Tomasz Lis "zapracował" na czwarty udar? Neurolożka: To w połączeniu z wysiłkiem mogło być bezpośrednią przyczyną

Tomasz Lis przeszedł niedawno kolejny udar mózgu. Jak wiadomo, jest to poważny stan zagrażający życiu - gdy do niego dojdzie, liczy się każda minuta. “Weźmy pod uwagę nie tylko sam maraton, ale także 9-godzinny lot samolotem, który nawet dla zdrowego człowieka może być niebezpieczny, ponieważ zwiększa ryzyko zakrzepów” - tłumaczy ekspertka w zakresie neurologii i epileptologii, dr n. med. Maria Maliszewska.

Po czwartym udarze Tomasza Lisa w mediach zawrzało. Wszystko przez to, że pomimo wiedzy i znajomości zagrożeń poleciał do Chicago na kolejny, bo już szósty w życiu maraton. Dziennikarz nadal jest zapalonym sportowcem, mimo iż niespełna trzy lata temu usłyszał, że być może resztę życia spędzi na wózku.

Można mieć udar i o tym nie wiedzieć

Mimo postępu medycyny i profilaktyki wtórnej udaru mózgu, jego nawrót nadal stanowi ogromne ryzyko zgonu pacjenta. Co gorsza, zdarzają się przypadki, gdy pacjent w wywiadzie z lekarzem twierdzi, że udaru nigdy nie przeszedł, choć wyniki badań wskazują coś zupełnie innego. Wówczas mówi się o tzw. niemym udarze mózgu. 

Czy istnieje absolutne maksimum ilości udarów, tzw. “górna granica", po przekroczeniu której na pewno nastąpi zgon? 

“Nie ma czegoś takiego jak górna czy dolna granica udarów, wszystko zależy jaka jest jego etiologia, jaką część mózgu obejmie, jak duży zajmie obszar. Umrzeć można już po pierwszym udarze np. gdy będzie on o etiologii krwotocznej i zajmie całą półkulę mózgu” - wyjaśnia dr n. med. Maria Maliszewska.

“Równie dobrze można przechodzić kolejne incydenty udarowe, szczególnie te o etiologii niedokrwiennej, które obejmą bardzo mały fragment mózgu. Niejednokrotnie przy okazji wykonywania badań neuroobrazowych głowy (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) z powodu np. diagnostyki zaburzeń pamięci, stwierdza się drobne ogniska świadczące o przebytym udarze. A dopytując pacjenta, czy przebył kiedyś udar, ten nic takiego nie podaje w wywiadzie” - dodaje.

O tym musi wiedzieć pacjent po udarze 

W przypadku udaru mózgu - podobnie jak w przebiegu innych chorób - istnieje szeroki zakres zaleceń lekarskich, których każdy chory powinien przestrzegać. Jakich zasad nie wolno naruszać osobie, która przeszła kilka udarów i na czym polega profilaktyka nawrotu udaru?

“Podstawą profilaktyki jest identyfikacja, a następnie leczenie czynników ryzyka, które wywołują udar. W większości są to czynniki sercowo-naczyniowe, do których należą choroby takie jak: nadciśnienie tętnicze, miażdżyca tętnic i zaburzenia gospodarki lipidowej, cukrzyca, migotanie przedsionków, wady serca (np. przetrwały otwór owalny w sercu), choroby autoimmunologiczne zajmujące ściany naczyń krwionośnych” - wyjaśnia dr Maliszewska. 

“Poza tym jest to też nasz styl życia, jak palenie papierosów, stres, brak odpowiedniej ilości snu lub nieregularny rytm dobowy, brak ruchu, dieta oparta na „fastfoodach” i słodkich przekąskach” - dodaje.

“Trzecią grupę stanowią czynniki genetyczne jak np. rodzinne hipercholesterolemię, koagulopatie. Ważne jest zatem odpowiednie leczenie chorób zwiększających ryzyko ponownego udaru, co wiąże się  z regularnymi kontrolami specjalistycznymi (kardiolog, diabetolog, dietetyk, hematolog) oraz zmiana stylu życia przede wszystkim nastawiona w większą aktywność fizyczną. Szczególnie chciałabym podkreślić, że w zapobieganiu wystąpienia udarów dużą rolę odgrywa edukacja zarówno chorego, jak i jego najbliższych” - podkreśla neurolożka.

Ile razy można mieć udar mózgu?

Tomasz Lis przeszedł cztery udary mózgu, a wiadomo, że przebycie choć jednego to stan skrajnie niebezpieczny dla zdrowia i życia. Czy są znane medycynie przypadki "rekordzistów" z udarem, czy wiadomo ile najwięcej udarów miała jedna osoba?

“Niestety nie ma gromadzonych takich danych. Oszacowane są tylko ryzyka wystąpienia kolejnych udarów. I tak ryzyko wystąpienia nawrotu udaru w ciągu 30 dni wynosi 2-4%, w ciągu roku to 6-12%, a w ciągu kolejnych 5 lat po pierwszym udarze 40-50%” - wyjaśnia ekspertka.

“Pacjenci powinni mieć świadomość, że są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia kolejnego udaru (nie ma 0% ryzyka wtórnego udaru). Ważna jest więc wtórna profilaktyka, o której mówiłam powyżej” - dodaje.

Co maraton mógł być przyczyną udaru Tomasza Lisa?

Ekspertka zaznacza, że nie jest jej znana historia choroby i etiologia udaru publicysty, ale zapytana o ostatni incydent, który wywołał lawinę spekulacji, odpowiedziała: 

“Weźmy pod uwagę nie tylko sam maraton, ale także 9-godzinny lot samolotem, który nawet dla zdrowego człowieka może być niebezpieczny, ponieważ zwiększa ryzyko zakrzepów. To w połączeniu z wysiłkiem związanym z udziałem w maratonie mogło być bezpośrednią przyczyną udaru u pana Tomasza Lisa. Ponadto, nie wiemy, czy nie ma on innych problemów zdrowotnych, jak na przykład wada serca”.

Ekspert

dr n. med. Maria Maliszewska

Dr n. med. Maria Maliszewska – specjalista w zakresie neurologii i epileptologii z ponad 20-letnim doświadczeniem. Przyjmuje pacjentów w Centrum Neurologii, Padaczki i Psychiatrii Neurosphera. Specjalizuje się w diagnozowaniu zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego, ze szczególnym uwzględnieniem migreny i padaczki. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Neurologicznego. Stale podnosi swoje kwalifikacje zawodowe, uczestnicząc w wykładach i seminariach podczas zjazdów i szkoleń z zakresu neurologii.

Marcelina Dzięciołowska