczy. A zatem kiedy sześćdziesięcioparolatek nie potrafi obsłużyć nowej pralki pomimo prostej instrukcji, to warto skonsultować się ze specjalistą.

Kolejnym sygnałem, na który należy zwrócić uwagę jest fakt kiedy taka osoba nie pamięta o umówionych wizytach u lekarza, zapomina brać leki i zaczynamy wyręczać ją w coraz większej ilości zadań. Jednym słowem po przekroczeniu 65. roku życia staje się coraz mniej samodzielna.

Inne objawy choroby Alzheimera to:

• zmiany w zachowaniu (podejrzliwość, nieufność, agresja, złość),
• gubienie przedmiotów,
• problemy z zarządzaniem pieniędzmi (np. z opłatą rachunków),
• słaba lub spowolniona ocena sytuacji,
• zapominanie,
• trudności w wykonywaniu codziennych zadań (np. jedzenie zupy widelcem),
• trudności w rozwiązywaniu problemów,
• dezorientacja w czasie i miejscu,
• problemy z wysławianiem się (zapominanie lub przekręcanie słów),
• wycofanie w relacjach i kontaktach społecznych.

Magdalena Siraga